برای برخی رانندگان خاطی که مرتکب جرم رانندگی شده اند و پای آنها به دادگاه باز شده است، برخی قضات مجازات اجتماعی را به عنوان حکم و تنبیه صادر میکنند. به گفته یک حقوقدان این نوع مجازات برای کاهش تخلفات مجرمانه رانندگی ناکارآمد است و باید برای اصلاح فرهنگ رانندگی و عدم رعایت قوانین توسط رانندگان راهکاری پیدا شود.
جایگزینی مجازات اجتماعی
به گزارش « اخبار خودرو » ، در سالهای اخیر حوادث ترافیکی تبدیل به معضل بزرگی در جامعه شده‌اند و بیشتر مردم را درگیر خود کرده است. برخی هنگام رانندگی و استفاده از وسایل نقلیه از قانون تخطی میکنند و این امر منجر به تصادف و خسارت مالی و جانی می‌شود.
به‌گفته مقامهای مسئول، خطای انسانی نقش پررنگی در وقوع و افزایش حوادث ترافیکی دارد. فارغ از این موضوع که تا چه اندازه مردم به‌جنبه جرم بودن تخلفات رانندگی توجه میکنند، حکمی که برای متخلفان حوادث رانندگی هم صادر می‌شود، اهمیت فراوانی دارد.
در همین چند ماه گذشته برای برخی رانندگان متخلف مجازاتهای اجتماعی در نظر گرفته شده که در نوع خود جالب توجه هستند. به‌عنوان مثال یک قاضی در بندرعباس یک راننده بی احتیاط را به انجام ۲۷۰ ساعت خدمات عمومی رایگان برای خط‌کشی گذرگاههای عابرپیاده محکوم کرد.
مورد دیگر هم حکم یک قاضی گنبدکاووسی برای رانندگی بدون گواهینامه بود که راننده خاطی را به انجام خدمات عمومی محکوم کرد و او باید به مدت ۵۴۰ ساعت خدمات عمومی رایگان در شهرداری گنبدکاووس برای پاکسازی خیابانها انجام دهد.
نکته مهم این است چنین مجازاتهای اجتماعی تا چه حد به کاهش تخلفات رانندگی کمک میکنند و تاثیر آنها در جامعه چگونه است؟
در این‌باره عبدالصمد خرمشاهی، وکیل و حقوقدان به «دنیای خودرو» میگوید: «مجازات اجتماعی برای تخلفات مجرمانه رانندگی زمانی تاثیرگذار است که مردم به قوانین و مقررات احترام بگذارند و فرهنگ رانندگی در بین مردم جا افتاده باشد.»
در چنین شرایطی رانندهای که مرتکب تخلف مجرمانه رانندگی شده است و حکم مجازات اجتماعی برای او صادر می‌شود، به‌طور قطع بر نحوه رانندگی او تاثیر میگذارد. اما این موضوع در کشور ما با توجه به فرهنگ رانندگی مردم تاثیرگذار نیست و اگر هم تاثیری داشته باشد، به‌صورت مقطعی و کوتاه‌مدت است، باید فرهنگ رانندگی مردم اصلاح شود.»
این حقوقدان درباره جایگزینی مجازات اجتماعی به جای حکم پرداخت جریمه و زندان توضیح میدهد: «برای قضات این امکان وجود دارد حکم مجازاتهای اجتماعی را برای بعضی جرائم صادر کنند. بر اساس قانون مجازات اسلامی این موضوع کمابیش در بین قضات جا افتاده است و آنها میتوانند به جای پرداخت جریمه و زندان، آموزش به دیگران و ارائه خدمات عمومی را به عنوان حکم صادر کنند.»
ضرورت اصلاح فرهنگ رانندگی
خرمشاهی با تاکید بر اینکه اصلاح اخلاق رانندگی مردم بسیار مهم است، توضیح میدهد: «فرهنگ رانندگی در بین مردم ما باید اصلاح شود و هنوز این امر به درستی جا نیفتاده است و بیشتر رانندگان مقید به رعایت قوانین و مقررات نیستند. در حالی که در بیشتر کشورها رعایت قوانین و مقررات رانندگی در بین رانندگان جا افتاده است و به ندرت پیش میآید قوانین را زیرپا بگذارند، در واقع چنین کاری را نوعی بی‌اخلاقی میدانند. ضمن اینکه در کشور، روزانه هزاران تخلف رانندگی روی میدهد و به نظر من نباید به صراحت از محل همین تخلفات رانندگی، مبلغی به‌عنوان درآمد در بودجه در نظر گرفته شود و با این اقدام تخلف رانندگی را امری عادی نشان دهند.»
