کد خبر: 1457
تاریخ انتشار: ۱۰ خرداد ۱۳۹۰ - ۱۶:۳۲
- چاپ
طبق بررسي مركز پژوهشهاي مجلس، در فرآيند واگذاري سهام شركتهاي سايپا و گروه صنعتي رنا نه تنها منبع تأمين مالي محل ابهام دارد، بلكه مديريت شركت اصلي ميتواند به راحتي افرادي را كه به عنوان نماينده شركت زيرمجموعه در هيئت مديره شركت اصلي حضور دارند تحت كنترل داشته باشد.
به گزارش دنیای خودرو به نقل از فارس، مركز پژوهشهاي مجلس در يك بررسي تحقيقاتي به آسيب شناسي واگذاري سهام شركتهاي خودروسازي (سايپا، رنا و ايران خودرو) پرداخته است.
در بخشي از اين مطالعه در خصوص آسيبهاي ناشي از تملك و ادغام شركتهاي خودروساز آمده است: طبق ماده 198 قانون تجارت ايران، شركتهاي سهامي عام اجازه ندارند سهام خود را دارا باشند، در حاليكه طبق قوانين شركتها در ساير كشورها، شركتهاي سهامي عام ميتوانند سهام خود را مالك باشند.
اين سهام به عنوان \"سهام خزانه \" در حسابها نگهداري ميشود و هيچگونه حقرأي در مجامع شركت ندارند (اينگونه شركتها بعضاً براي كنترل قيمت سهام ميتوانند خودشان سهام عرضه شده را خريداري كنند و سپس به فروش برسانند) مضاف بر اينكه در ارتباط با گروه شركتها، شركتهاي فرعي ميتوانند سهام شركت اصلي را داشته باشند و بر همين اساس در قانون بازار سرمايه و مقررات نظارتي بازار سرمايه اين كشورها، اگر اين سهام توسط شركتهاي زيرمجموعه خريداري شود، نظارت كافي به اينگونه عمليات و نيز نظارت بر عدم حضور شركت اصلي در مجموعه تصميمگيري وجود دارد.
بنابراين اگر چه طبق قانون تجارت ايران، خريد سهام خود شركت توسط شركت سهامي عام منع شده است، اما در عمل شركتهاي تابعه (فرعي)، سهام شركت اصلي را خريداري ميكنند و اين شركتها حتي در نقش بازارساز هم عمل ميكنند. انتخاب اين شركتهاي خريدار سهام (فرعي/ تابعه) به عنوان عضو هيئت مديره در شركت اصلي نيز مرسوم شده است.
مقام ناظر بازار سرمايه ايران ميتواند ناظر بر عمليات خريد سهام شركت اصلي از طريق شركتهاي تابعه باشد.
اما در عمل اين عمليات به صورت زيگزاگ انجام شده كه كنترل آن را با مشكل روبرو ميسازد.
* نفوذ قابل ملاحظه سايپا بر نمايندگان شركتهاي زيرمجموعه
در فرآيند واگذاري سهام شركتهاي خودروسازي سايپا و گروه صنعتي رنا با خريد سهام آنها توسط شركتهاي زيرمجموعه خودروسازي سايپا (به صورت مستقيم و غيرمستقيم) نهتنها منبع تأمين مالي آنها محل ابهام دارد بلكه در اين گونه شركتها مديريت شركت اصلي با داشتن نفوذ قابل ملاحظه در شركتهاي زيرمجموعه ميتواند به راحتي افرادي را كه به عنوان نماينده شركت زيرمجموعه درهيئت مديره شركت اصلي حضور دارند تحت كنترل داشته باشند.
ضمناً بر اساس گزارش منتشره از طرف مديريت نظارت بر ناشران اوراق بهادار سازمان بورس «به نظر ميرسد كه منابع تأمين مالي خريد سهام شركت خودروسازي سايپا از محل منابع گروه تأمين شده است» كه اين موضوع نيز از موارد قابل بررسي توسط كارشناسان زيربط و مراجع ذيصلاح است.
علاوه بر اين، شبهه ايجاد انحصار در اين معاملات نيز موضوع حائز اهميتي است كه مركز ملي رقابت و شوراي رقابت بايد درباره آن بررسي و اعلام نظر كنند.
* زمينه خريد سهام سايپا توسط خود شركت به وجود آمده
در بخش جمعبندي و نتيجهگيري گزارش مركز پژوهشهاي مجلس نيز به سه مورد اشاره شده است:
1- در شركت خودروسازي سايپا از خريد سهام اين شركت توسط شركتهاي زيرمجموعه (شركت سرمايهگذاري سايپا، شركت گروه سرمايهگذاري كاركنان سايپا و ديگر شركتهايي كه غير مستقيم با حضور اين گروه وجود دارند) زمينه خريد سهام توسط خود شركت به طور غيرمستقيم به وجود آمده است.
2- بازنگري در قانون تجارت و قانون بازار سرمايه براي جلوگيري از بهرهبرداري از امكانات شركتهاي فرعي و تابعه براي خريد سهام شركت اصلي و جلوگيري از اعمال مديريت در شركت اصلي توسط اينگونه شركتها ضروري است.
3- اصلح است كه شوراي رقابت طبق احكام (47)، (48) و (49) قانون اجراي سياستهاي كلي اصل 44 قانون اساسي عمل كرده و از معاملاتي كه منجر به تملك عمده و انحصاري سهام توسط اشخاص حقيقي و حقوقي و يا ادغام بنگاهها به نحوي كه موجب اخلال در رقابت شود، جلوگيري به عمل آورد.