به گزارش اخبار خودرو ،با نزدیک شدن به روزهای تحلیف رئیس جمهور و تشکیل دولت دوازدهم، گمانه‌زنی‌ها برای انتخاب وزیر و البته جایگزین شدن احتمالی مدیران عامل جدید برای دو خودروساز بزرگ کشورمان بسیار داغ شده است. با نگاهی به عملکرد دو خودروساز در چهارسال اخیر و همچنین سیاست‌گذاری‌هایی که در این سال‌ها اجرایی شده است، این سوال پیش می‌آید که آیا نیازی به تغییر در سطح وزارت و مدیریت این دو خودروساز وجود دارد؟ ثبات مدیریتی و عدم تغییر در مدیریت ایران‌خودرو و سایپا با وجود تغییر وزیر صنعت، یکی از مطالباتی است که بسیاری از کارشناسان بر آن تاکید دارند و البته برخی دیگر ایجاد تغییر در مدیریت خودروسازان را حق وزیر بعدی می‌دانند. نکته مشخص این‌که تغییر و تحول در وضعیت خودروسازی‌ها از سال ۹۱ به این سمت است. خودروسازان به ثبات در زمینه تولید رسیده‌اند و آمارها نشان از افزایش تولید و موفقیت این دو خودروساز در سال‌های اخیر دارد. در گفت‌و‌گو با محمد بیاتیان، کارشناس صنعت خودرو و احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان در خصوص نیاز یا عدم نیاز به تغییر و تحول در وزارت صنعت و مدیریت خودروسازان را پرسیدیم. وزارت صنعت از بنگاه‌داری و کارهای اجرایی دست بردارد- احمد نعمت‌بخش-دبیر انجمن خودروسازان گمانه‌زنی‌هایی در مورد تغییراتی در وزارت صنعت و خودروسازی‌ها مطرح می‌شود اما به نظرم این کار چندان نیاز نیست. وزیر صنعت در طول شبانه‌روز بیشتر از ۱۵ ساعت کار می‌کند. من تاکنون با ۶ وزیر همکاری کرده‌ام اما هیچ وزیری را پرتلاش‌تر از محمدرضا نعمت‌زاده ندیده‌ام. به اعتقاد من این وزارتخانه نیازی به تغییر وزیر ندارد و حتی تفکیک دوباره این دو وزارتخانه کار اشتباهی است. در کشورهایی مانند ژاپن، این دو وزارتخانه یکی هستند. باید اقداماتی انجام گیرد که دولت کوچک‌تر شود و وزارتخانه‌ها فقط سیاست‌گذاری انجام دهند و به بنگاه‌داری و فعالیت‌های دیگری غیر از سیاست‌گذاری نپردازند. باید به این سمت حرکت کنیم که وزارت صنعت، معدن و تجارت صرفا سیاست‌گذار باشد. این وزارتخانه به دلیل مشغله بسیاری که دارد، از وقت کمی برخوردار است. راه‌حل درست این است که در چارچوب سیاست‌گذاری‌ها، حرکت کنند و از کارهای اجرایی و بنگاهداری دست بردارند و وقت خود را برای سیاست‌گذاری و کوچک‌کردن دولت بگذارند. در زمان چهار سال فعالیت محمدرضا نعمت‌زاده، شورای سیاست‌گذاری خودرو فعال شد. این شورا در دولت قبل تقریبا تعطیل شده بود و هر دو، سه ماه یک‌بار تشکیل جلسه می‌داد. وزیر صنعت هم تجربه بالایی دارد و هم برای خرد جمعی ارزش قائل است. مطابق آمارها، احیا شدن شورای سیاست‌گذاری خودرو باعث رشد کمی و کیفی این صنعت شده است. به‌ویژه آن‌که بعد از برجام با هدایت‌های نعمت‌زاده، قراردادهای خوبی بسته شده است. قراردادهایی که شرکا و سرمایه‌گذاری‌های خارجی را به کشور بیاورد و آن‌ها را موظف کند ۳۰درصد تولیدات را صادر کند، بدین صورت که سال اول تولید را به ۴۰ درصد برساند، کارهای ارزشمندی به‌شمار می‌رود که نعمت‌زاده و تیم‌ وی انجام داده است. عملکرد ایران‌خودرو با هاشم یکه‌زارع بسیار مناسب است. این‌که گفته می‌شود ایران‌خودرو در زمان یکه‌زارع فقط به مونتاژ پرداخته، صحیح نیست. به نظر من این موضوع، بی‌انصافی است چون به سیستم قطعه‌سازی سروسامان داد. اگر قطعه‌ای از پنج قطعه‌ساز خریداری می‌شد، این تعداد به دو یا سه قطعه‌ساز محدود شد. همچنین قطعه‌سازان باکیفیت‌تری را انتخاب کردند. سیاست‌هایی که این وزارتخانه در نظر گرفته است، ایجاب می‌کند خودروسازان به سمت ساخت داخل بروند که در غیر این صورت افزایش قیمت را به همراه دارد. قرارداد ده‌جانبه‌ای در زمان یکه‌زارع منعقد شد که طی آن دانشگاه شریف، دانشگاه امیرکبیر، قطعه‌سازان و کمپانی‌های بزرگ خارجی را برای ساخت پلت‌فرم درگیر کردند. این قرارداد کار بزرگی است که اگر به نتیجه برسد ایران‌خودرو می‌تواند از برند خودش برخوردار شود و اتاق‌های مختلفی را روی این پلت‌فرم سوار کند. با توجه به تجاربی که از قراردادهای پیشین به دست آمده بود، سعی شد در قراردادهای جدید که با پژو بسته شده است، نقاط منفی کمتری داشته باشد و با دیدن خسارت‌های پژو، منفعت مملکت را در آن ببینند. افزایش تولید طی این سال‌ها، کم کردن زیان‌های ایران‌خودرو و سودآور کردن این شرکت، کارهای بزرگی است که در این دوران انجام شده است. در سایپا نیز وضع به همین صورت بوده است. مهدی جمالی هم با تغییراتی که در قسمت مالی ایجاد کرد و با ارزیابی دارایی‌ها، شرکت را از ورشکستگی نجات داد و عملکرد مثبتی را برای آنها رقم زد. تغییر این دو مدیرعامل به نظر من کار درستی نیست چون از ثبات مدیریت، نتایج خوبی دیده‌ایم. هر یک از این دو مدیر برنامه‌هایی دارند و به انجام آن‌ها می‌پردازند، مگر آن‌که وزیر جدیدی به وزارتخانه صنعت بیاید که قصد تغییر این مدیران را داشته باشد. در این صورت هم مشورت‌هایی خواهند داشت و چشم‌بسته این کار را انجام نخواهند داد. در حال حاضر برای این اظهارنظرها زود است. به عقیده من با توجه به قراردادهای پژو با ایران‌خودرو، سیتروئن با سایپا، کرمان‌موتور با هیوندای، ایران‌خودرودیزل با بنز، ماموت با فولکس‌واگن و اقدامات سازمان گسترش در مورد رنو، اولین ثمره برجام را ما چیدیم. با ساخت داخل ۴۰درصدی که در سال اول انجام خواهد شد و صادرات ۳۰ درصدی که به منصه‌ظهور برسد، شاهد ارتقای کیفیت در قطعه‌سازان خواهیم بود. کمپانی‌های خارجی اجازه استفاده از قطعات بی‌کیفیت روی محصولات خود را نمی‌دهند، در نتیجه اگر این توانمند‌ی‌ها را نداریم، به وجود خواهیم آورد. به‌عنوان مثال پژو و سیتروئن دست قطعه‌سازان خود را در دست قطعه‌سازان داخلی خواهند گذاشت تا کیفیت آن‌ها را ارتقا دهند یا با جوینت‌شدن آن‌ها و تولید تحت‌لیسانس، قطعه‌ باکیفیتی را تولید کنند که این توانایی را داشته باشند تا در بازار هدف عرضه شوند. این موضوع باعث ارتقای کیفی قطعه‌سازان ما نیز خواهد شد. از طرف دیگر با رسیدن به صادرات ۳۰ درصدی، وابستگی ارزی هم کاهش پیدا می‌کند. تغییر در مدیریت خودروسازان سم مهلک و کشنده‌ای است-محمد بیاتیان -کارشناس صنعت خودرو اگر بخواهیم صنعت خودرو را در چهار، پنج سال گذشته مرور کنیم، در سال ۹۱ و بعد از اعمال تحریم‌ها و هدفمندی یارانه‌ها و همچنین افزایش قیمت خودروها، دچار رکود شدیدی در حوزه تولید خودرو شده بودیم و کار به جایی رسیده‌ بود که در خطوط تولید خودروسازی‌های کشورمان شاهد بیکاری شدید کارگران بودیم. عملا به جایی رسیده‌ بودیم که تولید خودرو در کشور به حداقل مقدار خودش رسیده‌ بود. روند پیشروی صنعت خودرو در سال ۹۴‌، جریان قابل قبولی بوده است، خصوصا با اتفاقاتی که در بحث برجام و توافقات صورت گرفت و استارت همکاری‌های مشترکی که بین ایران و کشورهای دارای این صنعت زده شد، امیدواری‌هایی در این زمینه به وجود آورد.بعد از آن به‌دلیل تنوعی که در تکنولوژی‌های کشورهای خارجی وجود داشت، کشور ما جولانگاه حضور خودروهای خارجی شد. خودروهای خارجی هم دو دسته بودند؛ یکی خودروهای با‌کیفیت و با قیمت بسیار بالا که برخی شرکت‌ها وارد می‌کردند و یک سری خودرو به‌صورت CKD و تحت عنوان خودروی خارجی در داخل کشور مونتاژ می‌شدند که شامل خودروهای بی‌کیفیت چینی بودند. بارها در مجلس آن زمان عنوان شد که اگر خودروساز‌های ما چنین عمل کنند، خیابان‌های ما جولانگاه خودروهای چینی خواهد شد که متاسفانه این اتفاق رخ داد. این خودروهای بی‌کیفیت تنها یک سری آپشن دارند که مورد علاقه مردم است ولی کیفیتی در تولید آنها نمی‌بینیم. در ادامه و در سال‌های بعد خودروسازان کشور با پشت سر گذاشتن بحران و تغییر مدیریت و سیاست‌ها و همچنین تامین نقدینگی و تنوع‌بخشی به خودروها و کیفیت آنها، به‌صورت آرام دوباره توانستند در بازار حضور پیدا کنند. امروز شاهد انعقاد قراردادهای خوبی با شرکای خارجی توسط خودروسازان داخلی هستیم. این قراردادها منجر به تولید خودروهای جدید خواهد شد. در کل روند چهار سال گذشته در صنعت خودرو، روند رو به رشدی نسبت به گذشته داشته است. به نظرم این روند مثبت به تغییر سیاست‌ها و مدیریت‌هایی که در این حوزه‌ها اتفاق افتاده است، برمی‌گردد. اگر همین روند را که در قراردادهای خارجی مد نظر قرارداده‌ایم، ادامه دهیم، در آینده در زمینه تنوع و کیفیت محصولات دچار تحول خواهیم شد زیرا تکنولوژی روز دنیا در تولید این خودروها وجود دارد که بسیار بااهمیت است. سیاستی در پشت پرده و در وزارت صنعت و بخشی از دولت در حال اجرایی شدن است تا بتوانیم خودروهای بی‌کیفیت چینی را که در همه زمینه‌ها ضرر و زیان به کشور وارد می‌کنند، کاملا آرام از دور خارج کنیم. این خودروها در بخش کیفیت، آلودگی هوا، مصرف سوخت و دیگر بخش‌ها آسیب‌زا هستند. البته حق مردم ما استفاده از بهترین‌ خودروهاست. در کنار این مباحث باید بتوانیم در حوزه تولید خودروهای ملی با در نظر گرفتن ذائقه مردم هم گام برداریم. ذائقه مشتری باید مورد تاکید باشد. در حوزه تولید خودروی ملی باید به سمتی حرکت‌ کنیم که ذائقه‌های مختلف را مورد هدف قرار دهیم تا بازاری که در دست خارجی و چینی‌هاست، به‌طور کامل به دست آوریم. برای چهار سال آینده نیز باید بحث پژوهش، R&D مورد توجه قرار گیرد. ما هنوز هم بحث استفاده از ایده‌ها و پژوهش‌های داخلی را مورد استفاده قرار نداده‌ایم. هنوز نتوانسته‌ایم از توان متخصصان داخلی و گروه‌هایی که در دانشگاه‌ها تحقیق کرده‌ و به نتایجی هم رسیده‌اند، استفاده کنیم. امیدمان این است در چهار سال آینده، ساز و کار نامناسبی که متعلق به امروز هم نیست و از گذشته‌های خیلی دور در تولید و واردات خودرو وجود داشته، از هم بپاشد و حوزه تولید خودروی کشورمان مثل صنایع دفاعی که رشد خیلی خوبی داشته، در این حوزه هم شاهد رشد و پیشرفت باشیم. چهار سال آینده باید سال‌های تامین ذائقه‌های مشتریان داخلی باشد. باید بتوانیم بر اساس این رویکرد خودمان را در بحث کیفی خودروها نیز ارتقا دهیم و بتوانیم در بازارهای منطقه‌ای و جهانی در حوزه تولید خودرو حرف جدی برای گفتن داشته باشیم و شرکای خارجی‌مان هم این موضوع را بپذیرند که کیفیت تولید خودرو در کشور به حدی بالاست که توانایی پاسخگویی به صادرات محصولات آنها به بازارهای منطقه را دارد. در‌خصوص مدیریت خودروسازی‌ها در سال‌های آینده نیز باید بگویم که ما باید از تجربیاتی که خارجی‌ها در این زمینه داشته‌اند و دارند، استفاده کنیم. ثبات مدیریتی براساس کیفیت‌ بخشی که این مدیران در زمان فعالیت‌شان داشتند، می‌تواند به صنعت خودروی کشورمان کمک کند. بر اساس شناختی که از مدیران عامل ایران‌خودرو و سایپا دارم، فکر می‌کنم تغییر مدیریت این دو خودروساز سم کشنده‌ای برای روند رو به رشدی است که در این دو خودروساز شاهد بوده‌ایم. در هر دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا شاهد رشد بسیار خوبی بوده‌ایم. باز هم تاکید می‌کنم تغییر مدیریت در این مقطع سم کشنده و مهلکی خواهد بود که ممکن است دوباره ما را به گذشته برگرداند و به اعتقاد بنده در این زمان به صلاح نیست.