گروه خبر: اعلام خبر پیش‌فروش غیرقانونی برخی شرکت‌های خودرویی توسط سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان باعث شد تا مناظره‌ای بین شهرام میرآخورلو، معاون سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و میثم رضایی، رئیس انجمن صنفی واردکنندگان خودرو در تلویزیون انجام شود که بخش نخست آن را دیروز خواندید.
امروز در این مناظره درخصوص وضعیت گری‌مارکت و شروطی که می‌توان با رعایت آن گری‌مارکت را فعال کرد به نقل از میرآخورلو نوشته‌ایم:
شهرام میرآخورلو مسئولیت قیمتگذاری در مورد خودرو بر اساس سیاست‌گذاری‌ها شورای رقابت است. در مورد خودروهای وارداتی قیمتگذاری براساس رقابت انجام می‌شود و شرکت‌ها می‌توانند قیمت تمام‌شده خودرو را برمبنای رقابت، قیمتگذاری کنند.
ما برای قیمتگذاری محصولات مختلف اولویت‌بندی داریم. روی برخی کالاهای اساسی مانند گوشت‌قرمز به صورت موردی و بازرسی‌محور نظارت می‌شود. در برخی دیگر از کالاها به صورت شکایت‌محور عمل می‌کنیم.
من معاون بازرسی و رسیدگی به تخلفات سازمان هستم و دقیقا با شکایت‌های مصرف‌کنندگان رو‌به‌رو می‌شوم. شکوائیه‌هایی که در مورد قیمت به من می‌رسد، الزاما برمبنای قیمت تمام‌شده و دستورالعملی که در مورد قیمت است، شکل می‌گیرد.
سازمان حمایت از مصرف‌کننده بیلبورد شرکت‌هایی را که خودروهایشان همولوگیشن نداشتند، پایین آورده است. این بی‌انصافی است بگوییم سازمان حمایت فقط با چند شرکت برخورد می‌کند.
یک اطلاعیه شفاف صادر کردیم که مردم اگر می‌خواهند خودرویی خریداری کنند، دقت و از شرکت‌هایی خرید کنند که مجوز پیش‌فروش را از وزارت صنعت، معدن و تجارت دریافت کرده‌اند.
حالا این مشکل می‌تواند از نماینده رسمی، غیررسمی و حتی از تولیدکننده داخلی باشد. ما این نگرانی را به مصرف‌کننده منتقل کردیم که زمان خرید خودرو دقت کند.
نمی‌دانم کجای این کار دغدغه ایجاد کرده و بازی کردن با آبرو و حیثیت شرکت‌ها شده است؟ خبر این مساله بد پخش شد زیرا نگفتیم فعالیت این شرکت‌ها غیرقانونی است زیرا می‌توانند فروش نقدی انجام بدهند و در این صورت باید خودرو را ۳۰روزه تحویل بدهند.
[caption id="attachment_204429" align="aligncenter" width="364"]
شهرام میرآخرلو[/caption]
میرآخورلو: انحصار در برند، انحصار نیست. وقتی یک برند بداند چقدر می‌خواهد خودرو وارد کند می‌تواند تخفیف لازم را به مصرف‌کننده منتقل کند. رقابت بین برند باید اتفاق بیفتد. اگر گری‌مارکت‌ها می‌خواهند فعالیت کنند باید با نماینده‌های رسمی قرارداد امضا کنند و بر مبنای شماره شاسی که دارند، ارائه می‌دهند، ترخیص و هزینه‌های پس از فروش خودروی‌شان را عرضه کنند
میثم رضایی شما یک روز یک اطلاعیه دادید و فردای آن روز گفتید فقط در بخش پیش‌فروش شرکت‌های مذکور ممنوعیت دارند. شما چگونه این مساله را اصلاح کردید؟
شهرام میرآخورلو ما اطلاعیه را اصلاح نکردیم و به جهت حمایت از منافع شما این را گفتیم. در اطلاعیه اول اعلام کردیم این شرکت‌ها مجوز پیش‌فروش خودرو را دریافت نکرده‌اند و عملکردشان در حوزه پیش‌فروش غیرقانونی است.
از طرف سه یا چهار شرکت برای ما نامه آمد که در خبر مذکور فعالیت ما را غیرقانونی عنوان کردند. در پاسخ آنها گفتیم چنین چیزی نیست. من با خبرگزاری مهر اولین مصاحبه‌ام را انجام دادم و گفتم فعالیت این شرکت‌ها در مورد فروش نقدی، قسطی و لیزینگی در صورتی که مجوز از بانک مرکزی کسب کرده باشند، قانونی است.
چون هرکدام از این‌ها ضوابط خاص خودشان را دارند. مثلا اگر می‌خواهد لیزینگ انجام دهند باید مجوز لیزینگ را داشته باشد. گفتیم این شرکت‌ها اگر می‌خواهند فروش نقدی داشته باشند، مشکلی ندارد.
صرفا در اطلاعیه‌ای اظهار کردیم که پیش‌فروش این شرکت‌ها به‌دلیل عدم مجوز غیرقانونی است.
میثم رضایی شما در مقام یک مسئول دولتی صراحتا اسم هفت شرکت را ذکر کردید. شما در مقام قوه قضاییه نیستید. شما نمی‌توانید شرکتی را متهم کنید، این کار باید توسط قوه قضائیه انجام شود.
ما قبلا هم به شما در جلسات مختلف گفتیم که مجوز پیش‌فروش گرفتن حق شماست و ما هم بحثی روی آن نکته نداریم.
شهرام میرآخورلو اگر ما درست میگوییم، شما بفرمایید این شرکت‌ها مجوز پیش‌فروش داشته‌اند یا خیر؟
میثم رضایی نه نداشته‌اند.
شهرام میرآخورلو پس فعالیت آنها غیرقانونی است.
میثم رضایی ما اقدام کرده‌ایم و اسناد هم داریم. اما گفته شده است دنبال مجوز نروید زیرا به شما مجوز نمی‌دهند. وقتی جرمی اتفاق نیفتاده وظیفه شما نیست که دخالت کنید بلکه وظیفه مراجع قضایی است که به جرم و اتهام رسیدگی کنند.
شما جایگاه‌تان را با قوه قضائیه اشتباه گرفته‌اید. شما باید تخلف را گزارش بدهید و مقام مسئول قوه‌قضائیه جلوی آن شرکت را بگیرد. اگر مدعی هستید شرکتی تخلف کرده است باید برخورد قضایی انجام شود. در این خصوص شما نباید تصمیم بگیرید.
نمی‌توانید یک روز حیثیت یک شرکت را به بازی بگیرید و روز بعد بگویید باقی کارهای شرکت صحیح است. این رفتار شما رفتار درست نیست. تنها کسی که می‌تواند بگوید چه کسی متخلف است و چه کسی نیست قوه قضائیه است.
شهرام میرآخورلو پرونده این شرکت‌ها را به تعزیرات حکومتی هم معرفی کرده‌ام. وقتی با شرکت برخورد تعزیری و اطلاع‌رسانی به مصرف‌کننده هم شده است، نباید شاهد تخلف باشیم.
نکته بسیار جالب این است وقتی مطلع هستم برای شرکتی امکان دستیابی به یک یا چند خودرو وجود ندارد، یعنی شرایط به گونه‌ای است که این شرکت دست به پیش‌فروش خودرویی می‌زند که می‌دانم به هیچ‌‌وجه امکان دسترسی به آن خودرو را به جهت اینکه از دی‌ماه سال ۹۵ این شرکت نتوانسته است ثبت‌سفارشی داشته باشد، ندارد.
شرکت‌های رسمی تا قبل از ماه سوم سال جاری ثبت‌سفارش داشته‌اند. میزان ثبت‌سفارش‌های اخذ‌شده در ۵ماه سال جاری نسبت به گذشته هم رشد داشته است.
[caption id="attachment_204428" align="aligncenter" width="450"]
میثم رضایی[/caption]
رضایی: یک نماینده رسمی خودروهایی را که ۲هزار مایل کار کرده‌اند را ریپکت می‌کند و به مردم می‌دهد. همان کاری که یک‌سری نماینده‌های غیررسمی در حق مردم می‌کنند نماینده‌های رسمی هم انجام می‌دهند. چرا این اتفاق می‌افتد؟ برای اینکه دستگاه‌های نظارتی ما در کشور ضعف دارند. گمرک ما ضعف دارد. باید بازرسی‌های گمرک تقویت شوند. شما به‌عنوان یک مقام نظارتی باید گزارش بدهید تا جلوی کار این‌ها گرفته شود
میثم رضایی ممکن است از بین این شرکت‌ها یکی مجوز ثبت‌سفارش داشته باشد. شما نمی‌توانید تشخیص بدهید مجوز ثبت‌سفارش دارند یا خیر. شما نهاد نظارتی هستید، نهاد صدور مجوز که نیستید. صدور مجوز با سازمان توسعه تجارت است.
شما می‌توانید خیلی صریح بگویید کسانی که مجوز ثبت‌سفارش دارند، می‌توانند پیش‌فروش کنند و کسانی که این مجوز را ندارند، پیش‌فروش نداشته باشند.
شهرام میرآخورلو برای دو شرکت در این زمینه چه اتفاقی افتاد؟ از کجا معلوم برای شرکت‌های دیگر این اتفاق رخ ندهد؟
میثم رضایی هنوز هم برای آن دو شرکت حکم قضایی صادر نشده است. شما هم نباید اسمی از این شرکت‌ها ببرید.
شهرام میرآخورلو ما صراحتا به مصرف‌کنندگان اعلام کردیم نسبت به خرید خودرو به‌صورت پیش‌فروش خودداری کنند. شرکت‌هایی که در این زمینه همچنان فعال هستند، همین هفت شرکت هستند. با بقیه شرکت‌ها برخورد شده است.
میثم رضایی واقعیت این است یک‌سری قرابت‌هایی با نمایندگی‌های دیگر وجود دارد. باید جواب مردم را داد. شما با قیمتی که برخی نمایندگی‌ها برای محصولاتشان در نظر گرفته‌اند، چه کاری انجام داده‌اید؟
شهرام میرآخورلو حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان در جایگاه حاکمیت به‌عهده تنها متولی آن یعنی سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان است. در حوزه قیمت به صراحت گفتم برخی از وظایف ما قیمت‌محور و برخی شکایت‌محور است. کسی تکلیف قیمتگذاری برای ما در نظر نگرفته است.
میثم رضایی شما گفتید یکی از وظایف اصلی شما ورود به قیمت و قیمتگذاری محصولات است. شما تنها وقتی که منافع خاص برای یک سری شرکت‌ها وجود دارد، دخالت می‌کنید و درباره مسائل دیگر سکوت می‌کنید.
شهرام میرآخورلو در مورد نمایندگان رسمی اینگونه جبهه می‌گیرید و در مورد گری‌مارکت‌ها دفاع می‌کنید. به این نتیجه رسیدم فعالیت گری‌مارکت‌ها توجیه نداشت. به نظر شما یک نماینده رسمی که ارتباط مستقیم با شرکت اصلی دارد، می‌تواند خودرو را ارزان‌تر تهیه کند یا در شرایط گری‌مارکت که باید از بازارهای منطقه‌ای خودرو را تامین کند؟
میثم رضایی تجربه نشان داده است ما خودرو را ارزان‌تر به مردم عرضه می‌کردیم.
شهرام میرآخورلو وقتی یک شرکت با هدف تولید مثلا ۱۰هزار دستگاه خودرو با نماینده اصلی قرارداد می‌بندد و تخفیف‌های ۱۰تا ۱۵درصدی روی آن خودروها می‌گیرد، آیا قابل‌مقایسه با کسی است که می‌خواهد مثلا یک‌هزار دستگاه خودرو تامین کند و برای تامین در بازارهای منطقه‌ای می‌گردد و سراغ شیوخ خلیج‌فارس می‌رود؟ کدام‌یک می‌تواند خودرو را ارزان‌تر تهیه کند؟ اگر خودرویی را ارزان‌تر می‌دهند، بدون گارانتی و بدون استاندارد است.
میثم رضایی این از ضعف دستگاه‌های نظارتی است که خودروهای کارکرده، معیوب و غیراستاندارد وارد بازار می‌شود. من اسنادی دارم که یک نماینده رسمی خودروهایی را که ۲هزار مایل کار کرده‌اند را ریپکت می‌کند و به مردم می‌دهد. همان کاری که یک‌سری نماینده‌های غیررسمی در حق مردم می‌کنند نماینده‌های رسمی هم انجام می‌دهند.
چرا این اتفاق می‌افتد؟ برای اینکه دستگاه‌های نظارتی ما در کشور ضعف دارند. گمرک ما ضعف دارد. باید بازرسی‌های گمرک تقویت شوند. شما به‌عنوان یک مقام نظارتی باید گزارش بدهید تا جلوی کار این‌ها گرفته شود. نباید به گری‌مارکت به‌خاطر فعالیت برخی برچسب زد.
شهرام میرآخورلو به این شکل بود که ۸۰درصد نیاز بازار کشور از طریق نمایندگان غیررسمی تامین می‌شد و ۲۰درصد هم توسط نمایندگان رسمی. با ساماندهی مدیریتی که در این زمینه انجام شد این رویه به ۵۰- ۵۰ رسید.
ماده ۴ قانون حمایت از مصرف‌کنندگان که اساس فعالیت نظارتی ما بر بحث خودرو از آن ماده ناشی می‌شود، به‌صراحت اعلام می‌کند ورود کالاهای مصرفی، سرمایه و بادوام ازجمله خودروی سبک و سنگین الزام به داشتن شبکه خدمات پس از فروش از الویت‌های اصلی آن است.
یعنی مکلف است نماینده رسمی و خدمات پس از فروش داشته باشد. تا زمانی که سهم شبکه غیررسمی ۸۰درصد بود وقتی کالایی خراب می‌شد امکان تعمیر برای آن وجود نداشت.
کجا باید آن تعمیرات اتفاق می‌افتاد. نماینده رسمی می‌گفت این خودرو به سفارش کشور ما وارد نشده و استاندارد آن به عنوان مثال استاندارد کشورهای خلیج‌فارس است و نمی‌توانیم خدمات به آن ارائه بدهیم.
دستورالعملی برای آن نوشتیم و نمایندگان رسمی و غیررسمی را با هم مرتبط کردیم تا منافعش به حقوق مصرف‌کنندگان برسد و با پرداخت هزینه‌های گارانتی و وارانتی در توسعه شبکه خدمات پس از فروش کمک کنند.
در مورد نمایندگان رسمی که شما اشاره می‌کنید، ابتدا باید در مورد نحوه واردات خودرو توضیحی داده شود. وقتی قرار است خودرویی وارد کشور شود باید ضوابط فنی واردات خودرو را طی کند.
یکی اینکه آن شرکت باید نماینده رسمی در کشور داشته باشد و استانداردهای ۵۱گانه سازمان ملی استاندارد را پاس کند. باید در زمینه آلایندگی خودرو یک‌سری ضوابط را رعایت کند.
وقتی این ضوابط تایید شد و مارک و مدل خودرو هم مشخص شد روی سامانه ثبت سفارش قرار می‌گیرد و ثبت سفارش برای آن خودرو فراهم می‌شود.
متولی دادن نمایندگی رسمی برای کسانی‌که متقاضی این کار هستند، مرکزامور اسناد و بازرگانان ایران است. این یک دستگاه و سازمان مستقلی است که این کار را انجام می‌دهد.
ارائه مدارک فنی از آن خودرو و قراردادهایی که در قالب ال‌او‌سی و دیگر تاییدیه‌ها اگر داخل کشور این روند را طی کرد، مرکز امور اسناد و بازرگانان ایران برمبنای قواعد و دستورالعمل‌هایی که به گواهی فعالیت نمایندگان خارجی در کشور است به آن فرد یا شرکت گواهی صدور فعالیت نمایندگی رسمی می‌دهد.
اگر آن شخص جعل قرارداد در خارج از کشور کرده باشد، هرجایی‌که مرکز اسناد و بازرگانان متوجه این کار شود قطع به یقین این قرارداد را باطل اعلام می‌کند.
آقای رضایی در مورد نمایندگان رسمی این اتفاق افتاده است. برخی از این شرکت‌های آلمانی جلویشان گرفته و نمایندگی‌شان سلب شده است. این موضوع بنا به شکایت همان شرکت‌ها در دیوان عدالت اداری در جریان است.
تقریبا دو سال پیش سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان در مورد چهار شرکت دیگر که بابت چهار برند ثبت‌نام کرده بودند، به مرکز امور اسناد و بازرگانان اعلام کرد و همه این‌ها تعلیق نمایندگی شدند.
یعنی وظیفه ما در زمینه پایش نمایندگی‌های رسمی در حال اجراست. هشدارهای لازم را به جهت حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان به این مرکز اعلام می‌کنیم.
چون حوزه کارشناسی در این بخش مرکز امور اسناد و بازرگانان و اگر آنها به یقین برسند، آن شرکت را تعلیق نمایندگی می‌کند. اگر به این نتیجه نرسید شرکت به فعالیت خودش ادامه می‌دهد.
میثم رضایی گویا نکته‌ای گفتید که در کشور ما برعکس است. گری‌مارکت یا شرکت‌های غیرنماینده در تمام دنیا مثل اروپا و آمریکا وارد بازار می‌شوند تا تعدیل در قیمت انجام شود.
ما برعکس این نظر را داریم. وقتی گری‌مارکت در بازار وجود داشته باشد چون چابک‌تر است و هزینه‌های بالاسری کمتری دارد موجب تعدیل قیمت می‌شود.
در کشور آلمان و ژاپن و کشورهایی که بزرگ‌ترین تولیدکننده خودرو هستند گری‌مارکت را به بازار وارد می‌کنند تا تعدیل در قیمت نمایندگی‌ها ایجاد کنند. متاسفانه این در کشور ما برعکس اتفاق می‌افتد.
نبودن گری‌مارکت در بازار باعث رانت می‌شود. اگر این گری‌مارکت با دستورالعملی که شما گفتید، کنترل شود که البته ما هم این را می‌خواهیم، باعث ایجاد شرایط بهتری در بازار می‌شود.
در جلسه‌ای که با وزیر جدید صنعت، معدن و تجارت داشتیم ایشان هم به رفع این مشکل علاقه‌مند هستند.
شهرام میرآخورلو به نظر من انحصار در برند، انحصار نیست. وقتی یک برند بداند چقدر می‌خواهد خودرو وارد کند می‌تواند تخفیف لازم را به مصرف‌کننده منتقل کند. رقابت بین برند باید اتفاق بیفتد.
ما حضور شما به عنوان گری‌مارکت را قبول داریم اما با شروط. میگوییم اگر گری‌مارکت‌ها می‌خواهند فعالیت کنند باید با نماینده‌های رسمی قرارداد امضا کنند و بر مبنای شماره شاسی که دارند، ارائه می‌دهند، ترخیص و هزینه‌های پس از فروش خودروی‌شان را عرضه کنند.
