به گزارش اخبار خودرو ، نحوه فعالیت و دستاوردهای خودروسازی در سال گذشته، نشان‌دهنده برخی نقاط قوت در کنار نقاط ضعف این بخش از صنعت در کشور است.

در سال‌های تحریم به دلیل به حداقل رسیدن روابط با شرکت‌های خارجی و محدودیت‌هایی که در تعاملات بین‌المللی به وجود آمد، خودروسازی کشور از لحاظ تکنولوژی تولید و فن‌آوری در رقابت با خارجی‌ها با مشکلاتی مواجه شد.

این در حالی است که در پسابرجام و با مذاکراتی که میان شرکت‌های داخل با تولیدکنندگان خارجی انجام شد، بار دیگر پتانسیل مناسبی برای افزایش فعالیت و بهبود کیفیت تولید ایجاد شد که اگر در سال‌جاری و سال‌های پیش رو به درستی از آن استفاده شود، خودروسازان داخل توان رقابت با سایر خودروسازان دنیا را کسب خواهند کرد.

در این رابطه امیرحسن کاکایی، عضو هیات علمی دانشگاه علم‌وصنعت در گفت‌وگو با «دنیای خودرو» به بررسی و ارزیابی رویدادهای سال گذشته پرداخت و توضیحاتی نیز درباره اتفاقات پیش‌رو در سال جدید ارائه کرد.

عملکرد خودروسازان را در سالی که گذشت، چگونه ارزیابی می‌کنید؟ می‌توان گفت در سال گذشته خودروسازان تا حد قابل‌توجهی به مسیر تولید بازگشتند. رسیدن به تیراژ تولید نسبتا بالا باعث شد خودروسازان سالی همراه با موفقیت را پشت سر بگذارند. این بخش از صنعت در کشور توانست بخش زیادی از ظرفیت خالی خود را به کار برد و عقب‌ماندگی تولیدی را جبران کند. همچنین در حوزه قراردادهای خودرویی باید گفت این صنعت، سال پرمشغله‌ای را پشت سر گذاشته است. با این حال باید منتظر باشیم و ببینیم آیا این قراردادها همانگونه که وعده داده شده است، در آینده موفق خواهد بود یا خیر.

در واقع می‌توان گفت احتمال موفقیت برخی از این قراردادها در حد بالایی وجود دارد و بعضی از این قراردادها می‌توانند نقطه‌عطف قابل توجهی در صنعت خودروی کشور به شمار روند.

در مقابل برخی قراردادها نیز هستند که ابهامات و برخی دیگر اما و اگرها در مورد آنها وجود دارد. اما در مجموع می‌توان گفت امضای این قراردادها تجمیعی از اتفاقات خوب و بد است که با همدیگر در حال رخ دادن هستند.

به نظر شما اوضاع کیفیت تولید خودروها در سال گذشته در چه شرایطی بود و در سال جدید چگونه خواهد شد و چه تغییری خواهد کرد؟ واقعیت این است که سال گذشته کیفیت تولید خودرو در کشور تا حدی رشد داشت، اما این رشد به اندازه‌ای نبود که انتظار آن وجود داشت. شواهد و عملکرد شرکت‌ها در کشور نشان می‌دهد که پروژه‌های زیادی برای بهبود کیفیت تولید محصولات داخلی تعریف شده است.

با این حال هنوز موضوع کیفیت بزرگ‌ترین معضل صنعت خودروی داخلی به شمار می‌رود و مشتریان همچنان از کیفیت خودروها نسبت به هزینه‌ای که برای خرید آنها می‌پردازند، ناراضی هستند. البته شاید همه برنامه‌ها و استراتژی‌هایی که تولیدکنندگان برای بهبود کیفیت در نظر دارند در کوتاه‌مدت، یعنی حداقل تا دو، سه سال آینده به نتیجه مطلوب نرسد. بنابراین در بخش خودروهای ارزان‌قیمت بازار احتمالا در این مدت شاهد عرضه خودروها با شرایط فعلی باشیم.

اما بی‌شک پس از این زمان، کیفیت محصولات داخلی الزاما باید ارتقا پیدا کند. چون در غیر این‌صورت، خودروسازان باید نگران تداوم حضور خود در بازار آینده کشور باشند.

در یک نگاه کلی به جرات می‌توان گفت در سال جاری، شرایط متفاوتی نسبت به آنچه در این صنعت در سال گذشته رخ داد، خواهیم بود. قطعا چند محصول جدید به بازار عرضه خواهند شد.

اگرچه باید گفت اکثر خودروهایی که قرار است در سال جاری وارد بازار خودرو شوند، در کلاس و رده‌ای قرار دارند که معمولا متقاضیان متوسط قدرت خرید آنها را ندارند.

ارزیابی شما از عملکرد دولت و به طور خاص وزارت صنعت، معدن و تجارت به چه شکل است؟ فعالیت‌های دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت با وجود برخی نقصان‌ها، نتایج مثبتی نیز در پی داشت. بر این اساس با توجه به این‌که تا چند ماه دیگر شاهد برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در کشور هستیم و ممکن است تغییراتی در مدیریت وزارتخانه رخ دهد. ممکن است صنعت خودرو و بازار مرتبط با آن نیز تحولاتی را تجربه کند.

البته نادیده گرفتن این مساله که وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال‌های فعالیت خود دخالت مستقیم زیادی در حوزه خودروسازی داشته، دشوار است. به همین دلیل باید گفت مدیریت کلان در این حوزه پیشرفت کمی داشته و در واقع وزارتخانه عملا وارد بخش قابل توجهی از جزئیات شده و راسا به اجرای بسیاری از فعالیت‌ها پرداخته است. بنابراین در زمینه سیاست‌گذاری‌ها چندان مناسب عمل نکرد.

سالی که گذشت برای خودروسازان با توجه به برداشته شدن تحریم‌ها سال خوبی بود. بزرگ‌ترین اتفاقات خودرویی را که در سال ۹۵ رخ داد چگونه ارزیابی می‌کنید؟ خصوصی‌سازی در قالب انتقال سهام انجام شده است. یکی از بزرگ‌ترین اتفاقات سال ۹۵ فروش گروه بهمن به کروز بود ولی علیرغم این اتفاق تغییری در سیاست‌های گروه بهمن بعد از این اتفاق رخ نداد که شاید در سال ۹۶ شاهدش باشیم.

در حوزه واردات خودرو سال سختی در این حوزه پشت سر گذاشته شد . اتفاقاتی که در این حوزه افتاد، واردکنندگان را در شرایط سختی قرار داد. عملکرد این حوزه را به‌عنوان بخشی که در بودجه دولت نیز سودآوری دارد، چگونه می‌بینید؟ در حوزه واردات به شدت شاهد دخالت دولت بودیم. این اتفاق رقابت را در بازار کاهش داده است و اثراتش را در سال ۹۶ خواهیم دید. البته همین حالا هم وارداتی‌ها با افزایش بهای قیمت محصولات به‌واسطه کاهش عرضه مواجه شده است.

از سوی دیگر، سال آینده با توجه به کم شدن رقابت در حوزه خودروهای وارداتی شاهد اثرات منفی این تصمیمات دولتی در بازار خودرو خواهیم بود. از دیگر سو، واقعیت این است چون در حوزه قانون‌گذاری در صنعت خودرو بیشتر وزارت صنعت،معدن و تجارت سیاست‌گذار این موضوع است و در اواخر سال ۹۵به طور کامل عنان این موضوع در اختیارش قرار گرفت معتقد هستیم، مشکلاتی که امسال ایجاد شد شاید سال آینده از انتهای فصل اول به بعد اثراتش را بر بازار بگذارد.

این مشکلات در قالب بیکاری‌ که ناشی از تعطیل شدن بنگاه‌های فعال وارداتی که بیش از ۱۰۰ بنگاه بودند که در این حوزه فعالیت داشتند، در قالب خروج سرمایه بخش خصوصی که در این حوزه درگیر و باعث رونق بازار شده بود و در یک فرآیند کاملا هدف‌مند و تحت کنترل قرار داشت.

تمام این موارد متاسفانه از انتهای فصل اول سال آینده خود را در قالب افزایش قیمت خودروهای وارداتی نشان خواهد داد. فارغ از سیاست‌هایی که شاید حتی اگر آن زمان هم تغییراتی رخ بدهد، حداقل ۳ تا ۶ ماه طول خواهد کشید تا این بازار به روال جاری‌اش بازگردد.

نقش برجام را در صنعت خودرو در سال ۹۵ چگونه می‌بینید؟ صنعت خودرو در سال ۹۵ رشد خوبی نسبت به سال قبل داشته است. شرایط پسابرجام موجب شد تا خودروسازان راحت‌تر بتوانند کار کنند و تولیدشان را افزایش بدهند. ولی به‌نظر می‌رسد اگر بتوانند طرح و برنامه‌هایی را که برای سال ۹۶ را دارند، به اجرا برسانند باید تولیدشان را افزایش دهند. به‌خصوص به نظر می‌رسد جوینت‌ونچرهایی که انجام شده‌اند، در سال ۹۶ جدی‌تر شود و بتوانند مدل‌های جدیدی را با تیراژ بیشتر راهی بازار کنند.

بهترین اتفاقی که در حوزه‌های مختلف خودرویی در سال جدید رخ خواهد داد، چیست؟ از نظر کارشناسی بهترین حالت این است که در سال آینده به تدریج تعرفه واردات خودرو کاهش پیدا کند به هرحال به خاطر تعرفه بالایی که واردات خودرو دارد به یک شکلی قیمت‌های خودروهای ساخت داخل هم برای مصرف‌کننده بالا درمی‌آید.

بنابراین اگر به تدریج در بازه زمانی که باید برای آن فکر و برنامه‌ریزی شود ، روند کاهشی بر تعرفه واردات داشته باشیم تا به مصرف‌کننده کمتر فشار بیاید، قطعا بهتر خواهد بود و هم افزایش کیفیت و رقابت برای خودروهای ساخت داخل ایجاد می‌شود.

به خصوص که در شرایط پس از برجام این امکان برای خودروسازان وجود دارد که با تولید مشترکی که با صاحبان صنعت خودرو در جهان دارند در این رقابت جدی‌تر ظاهر شوند و کیفیت را افزایش بدهند.

امسال تغییر و تحولات در صنعت خودرو به چه شکل خواهد بود؟ قطعا با شروع همکاری‌های مشترک خودروسازی باید رو به پیشرفت باشد. ولی باز هم تاکید می‌کنم امیدوارم خودروسازان به سمت بهبود کیفیت و کاهش قیمت پیش بروند تا شرایط آماده شود برای این که تعرفه واردات خودرو کاهش پیدا کند تا مردم بتوانند با هزینه معقول خودرویی با کیفیت مناسب سوار شوند.

فکر می‌کنید روند انتقال دانش و تکنولوژی که مدنظر قشر دانشگاهی در این حوزه است، در سال جدید تحقق بیابد؟ آنچه در سال جاری مورد انتظار است، توجه به انتقال تکنولوژی و افزایش سهم تولیدات داخلی در صنعت خودرو است. قراردادهایی که در سال ۹۵ در صنعت خودرو امضا شد، نسبت به سال‌های گذشته شرایط نسبتا بهتری را در این صنعت ایجاد کرد و خوشبختانه مسیر خوبی در سال گذشته طی شد. چنانچه بر اساس قراردادهایی که در سال گذشته امضا شدند باید در ۳ سال، سهم داخلی‌سازی تولیدات جدید به ۷۰ درصد برسد.