به گزارش دنياي خودرو به نقل از خبرگزاري فارس،‌ سال‌ها است كه نفت كوره تنها محصول پالايشي است كه پالايشگاه‌هاي كشور راساً اجازه فروش آن را دارند و قيمت‌گذاري بقيه محصولات پالايشگاهي اعم از بنزين، گازوئيل، نفت سفيد و ديگر محصولات پالايشي بر عهده دولت است. بعضي كارشناسان معتقدند به همين دليل است كه بيش از 30 درصد سبد محصول پالايشگاه‌هاي كشور به نفت كوره اختصاص دارد كه قيمت آن از خوراك ورودي (نفت خام) نيز ارزان‌تر است. اين در حالي است كه پالايشگاه‌هاي ساير كشورها نظير نروژ، حداكثر 11 درصد نفت كوره توليد مي‌كنند. بر اين اساس در پالايشگاه‌هاي كشور تمايل چنداني به كم شدن توليد اين محصول مشاهده نمي‌شود. در عين حال بعضي فعالان صنعت پالايش محصولات نفتي معتقدند براي افزايش كيفيت نفت كوره در پالايشگاه‌هاي كشور به آن محصول با ارزش نفت سفيد اضافه مي‌شود و عملا نفت سفيد به همراه نفت كوره توسط پالايشگاه‌ها فروخته مي‌شود. براي روشن شدن بخشي از ابعاد اين موضوع و بررسي سياست‌گذاري‌هاي آينده صنعت پالايش كشور با سعيد مداح مروج، سرپرست هماهنگي و نظارت بر توليد شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي به گفت‌وگو نشستيم. فارس: هزينه تمام شده محصولات پالايشگاهي به خصوص بنزين و ديزل تابع چه متغيرهايي است؟ مروج: با توجه به نوع نفت خام،‌ برش‌هايي كه از آن گرفته مي‌شود متفاوت است چنانكه در برش‌هايي از نفت خام مواد سبك كه بنزين خام محسوب مي‌شود بيشتر است و در برش‌هايي ديزل سنگين و امثال آن مي‌شود. در آينده با توجه به پروژه‌هايي كه داريم برش‌هاي سنگين‌ نيز در واحدهاي RFCC و امثال آن جذاب خواهد شد و قطعاً ارزش افزوده زيادي خواهد داشت اما چون در حال حاضر اين واحدهاي مكمل به مرحله بهره‌برداري نرسيده و جذب نشده است، طبعاً بخشي از اين مواد سنگين جذب نفت كوره مي‌شوند و ما مجبور هستيم آنها را با قيمت پايين‌تري به فروش برسانيم همه اين موارد روي هزينه‌هاي نهايي تأثير دارند. فارس: نفت كوره بخش عمده‌اي از محصولات پالايشگاهي را تشكيل مي‌دهد. اين موضوع هم مطرح است كه به دليل مصرف نفت كوره در نيروگاه‌ها، به 7B توليدي پالايشگاهها نفت سفيد اضافه مي‌شود تا درجه اسكوزيته آن را بالا ببرد. در حالي كه نفت سفيد ارزش بسيار بيشتري از نفت كوره دارد. مروج: به طور كلي فيول نفت خام ايران بالا نيست. از صددرصد مواد در پالايش اوليه معمولاً 43 تا 47 درصد مواد به صورت ته مانده برج خلاء باقي مي‌ماند. در برج تقطير از بالا به پايين محصولات ارزشمند پالايشي جدا مي‌شوند و در نهايت باقي‌مانده آن به واحد خلاء وارد مي‌شود. در واحد خلاء نيز از بالا به پايين برش‌هاي مختلف پالايشي جدا مي‌شود و در نهايت بخشي از آن به لوب‌كات و ته مانده آن نيز كه به 7B مشهور است باقي مي‌ماند كه بخشي به واحدهاي قيرسازي و بخشي به واحد غلظت‌شكن ارسال مي‌شود تا غلظت آن را كاهش دهد. در واحد غلظت‌شكن 7B براي تبديل به نفت كوره آماده مي‌شود ما در بعضي شرايط كه محصول ايجاد شده شرايط لازم را ندارد ما مجبوريم به آن كاتر اضافه كنيم كه اين كاتر مي‌تواند برحسب نياز كروسين يا در موارد مورد نياز نفت سفيد باشد. فارس: به چه ميزان از نفت سفيد به عنوان كاتر استفاده مي‌كنيد؟ چند درصد كاتر استفاده شده نفت سفيد است؟ مروج: نه تنها در ايران بلكه در دنيا نفت سفيد به طور مستقل مصرف نمي‌شود. سياست شركت نفت اين است كه توليد نفت سفيد را كمتر و توليد نفت گاز را بيشتر كند تا هم شرايط استاندارد را حفظ كند و هم به دليل عدم وجود بازار براي نفت سفيد، به جاي آن يك محصول صاحب بازار مانند نفت گاز توليد شود. فارس: يعني براي نفت سفيد توليدي بازار وجود ندارد؟ مروج: كمي از نفت سفيد به مصرف خانگي داخل كشور مي‌رسد و بخشي از آن به عنوان سوخت جت استفاده مي‌شود و ميزان كمي از آن كه بسيار ناچيز است به عنوان كاتر به 7B اضافه مي‌شود. فارس: در دنيا حركت به سمت توليد خودروهايي كه از ديزل سبك به عنوان سوخت استفاده مي‌كنند شتاب گرفته است. در ايران هم ظاهراً توجه به اين موضوع وجود دارد. در عين حال بازار بنزين دنيا در وضعيت اشباع به سر مي‌برد و خروج ايران از اين بازار وضعيت اشباع را شدت بخشيده است و طبعاً بازاريابي براي صادرات بنزين مشكل‌تر خواهد شد و سوختي مانند ديزل سبك مي‌تواند جايگزين آن باشد. برنامه شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي در اين خصوص چيست؟ مروج: ما هم پروژه‌هاي بنزين‌سازي و هم پروژه‌هاي بهينه‌سازي را در دستور كار داريم. هدف از اجراي اين پروژه‌ها توليد بنزين متناسب با كيفيت روز اروپا است. بنزين توليدي ما بايد ميزان مشخصي از مواد آروماتيك و بنزين و ميزان مشخصي از اكسيژن با فشار بخار معلوم داشته باشد. در اين طرح‌ها متناسب با نياز كشور و صادرات هم افزايش توليد و هم افزايش كيفيت در توليد بنزين اتفاق خواهد افتاد كه هم به لحاظ زيست محيطي و هم به لحاظ كاهش مصرف سوخت تأثير زيادي خواهد داشت و در عين حال به ما كمك مي‌كند در بازار رقابتي جهان وارد شويم. در عين حال پروژه‌هايي را نيز در خصوص ديزل سبك در دست اجرا داريم كه انتظار داريم بخشي از آنها اواخر نيمه اول و بخشي از آنها اواخر نيمه دوم سال‌جاري آماده شود تا بتوانيم ديزل مرغوب توليد كنيم. ديزل توليدي واحد تقطير به دليل سنگيني نفت خام مورد استفاده گوگرد دارد. در واحدهاي آتي ما همه اين مشكلات اصلاح شده و ديزل با استاندارد يورو 4 و گوگرد 50 PPM و با استاندارد يورو 5 و گوگرد PPM 10 توليد خواهد شد كه هم مي‌توان آن را به عنوان ديزل سبك در داخل كشور مصرف كرد و هم در بازار رقابتي صادراتي وارد خواهد شد. در پالايشگاه تهران واحد تصفيه ديزل به ظرفيت 53 هزار بشكه در روز وجود دارد كه بخش قابل توجهي از گوگرد آن جدا مي‌شود و احداث آن در مراحل پاياني است. در لاوان نيز واحدهاي تصفيه ديزل و آيزومايزيشن داريم چنانكه در واحد آيزومايزيشن اكتان نفتاي سبك را كه در حد 68، 70 و يا 72 است لااقل به 87 ارتفا مي‌دهد و درصد بنزن آن را نيز از 4 به كمتر از 1 مي‌رساند. در پالايشگاه اراك نيز يك واحد 53 هزار بشكه‌اي تصفيه ديزل داريم. فارس: اگر پروژه‌هاي پالايشي براساس برنامه تعيين شده پيش برود تا پايان امسال چه ميزان ديزل سبك با استانداردهاي بالاي اروپايي توليد خواهد شد؟ مروج: به لحاظ توليد ديزل عملاً ظرفيت پالايشي ما تفاوت چنداني نداشته است. ظرفيت پالايشي‌ ما در حال حاضر 1.7 ميليون بشكه در روز است.در پايان امسال به توليدات ما افزوده مي‌شود. به عنوان مثال ظرفيت پالايشگاه اراك تا پايان سال گذشته 180 هزار بشكه بود در 25 اسفند سال گذشته به 200 هزار بشكه رسيد و انتظار داريم تا پايان شهريورماه اين ظرفيت به 250 هزار بشكه برسد. ظرفيت 30 هزار بشكه‌اي پالايشگاه لاوان نيز با كمك ميعانات به 50 هزار بشكه مي‌رسد چنانكه لاوان 30 هزار بشكه نفت خام و 20 هزار بشكه ميعانات گازي را پالايش خواهد كرد. با اضافه شدن ظرفيت اين دو پالايشگاه در مجموع چيزي حدود 90 هزار بشكه به ظرفيت پالايشي كشور اضافه خواهد شد كه ديزل هم بخشي كوچكي از آن را تشكيل خواهد داد. فارس: منظور تنها اضافه شدن ظرفيت توليد نيست بيشتر مسئله بالا رفتن كيفيت نفت گاز توليدي و ميزان نفت گاز توليد براساس استاندارد يورو 5 است. مروج: در پالايشگاه اراك هدف ما توليد همه ديزل با استاندارد يورو 5 يا حداقل يورو 4 است. در پالايشگاه اصفهان نيز همين هدف را دنبال مي‌كنيم اما كار آن به دليل مسائل مالي عقب است كه در آينده حل خواهد شد. در پالايشگاه تهران هم واحد مشابهي با ظرفيت 53 هزار بشكه در حال اجرا است كه اميدواريم تا اوايل نيمه دوم امسال آماده بهره‌برداري شود. در پالايشگاه بندرعباس ايجاد واحدهاي موازي مشابه در دستور كار قرار دارد تا بتوانيم همه ديزل توليدي اين پالايشگاه را تصفيه كرده و مطابق استاندارد يورو 4 آن را توليد كنيم. در پالايشگاههايي مانند شيراز و كرمانشاه هنوز برنامه خاص در اين خصوص وجود ندارد. دليل اين مسئله اين است كه قرار بود پالايشگاه شيراز به صورت موازي با پالايشگاه پارس كار كنند يعني اگر واحدهاي پالايشگاه پارس وارد مدار توليد مي‌شد، اين واحدها توليدات خود پالايشگاه پارس را به همراه توليدات پالايشگاه شيراز تصفيه كرده و آن را متناسب با استاندارد روز تحويل مي‌داد. براي اين موضوع در حال برنامه‌ريزي هستيم كه اگر پالايشگاه پارس وارد مدار نشد، از منابع ديگر اعتبار لازم را براي طراحي و نصب واحدهاي تصفيه ديزل تأمين كنيم. در كرمانشاه نيز پالايشگاه آناهيتا به دليل مشكلات عالي از برنامه عقب است. اگر پالايشگاه آناهيتا در مدار توليد قرار بگيرد به پالايشگاه كرمانشاه متصل مي‌شود و اگر چنين نشد براي افزايش كيفيت محصولات پالايشگاه كرمانشاه تمهيدات لازم انديشيده خواهد شد. اگر چه ميزان توليد پالايشگاه كرمانشاه چندان زياد نيست كه موضوع كيفيت آن در كل محصول توليدي كشور نگراني و خللي ايجاد كند. فارس: به جز برنامه‌هايي كه نام برديد در دست اجرا است، براي آينده چه طرح‌هايي در حوزه پالايشگاه كشور در دست بررسي است؟ مروج: پالايشگاه خليج فارس در دست اجراست كه 3 واحد 120 هزار بشكه‌اي براي پالايش ميعانات گازي دارد اگر مشكلات تأمين مالي ستاره خليج فارس حل شود و پس از پروژه‌هاي در دست اجراي فعلي كه امسال يا حداكثر سال آينده به بهره‌برداري مي‌رسند، وارد مدار توليد شود، 35 ميليون ليتر در روز بنزين توليد خواهد داشت. در عين حال طرح‌هاي هرمز، خوزستان، آناهيتا، كاسپين و پارس در اولويت تكميل قرار دارند. اينكه در آينده واحدهاي ديگري به مجموعه پالايشگاهي كشور اضافه شود به انجام مطالعات نيازسنجي و حرفه اقتصادي آنها بستگي دارد چون هدف اين است كه ساخت و بهره‌برداري از پالايشگاه به بخش خصوصي واگذار شود. اميدواريم سرمايه‌گذاران داخلي يا خارجي براي اجراي چنين پروژه‌هايي وارد شوند كه شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي از آنها استقبال كرده و اطلاعات و كمك‌هاي لازم را در اختيار آنها مي‌گذارد. نياز كشور به محصولات پالايشي با پالايشگاههاي موجود قطعاً برآورده مي‌شود و با ايجاد پالايشگاههاي جديد به سوي صادرات بيشتر حركت مي‌كنيم تا با كم شدن صادرات نفت خام به جاي آن فرآورد‌ه‌هاي نفتي صادر شود.