به گزارش اخبار خودرو ، صنعت خودروی کشور در سال‌های اخیر سعی کرده است ضمن اینکه محلی برای مونتاژ و تولید برخی از محصولات برندهای خارجی باشد، خود نیز در کنار آنها به طراحی و تولید محصولات داخلی و بومی دست پیدا کند. شاید وضعیت صنعت خودروی کشور ما از این منظر کمی متفاوت باشد. خودروسازان داخلی همواره سعی کرده‌اند مونتاژ‌کننده صرف نباشند و بتوانند محصولی کاملا ایرانی و بومی را نیز تولید کنند.
اینکه صنعت خودروی کشور مونتاژکار است یا خیر و اینکه آیا لفظ مونتاژکار بودن به خودی‌خود بد است یا خیر، از مسائلی است که کارشناسان صنعت خودرو هرکدام از منظر خود می‌بینند و برخی موافق و برخی مخالف هستند. اما همه این مسائل به هدف غایی کشورها از این صنعت باز می‌گردد.
باید دید در دو دهه گذشته که تقریبا دیگر برند موفقی شکل نگرفته و رقابت بین برندهای مشخص و معروف بوده است، کشورهای مختلف چگونه توانسته‌اند از صنعت خودرو سود ببرند.
در میان کشورهایی که در چند سال اخیر در صنعت خودرو رشد قابل‌توجهی داشته‌اند، می‌توان به مکزیک، برزیل و ترکیه اشاره کرد. این کشورها به محلی برای مونتاژ خودروهای دیگر کشورها تبدیل شده‌اند. بخشی از درآمد و اشتغال این کشورها به‌دلیل حضور خودروسازان برتر خارجی در کشور آنها و صادرات محصولات تولید‌شده به کشورهای دیگر است.
کشورهای ترکیه و مکزیک در سال‌های اخیر از این طریق توانسته‌اند به رشد اقتصادی بالایی دست پیدا کنند. در واقع این کشورها خواهان مونتاژ خودرو هستند و چندان سعی نکرده‌اند به سمت ساخت خودروی ملی حرکت کنند.
مونتاژکار هستیم یا تولیدکننده؟ برخی کارشناسان تفاوتی بین تولید و مونتاژ نمی‌بینند. محمدرضا نجفی‌منش در این خصوص به «دنیای خودرو» می‌گوید: «مونتاژ، بخش نهایی تولید و هدف مونتاژ رسیدن به یک محصول کامل است.»
وی با اشاره به برخی کشورهای صاحب برند در حوزه خودرو گفت: «فرآیندی که در این کشورها برای تولید خودرو صورت می‌گیرد، مونتاژ مرحله نهایی است و کاری هم که در ایران انجام می‌دهیم، چه قطعه را خودمان بسازیم و چه وارد کنیم، مونتاژ مرحله نهایی است. همه قطعات یک خودرو در یک کشور تولید نمی‌شود. چین سالی ۷۸ میلیارد دلار واردات قطعه و ۷۲ میلیارد نیز صادرات قطعه دارد. مونتاژ فقط متعلق به خودرو نیست، بلکه همه وسایل حتی یک پنکه هم مونتاژ می‌شود.»
این در حالی است که مخالفان نظر دیگری دارند. سجاد خیرآبادی، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی واردکنندگان خودرو با بیان اینکه نمی‌توان در مونتاژ عنوان تولید را نیز به همراه آن آورد، می‌گوید: «در مونتاژ انتقال فناوری را به هیچ وجه نداریم، ولی در تولید قطعا انتقال فناوری صورت می‌گیرد، زیرا برای تولید یک محصول کامل نیاز به وجود فناوری است، بنابراین مونتاژ تولید محسوب نمی‌شود. این ادعا که وارد کردن قطعات یا ساخت قطعات در ایران برای مونتاژ تفاوتی ندارد، درست نیست.»
اما واقعا مشکل اصلی صنعت خودرو در کشور ما تولیدکننده بودن یا مونتاژکار بودن نیست. مشکل، نداشتن یک هدف مشخص است. اینکه ما قرار است از صنعت خودرو چه دستاوردی داشته باشیم، آیا قرار است برندسازی کنیم؟ یا اینکه قرار است از طریق این صنعت به رشد اقتصادی، درآمد ارزی و ایجاد اشتغال برای نیروی کار فراوانی که در کشور حضور دارند، برسیم؟ مانند کاری که کشورهای ترکیه، مکزیک و... انجام دادند و از این راه سالانه درآمد ارزی بسیار بالایی به‌دست آورده‌اند و البته نیروی کاری که دیگر بیکار نیست.
از مونتاژ به برند منطقه‌ای تبدیل شویم اینکه بهترین راه‌حل برای صنعت خودروی کشور چیست و چگونه می‌توان به درآمد ارزی و اشتغال دست پیدا کرد، از منظر کارشناسان متفاوت است. حسن کریمی‌سنجری، کارشناس صنعت خودرو در گفت‌و‌گو با روزنامه «دنیای خودرو» می‌گوید: «در ۵۰ سالی که از عمر صنعت خودروی ایران می‌گذرد، همیشه برای مصرف داخل مونتاژ انجام شده است و فضای مراقبتی برای خودروسازی ایجاد کرده‌ایم.»
وی می‌افزاید: «اگر راهبرد یک‌خطی صنعت خودروی ایران بر این منوال قرار گیرد که به‌عنوان اولین گام تبدیل به مونتاژکار خودرو به‌منظور صادرات شویم، هم اشتغال ایجاد می‌شود و هم درآمد ارزی افزایش پیدا می‌کند و کشور را به سمت توسعه صنعت خودرو می‌برد. بعد از طی این مراحل می‌توانیم به برخورداری از پلت‌فرم اختصاصی بیندیشیم و خودمان را به یک برند منطقه‌ای تبدیل کنیم. این بسیار مهم است که گام اول مسیر را بدانیم. به‌عنوان مثال مکزیک که در حال‌حاضر پنجمین صادرکننده خودرو در دنیاست، نه برند است و نه یک پلت‌فرم اختصاصی دارد و تنها مونتاژ خودرو و صادرات آن را انجام می‌دهد. این کشور تنها یک مزیت تحت‌عنوان حقوق و دستمزد پایین نیروی کار داشته است. نیروی کار در این کشور یک‌هفتم ایالات‌متحده درآمد دارند. بنابراین شرکت‌های آمریکایی خودروهایشان را در مکزیک تولید می‌کنند و در آمریکا با قیمت رقابتی به فروش می‌رسانند.»
سنجری معتقد است: «اگر برای سال ۹۶ این هدف‌گذاری را انجام دهیم که عوامل کاهش‌دهنده قیمت تمام‌شده خودروهای مونتاژی به‌عنوان یک مزیت در کشور مستقر شود، می‌توانیم کشور را به محلی تبدیل کنیم که در کاهش قیمت تمام‌شده خودرو موثر باشد.»
وی تاکید می‌کند: «برای رسیدن به این هدف، باید برخی مشکلات اساسی صنعت خودرو حل شود. یعنی ایران صاحب یک مزیت در صنعت خودروی دنیا شود و به‌عنوان کشوری مطرح شود که می‌تواند قیمت تمام‌شده خودرو را کاهش دهد و خودرو را با قیمت رقابتی مونتاژ کند. این موضوع باعث می‌شود سرمایه‌گذار خارجی ترغیب به سرمایه‌گذاری در ایران شود. تنها راه توسعه صنعت خودرو در ایران از طریق مشارکت با برندها و خودروسازان بزرگ دنیا اتفاق می‌افتد.»
