وضعیت خودروسازان و آینده این صنعت بسیار بااهمیت، در گرو تصمیمات و سیاست‌هایی است که از سوی مسئولان و مدیران این صنعت اتخاذ می‌شود. در سال‌های اخیر کشورمان با شرکت‌های مختلف خودروسازی از فرانسه تا چین، همکاری داشته است.
هرچند همکاری با خودروسازان برتر دنیا باعث پیشرفت‌هایی عمدتا در مونتاژ خودرو و ساخت تاسیسات و چنین مواردی شده اما برای خودروساز شدن به معنای واقعی کلمه، به کشورمان کمکی نکرده است.
ما همچنان در طراحی پلت‌فرم، موتور، گیربکس و دیگر بخش‌های اصلی یک خودرو دچار مشکل هستیم یا متاسفانه دانش کافی نداریم. تجربه سالیان گذشته و در تمام عمر صنعت خودرو نشان داده است که از همکاری با خودروسازان دنیا نمی‌توان انتظار خودروساز شدن داشت و باید فکر و رویکرد جدیدی در این زمینه ایجاد شود.
همکاری با شرکت‌های بزرگ فناوری، طراح و مشاور خودروسازی یکی از راه‌هایی است که وزارت صنعت و خودروسازان در پیش گرفته‌اند.
همکاری با این شرکت‌ها در امر تحقیق و توسعه و البته طراحی می‌تواند در راه رسیدن به افق‌چشم‌انداز ۱۴۰۴ و برند ملی در خودروسازی کمک‌کننده باشد.
در همین زمینه سعید مدنی، مدیرعامل پیشین شرکت سایپا و مشاور فعلی وزیر صنعت در گفت‌وگو با «دنیای خودرو» به تبیین این موضوعات پرداخته است. مدنی به رویکرد جدیدی که خودروسازان در پیش گرفته‌اند و همچنین وضعیت بازار خودرو و قیمت‌گذاری خودروها نیز اشاره کرد.
[caption id="attachment_36261" align="alignleft" width="320"]
سعید مدنی[/caption]
وضعیت و افق راه خودروسازان در دولت جدید چه باید باشد و اصولا خودروسازان چه رویکرد جدیدی باید اتخاذ کنند؟ مقوله جدیدی در صنعت خودرو مطرح شده و آن این است که در عین حال که روند همکاری با شرکت‌های خودروسازی دنیا باید ادامه پیدا کند، ضروری است با شرکت‌های مشاور و طراح برتر هم ارتباط برقرار کرد.
البته همکاری با خودروسازان خارجی برای ما بسیار مفید بوده است و ما در این زمینه تجارب بسیاری هم به دست آورده‌ایم و در بخش‌های بسیاری از صنعت خودرو مانند تیراژ انبوه و تولید خودروهای باکیفیت پیشرفت کرده‌ایم اما در برخی زمینه‌ها همچنان دچار مشکل هستیم.
این مشکلات در زمینه صادرات، انتقال دانش فنی و داخلی‌سازی نمود بیشتری پیدا می‌کند.
برای رفع این مشکل شرکت‌های خودروسازی حرکت خود را آغاز کرده‌اند و دولت هم باید از آنها حمایت کند تا به تدریج به سمتی حرکت کنیم که بتوانیم طراحی خودرو انجام دهیم.
این رویکرد جدید و همکاری با شرکت‌های خارجی باید به چه شکل باشد؟ در زمینه طراحی خودرو چون به تنهایی امکان طراحی یا زیرساخت‌های لازم برای این کار را نداریم بهتر است از شرکت‌های بزرگ دنیا که خودروساز نیستند اما کار طراحی خودرو، پلت‌فرم، طراحی موتور، گیربکس و ساخت آن را انجام می‌دهند، استفاده کنیم.
از همکاری با خودروسازان بزرگ دنیا چه چیزهایی عاید صنعت خودروی کشور شده است؟ ما بیش از چند دهه است که با خودروسازان بزرگ و مطرح دنیا همکاری می‌کنیم و چیزی که از آنها یاد گرفته‌ایم، تولید خوب، ایجاد تاسیسات با کیفیت و امکانات تولیدی، خطوط رنگ و مونتاژ و مواردی از این قبیل است. اما در زمینه طراحی خودرو یا ضعیف عمل کرده‌ایم یا پروسه با کندی پیش رفته است.
ما سرعت بالایی در این زمینه نداشته‌ایم و همین امر باعث شده است با اجبار یک خودروی قدیمی را چندسال تولید کنیم که همواره از نظر رضایت مشتری و قیمت تمام‌شده و تکنولوژی‌های استفاده‌شده دچار مشکل می‌شویم.
رویکرد جدید به چه شکلی دنبال خواهد شد؟ رویکرد جدید به این شکل است که بخش‌های تحقیقاتی و طراحی‌مان را با همکاری شرکت‌ها بزرگ که دارای توانایی بسیار بالایی هستند، توسعه دهیم و از آنها کمک بگیریم.
با روند فعلی، نه مشکل صادرات در کشور حل خواهد شد و نه موضوع ساخت داخل خودروها. پس بهتر است که با رویکرد جدید از این‌گونه شرکت‌ها کمک گرفته شود.
اگر با رویکرد جدید پیش برویم آن چیزی که در کره، مالزی و همچنین در خیلی از موارد در چین اتفاق افتاده و آن ایجاد برند ملی است، برای ما هم به وقوع خواهد پیوست.
وضعیت کیفی خودروهای موجود در بازار را چگونه می‌بینید؟ در حال حاضر شاهد خودروهای باکیفیتی در بازار هستیم. خودروهای جدیدی وارد بازار شده و به فروش رسید‌ه‌اند مثل خودروی ساندرو که در حال حاضر تولید این محصول در پارس‌خودرو بسیار بالا رفته است.
همچنین تولید خودروی سراتو بسیار افزایش یافته است. ضمن اینکه برخی خودروهای چینی مثل برلیانس، دانگ‌فنگ و چانگان از تولید خوبی برخوردارند. به‌طور کلی تولید خودروها در کشور افزایش یافته و نیاز به واردات را کمتر کرده است.
در این زمینه شاهد هستیم که بخشی از خودروهایی که پیش‌بینی می‌شد به‌خاطر کمبود در بخش خودروهای رده میانه وارد شوند، به‌خاطر افزایش تولید در داخل، وارد نشده‌اند.
نگاه خودروسازان دست یافتن به بازار برخی خودروها در بازه‌های قیمتی مختلف است که قبلا حضور نداشته‌اند. آیا این امر باعث رقابت با واردکنندگان می‌شود؟ قطعا تولید خودرو در برخی سگمنت‌ها باعث رقابت و همچنین کاهش واردات خواهد شد. خودروهای گران‌قیمت به هرحال وارد می‌شوند. اما امسال تولید خودروهایی در رده قیمتی ۴۰ تا ۷۰ میلیون تومان در داخل بسیار افزایش پیدا کرده و همین عامل باعث شده است در این رده قیمتی جایگزینی برای خودروهای وارداتی پیدا شود. یعنی افزایش تنوع خودرو در داخل باعث کاهش واردات خودرو در این بازه قیمتی شده است.
وضعیت خودروهای داخلی در قیاس با خودروهای چینی چگونه بوده است؟ خودروهای داخلی نسبت به خودروهای چینی به مراتب ارزان‌تر هستند و همان امکانات و کیفیت محصولات چینی را هم ارائه می‌دهند. به همین دلیل چندان نیازی به واردات در برخی محصولات دیگر حس نمی‌شود.
بازار واردات خودرو به کدام سمت حرکت می‌کند؟ به نظر من در آینده شاهد خواهیم بود که خودروهای بالای ۱۰۰ میلیون تومان که تعداد محدودتری دارند به صورت معمول و برای طبقه خاصی همچنان وارد شوند. با تنوع محصول خودروسازان خودروهایی با آن بازه قیمتی واردات کمتری خواهند داشت.
اتفاقی که در ماه‌های گذشته افتاده این است که خودروسازان برای برخی خودروها که مشمول انحصار نیستند هم از شورای رقابت استعلام می‌کنند. این مساله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ روی بسیاری از خودروها مانند خودروهای جدیدی که وارد می‌شوند، شورای رقابت معمولا نظری برای قیمت نمی‌دهد یعنی شورای رقابت در مورد خودروهای تولید انبوه داخل نظر می‌دهد. نمی‌دانم که خودروسازان برای خودروهایی غیر از تولید انبوه و با قیمت بالا استعلام می‌کنند یا خیر؟ قبلا برای خودروهای وارداتی استعلام نمی‌کردیم. متاسفانه یا خوشبختانه انواع خودروهای خارجی وارد می‌شوند و قیمت آنها هم مشخص است. چون فضا هم رقابتی است قیمت‌هایی که در بازار کشش دارد روی خودروها می‌گذارند و همچنین در شرایط فروش خودروها کار می‌کنند.
فعلا شورای رقابت نمی‌تواند برای خودروهای وارداتی قیمت تعیین کند و قیمت این خودروها بر اساس نیاز بازار و عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. برای خودروهای CKD که در اینجا مونتاژ می‌شود و در رقابت با خودروهای وارداتی قرار می‌گیرد هم بازار باید قیمت تعیین کند.
مجوز افزایش قیمت خودروها داده شد. آیا شاهد افزایش قیمت بیشتری در آینده خواهیم بود؟ خودروسازان افزایش قیمت بالایی را تجربه نمی‌کنند یا اصلا افزایش قیمتی نخواهند داشت. آنها هم تلاش می‌کنند با افزایش تولید از به‌وجود آمدن حاشیه قیمت جلوگیری کنند. در این زمینه شورای رقابت هم بر این روند نظارت می‌کند و تذکرات لازم را به خودروسازان می‌دهد.برخی کارشناسان بازار معتقد هستند که این حاشیه قیمت بیشتر از سوی خودروسازان و از طریق نمایندگی‌ها ایجاد می‌شود تا در بازار آزاد و توسط دلالان. چرا نمایندگی‌ها خودرو را بالاتر از قیمت کارخانه به فروش می‌رسانند؟ گاهی اوقات این اتفاقات ممکن است رخ بدهد. به دلیل نقدینگی که خودروسازان احتیاج دارند و نمی‌توانند آن را از راه دیگری تامین کنند، بعضی از نمایندگی‌ها، تعداد زیادی خودرو را در مواقعی که بازار خیلی تقاضا برای خودرو ندارد، می‌خرند. این اتفاق در همه‌جای دنیا ممکن است رخ بدهد و نمایندگی‌ها گاهی بیشتر از آنچه باید خودرو خریداری می‌کنند. بنابراین هنگام فروش خودرو، به اصطلاح خواب پولشان را مثل بهره بانکی روی قیمت خودرو اعمال می‌کنند و باعث می‌شوند قیمت‌ها تا حدودی متفاوت شوند.
این اتفاقات به‌صورت خفیفی رخ می‌دهد و امیدواریم که از آن سوء‌استفاده نشود. تمام تلاش خودروسازان این است که میزان تولید را افزایش دهند و اجازه ندهند که این حاشیه قیمت به‌وجود آید.
زمزمه‌هایی مبنی بر تغییر وزیر صنعت و مدیران عامل خودروسازی‌ها شده است. آیا با شما هم برای مدیریت در بخش‌های مختلف صحبتی شده است؟ خیر. تا امروز هیچ صحبتی با بنده برای واگذاری مسئولیت و مدیریت نشده است.
