به گزارش اخبار خودرو ، برخلاف بسیاری از اقلام وارداتی به کشور، انواع تایر خودروهای مختلف از سواری گرفته تا کامیونی، اتوبوسی، کشاورزی و راهسازی جزو کالاهای استراتژیک به حساب می‌آیند و نظارت بر بازار، نحوه واردات و توزیع آنها ارتباط مستقیمی با جان و مال مردم دارد.
در این بین و با توجه به وجود ۱۹میلیون خودرو در کشور که مصرف سالانه تایر آنها به ۴۰۰ هزار تن می‌رسد، بیش‌از پیش می‌توان به ارزش و سهم استراتژیک این کالا در جامعه پی برد.
بر این اساس و با توجه به نقش ویژه واردات در مدیریت حوزه مذکور، انجمن واردکنندگان تایر از سال ۹۴ و با هدف ساماندهی واردات تایر به کشور تاسیس شده است، انجمنی هرچند نوپا اما با ثمرات بسیار که دستکم توانسته است در دو سال فعالیت خود، به وضعیت واردات این کالای مهم و اثرگذار در صنعت حمل‌و‌نقل سامان بخشد.
به همین دلیل سراغ سیدمحمد میرعابدینی، دبیر انجمن واردکنندگان تایر رفتیم. انجمن واردکنندگان تایر این روزها با عضویت حدود ۱۰۰ شرکت واردکننده، در حال فعالیت است و تصمیماتش اثربخشی قابل‌توجهی در بازار تایرهای وارداتی دارد.
[caption id="attachment_201230" align="aligncenter" width="700"]
سیدمحمد میرعابدینی، دبیر انجمن واردکنندگان تایر[/caption]
به‌عنوان نخستین سوال، تایر چه جایگاهی در صنعت و بازار صنعت خودرو دارد؟ تایر جزو کالاهای استراتژیک محسوب می‌شود و به نوعی در فهرست صنایع مادر قرار دارد. تایر به هیچ‌وجه قابل‌مقایسه با کالاهایی مانند لوازم خانگی یا کالاهای لوکس نیست، بنابراین باید با حساسیت و جدیت بسیار زیادی در مورد آن تصمیم‌گیری کرد. تایر با جان‌و‌مال مردم سر و کار دارد و به همین خاطر باید با حساسیت بسیاری نسبت به تدوین ضوابط، مقررات و دستورالعمل‌های واردات اقدام شود.
در حال‌حاضر چه تعداد شرکت کار واردات تایر به کشور را انجام می‌دهند؟ درحال‌حاضر حدود ۹۵ شرکت واردکننده، در زمینه واردات تایر به کشور فعالیت دارند. این شرکت‌ها در مجموع ۱۳۰ برند ثبت‌شده شامل تایر تیوپ دوچرخه، موتورسیکلت، ویلچر، فرغون، سواری، وانتی، اتوبوسی و کامیونی، صنعتی، کشاورزی و معدنی را برای مصارف داخلی به کشور وارد می‌کنند. از این ۹۵ شرکت، تقریبا ۱۵ شرکت واردات تایر و تیوب‌دوچرخه، موتورسیکلت و فرغون را برعهده دارند و بیش از ۲۰ شرکت هم واردکننده اختصاصی OTR (صنعتی، کشاورزی، معدنی) محسوب می‌شوند. ۶۰ شرکت باقیمانده هم ترکیبی از تایرهای سواری، اتوبوسی کامیونی و صنعتی، کشاورزی و معدنی را وارد کشور می‌کنند.
آیا آمار رسمی میزان مصرف و تولید تایر در ایران وجود دارد؟ آمار رسمی وجود ندارد ولی باتوجه به بیش از ۱۹ میلیون دستگاه خودرو در کشور، هر خودروی سواری به‌طور متوسط سالانه یک و نیم تایر مصرف می‌کند، می‌توان نتیجه‌گیری کرد سالانه حدود ۴۰۰هزار تن تایر در کشور مصرف می‌شود.بر اساس آمارها، تولیدکنندگان داخلی سالانه ۲۵۰ هزار تن از نیاز کشور را تولید می‌کنند و مابقی نیاز کشور یعنی معادل ۱۵۰هزار تن باید ازطریق واردات تامین شود. با این‌حال از این میزان تنها ۱۱۰هزار تن توسط واردکنندگان رسمی و پس از پرداخت عوارض قانونی و گمرکی وارد کشور می‌شود و ۴۰هزار تن باقیمانده از طریق قاچاق به بازار کشور راه پیدا می‌کنند.
واردات تایر از چه کشورهایی انجام می‌شود ؟ با توجه به تحریم‌های اعمال‌شده به‌خصوص در سال‌های اخیر واردات از کشورهای آمریکایی- اروپایی و برخی کشورهای آسیایی مانند ژاپن تقریبا به صفر رسیده بود. از سوی دیگر به‌دلیل همکاری چین در بخش اقتصادی، قاعدتا واردات از این کشور سهم بسزایی را به‌خود اختصاص داده بود. اما در حال‌حاضر (بعد از برجام) واردات از تمام کشورها به جز آمریکا صورت می‌گیرد و بازار تایر وارداتی ایران شامل محصولاتی از کشورهای چین، کره، ژاپن، هند، فرانسه، آلمان و ... است.
چه استانداردهایی برای تایرهای وارداتی اجرا می‌شود؟ با توجه به وضع قوانین موجود، در حال‌حاضر بالاترین و حداکثر استانداردهای روز دنیا در ایران برای واردات تایر خواسته شده است و تمام واردکنندگانی که ثبت نمایندگی انجام داده‌اند، این موضوع را رعایت می‌کنند. استاندارد SWR توسط اتحادیه اروپا وضع شده و بنیانگذار آن نیز کمپانی میشلن بوده است. کمپانی میشلن زمان آغاز اجرایی شدن استانداردها را اول می ۲۰۱۷ (پایان اردیبهشت ۹۶) اعلام کرد، در حالی‌که در ایران این موضوع از آبان‌ماه ۹۵ اجرایی شده و حتی ثبت سفارش آنها به شرط رعایت استاندارد SWR بوده است. حتی درمورد تایرهای چینی وارداتی نیز این استانداردها رعایت شده‌اند و فقط کمپانی‌های رده اول دنیا مانند میشلن اعلام کردند طبق قانون از اول می ۲۰۱۷ استاندارد SWR اجرایی می‌کنند. این قانون تصویب شده است و سازمان‌های ذیربط ملزم به اجرای آن هستند. ضمن اینکه انجمن نیز با جدیت اجرای آن را دنبال می‌کند. بهترین روش برای کنترل تایرهای وارداتی به کشور، کنترل در سطح عرضه است که بارها و بارها این انجمن به آن اشاره کرده و همچنین تمام تایرهای وارداتی که به‌فروش می‌رسند، داری برچسب SWR روی تایر هستند. مهم‌ترین دلیل سهم بالای قاچاق تایر در ایران چیست؟ به‌طور کلی قاچاق تایر به دو دسته تقسیم می‌شود. نخست اینکه تایرهای بی‌کیفیتی که نتوانسته‌اند استانداردهای لازم را کسب کنند، درنهایت به قاچاق کالاهای بی‌کیفیت روی آورده‌اند. دومین دسته تایرهایی هستند که به‌دلیل وجود تعرفه بالای واردات تایر و همچنین الزاماتی مانند خدمات پس از فروش، ارائه فاکتور رسمی، مالیات عملکرد و ... واردکنندگان به واردات غیررسمی و قاچاق این کالاها روی آورده‌اند. در‌واقع باید بدانیم چیزی که امروزه به تولیدکننده داخلی و همچنین واردکننده ضربه می‌زند واردات رسمی نیست، بلکه قــاچاق است که بدون پرداخت حقوق گمرکی و عوارض و مالیات بر ارزش افزوده و ... وارد می‌شود و با قیمت بسیار پایین‌تر در داخل به فروش می‌رسد که سبب ضربه و نابودی تولیدکننده و واردکننده رسمی می‌شود.
سالانه چه میزان ارز برای واردات تایر از کشور خارج می‌شود؟ بر اساس آمارهای موجود، درسال ۹۴ در مجموع ۳۶۲میلیون و ۵۷۸هزار و ۸۷۴دلار صرف واردات تایر به کشور شده که این عدد در سال گذشته به ۳۶۸میلیون و ۴۸۴هزار و ۹۴۸دلار رسیده است. یکی از مشکلات تایرهای وارداتی، کیفیت آنهاست. چه مکانیزمی برای کنترل کیفی این کالا که با سلامت جامعه سروکار دارد، تعیین شده است ؟ تا اواخر سال ۹۴ هیچ ضابطه‌ای برای ورود تایر به ایران وجود نداشت و هر شخص یا شرکتی می‌توانست برای واردات تایر اقدام کند. اما اواخر سال ۹۴ تصمیم بر این شد تا واردکنندگان در وزارت صنعت، معدن و تجارت شناسنامه‌دار شوند و حتما قرارداد و LOC از کمپانی تولیدکننده تایر را اخذ کنند. همچنین ارائه خدمات پس از فروش از سوی واردکننده و اعلام نمایندگان فروش نیز الزامی شد. از سوی دیگر علاوه‌بر استاندارهای ملی ایران که به‌صورت اجباری در گمرکات ورودی از تمام محموله‌های وارداتی کنترل می‌شوند، جدیدترین قوانین حال‌حاضر دنیا مانند استانداردهای کیفی و ایمنی E-MARK و SWR اروپا و درج DOT CODE آمریکا نیز بازرسی و ارزیابی خواهد شد. البته اجباری بودن اخذ استانداردها کیفی فقط برای تایرهای وارداتی است و چنین استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای برای تایرهای تولیدداخل اعمال نمی‌شود. این عوامل دست‌به‌دست هم داده‌اند تا امروز کالاهای وارداتی با داشتن استانداردهای روز دنیا وارد ایران می‌شوند تا به فراخور آن شاهد تایرهای وارداتی باکیفیت باشیم.
واردکنندگان ناشناس یا بدون شناسنامه در این صنف چه جایگاهی دارند و سهم واردات محصول از سوی آنها چقدر است؟ همان‌طورکه اشاره شد تا پیش‌از سال ۹۴ ضوابطی برای ورود تایر وجود نداشت و هر برندی با هر کیفیتی وارد می‌شد ولی اواخر سال ۹۴ با وضع قوانین و دستورالعمل‌های جدید و همچنین شناسنامه‌دار شدن بازرگانان باعث شد تا اکنون تمام واردات رسمی به صورت شفاف و مشخص انجام شوند. آمار رسمی اعلام‌شده در سال۹۵ از طریق گمرک ۱۰۸هزارتن بوده اما میزان واردات واقعی باتوجه به نیاز کشور حدود ۱۵۰ هزارتن است. این یعنی ۱۰۸ هزار تن تایر از طریق مبادی رسمی و بقیه ازطریق قاچاق وارد کشور شده است. در حالی‌که در سال ۹۳ میزان واردات از طریق رسمی ۱۵۰ هزارتن بوده است، دلیل اصلی کاهش واردات از طریق رسمی و افزایش قاچاق می‌توان افزایش تعرفه واردات (تایر سنگین) و عدم اختصاص ارز مبادله‌ای دانست و سبب کاهش حاشیه سود واردات و افزایش شدید حاشیه سود قاچاق شده است.
به واردات قاچاق لاستیک‌های کامیونی اشاره کردید. درحال‌حاضر وضعیت تولید این لاستیک در کشور چگونه است ؟ در حال‌حاضر تنها یک شرکت داخلی امکان تولید تایر کامیونی با تکنولوژی رادیال را دارد و توانسته است حدود ۲۰درصداز نیاز بازار را تامین کند. به همین دلیل مابقی نیاز کشور باید از طریق واردات انجام شود.
بیشترین واردات تایر در کدام بخش از تایرهای موجود بازار صورت می‌گیرد؟ بیشترین حجم واردات لاستیک در بخش سواری انجام می‌شود. بر‌اساس آخرین آمارها بیش‌از ۳۸میلیون کیلوگرم تایرسواری به ارزش ۱۳۷میلیون دلار به کشور وارد شده است. در بخش‌های دیگر هم واردات وجود داردکه آمار جزئی‌تر آن در جدول زیر مشخص است. چه انتظاری از سازمان‌های مسئول دولتی در حمایت از انجمن واردکنندگان تایر و کاهش قانون‌های دستوپاگیر اداری دارید؟ همان‌طور که همه ما در مقابل قوانین وظایف مشخصی داریم، در مقابل نیز سازمان‌های ذیربط باید با بررسی دقیق و تشکیل کارگروه‌های خاص هر تشکل صنفی، نسبت به تنظیم قوانین با در نظر گرفتن واقعیت های شغلی آن صنف اقدام کنند. در مورد حوزه لاستیک هم امیدواریم تا مانند یک‌سال‌و‌نیم گذشته نسبت به برخورد منطقی با واردات در چارچوب مقررات و نیازمندی‌ها، اقدامات لازم انجام شود و با استفاده از افراد باسابقه و مجرب در این صنف، واردات لاستیک در مسیری هموار و با پرهیز از قوانین دستوپاگیر حرکت کند.
[caption id="attachment_201231" align="aligncenter" width="700"]
واردات تایر از تمام کشورها به‌جز آمریکا صورت می‌گیرد[/caption]
