به گزارش« اخبار خودرو » ، گروه صنعتی بارز به عنوان بزرگ‌ترین و البته پیشرفته‌ترین کارخانه تولید تایر در کشور این روزها سهم بالایی از بازار تایر را در اختیارگرفته است. بارز با تولید انواع تایرهای رادیال سواری سهم ویژه‌ای در بازار داخل را به خود اختصاص داده، و توانسته است با استفاده از تکنولوژی روز دنیا تایید خودروسازان بزرگی چون رنو و پژو فرانسه را نیز جلب کند و به این ترتیب آینده جهانی را برای این برند خوشنام ایرانی رقم بزند.
مهندس عباس عباسی ابیانه با بیش‌از ۳۰ سال سابقه مدیرعاملی پیوسته در گروه صنعتی بارز، باسابقه‌ترین مدیر و کارشناس فعال از نسل اول صنعت تایر کشور بوده و بخش عمده‌ای از پیشرفت‌های این گروه صنعتی به‌واسطه این مدیر توانمند رقم خورده است.
گفت وگو با وی فرصت مناسبی بود تا از راز موفقیت گروه صنعتی بارز در ایران و آینده روشنی که برای این گروه صنعتی ترسیم کرده است، بگوید.
[caption id="attachment_209207" align="aligncenter" width="800"]
مهندس عباس عباسی‌ابیانه مدیرعامل گروه صنعتی بارز[/caption]
یکی از فعالان صنعت تایر به جا‌به‌جایی خط تولید کارخانه ایران‌یاسا در سال ۶۲ اشاره کرده بود که این امر توسط کارکنان این شرکت با هزینه‌ای برابر یک‌دهم هزینه پیشنهاد‌شده پیمانکار اتفاق افتاد. موضوعی که این روزها کمتر به چشم می‌خورد و به‌نظر می‌رسد تعلق‌خاطر سازمانی در بین کارگران کمتر شده است. این اتفاق چه تاثیری در روند تولید محصول و موفقیت کارخانه‌ها دارد؟
فکر می‌کنم الان هم تعلق سازمانی وجود دارد. ما از ابتدا در بارز برای هر پروژه، تیم داشته‌ایم و داریم که چنین کارهایی را انجام می‌دهد. به عقیده من برای هر کاری باید یک ساختار سازمانی وجود داشته باشد به‌عنوان‌مثال تیم تعمیرات باید کار خود را انجام دهد. اگر کاری در سازمان قابلیت برون‌سپاری داشته باشد، باید برون‌سپاری شود.
افراد باید به‌گونه‌ای سازمان‌دهی شوند که فرصت اضافه نداشته باشند. از نظر من کارکنان نسبت‌به گذشته کم‌علاقه نشدند، فقط برنامه‌ریزی‌ها و سازمان‌دهی‌ها بهتر شد‌ه‌اند.
درحالحاضر در گروه صنعتی بارز، با ۵۰۰ نفر، شامل کارکنان بخش تولید، تعمیرات، پشتیبانی و مهندسی، ۳۰هزار‌تن تایر رادیال سواری تولید می‌کنیم. این امر نشان می‌دهد کارکنان سازمان‌یافته‌تر و با‌انگیزه‌تر از گذشته کار خود را انجام می‌دهند.
نکته مهم این است در هر سازمانی باید سازمان‌دهی، محاسبه‌های درست ظرفیت خطتولید، آموزش، مهارت و توانمندسازی به‌خوبی انجام شده باشند و در ادامه سیستم‌های انگیزشی درستی نیز وجود داشته باشد تا بتوانیم به اهداف تعیین‌شده برسیم.
ما در بارز هدف‌هایی را تعیین کرده ایم که اگر به آنها برسیم، کارکنان پاداش بهره‌وری دریافت می‌کنند، درواقع به جای انگیزه‌دهی مقطعی، انگیزش مستمر را برای کارکنان ایجاد کرده‌ایم.
اگر بخواهیم کار ویژه‌ای انجام دهیم، از تیمی که کار تولید را برعهده دارند، نمی‌خواهیم آن کار را انجام دهند زیرا فرصتی برای انجام چنین کاری ندارند.
به‌همین دلیل آن کار را برون‌سپاری می‌کنیم، یعنی کار را به تیمی بیرون از سازمان می‌سپاریم، حتی برای تعمیرات سالانه خود از تیم تعمیراتی که حدود ۱۰۰ نفر هستند، انتظار چندانی نداریم، حتی گاهی برای انجام برخی کارها از ۵۰ تیم بیرون سازمان که حدود ۶۰۰ نفر هستند، می‌خواهیم کارها را انجام دهند.
درحقیقت یک تیم تولیدی خوب نمی‌تواند یک تیم پروژه‌ای خوب هم باشد. زمانی‌که تیم پروژه، کاری را انجام می‌دهد، تیم تولید در تعطیلات به‌سر می‌برد تا پرتوان‌تر و با انرژی‌تر از پیش‌به کار برگردد.
بارز در سال ۱۳۷۲ شروع‌به فعالیت کرد. این گروه نسبت به آن زمان چه تغییری کرده است؟
ما در آن زمان ۲۵تا ۳۰ تن تایر بایاس تولید می‌کردیم. بعد از بهره‌برداری از کارخانه تصمیم گرفتیم تولید رادیال را هم در برنامه‌هایمان داشته باشیم، به‌همین دلیل در سال ۱۳۷۵ در زمینه تولید تایر رادیال سواری شروع به تحقیق کردیم و اولین تایر رادیال‌سیمی به شکل امروزی را که به آن تیوبلس می‌گوییم، در سال ۱۳۷۸ تولید کردیم.
همچنین تولید بلت سیمی را در سال ۱۳۷۸ شروع کردیم. فعالیت آن خط با ظرفیت یک‌میلیون حلقه شروع شد اما آن را توسعه دادیم و درحالحاضر ظرفیت تولید آن به ۴ میلیون حلقه رسیده است. در تمام دوره کاری نگاهم به بازار بوده است.
در کنار پروژه ساخت کارخانه کرمان از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۲، در زمینه تولید تایر رادیال مطالعه‌های فنی- اقتصادی انجام دادیم، ولی هنگامی‌که به وزارت صنایع مراجعه کردیم، نگاه‌شان این بود که فعلا زود است، چون دوران جنگ بود و شاید اگر تایر رادیال تولید می‌کردیم، مشتری نداشت.
در‌نهایت در سال های ۸۴ تا ۸۵ اولین تایر رادیال باری تمام‌سیمی را در کشور تولید کردیم. یعنی فرایند رادیال شدن تایرها برحسب مطالعاتی بود که تغییر بازار را بررسی می‌کرد.
ما هم‌زمان با ایجاد بازار مصرف رادیال باری در کشور، خط تولید آن را داشتیم چون از پیش درباره تولید آن برنامه‌ریزی شده بود و زیرساخت‌های تولید آن را هم فراهم کرده بودیم.
به عقیده شما زمان مناسب ورود به بازار، حکم شاه‌کلیدی را دارد که می‌تواند موفقیت مجموعه را رقم بزند.
مسئله مهم این است باید به موقع وارد بازار شد یعنی اگر زودتر وارد بازار شوید، محصولات شما به فروش نمی‌رود و و متحمل زیان خواهید شد و اگر هم دیر وارد بازار شوید، از رقیبان عقب می‌افتید و برای پیدا کردن سهم بازار باید تلاش بیشتری کنید.
درحالحاضر در بارز با احتساب طرح‌های آج‌تایر(پترن‌ها) بیش‌از ۱۵۰ نوع محصول داریم و بیشتر از ۶۰ سایز تایر تولید می‌کنیم و همین تنوع تولید باعث شده است در تمام بخش‌های بازار حضور داشته باشیم.
ما به جز ۵درصد بازار که مربوط به تایر خودروهای گران وارداتی است، تولید نداریم و از نظر اقتصادی هم مقرون‌به‌صرفه نیست که اقدام به تولید این گروه از تایرها کنیم اما بقیه انواع تایر را تولید می‌کنیم.
گروه صنعتی بارز چه برنامه‌ای برای صادرات و حضور در بازارهای جهانی دارد؟
بخش صادرات بارز سه سال است که تقویت شده و به واحد بازرگانی نیرو و فرصت داده‌ایم تا بازار خارج کشور به‌ویژه کشورهای اطراف را بررسی کنند.
برای صادرات موانع بسیاری وجود دارد. اولین مانع قیمت پایین تایرهای چینی در منطقه است. کشورهای اطراف ما نیز درآمد سرانه بالایی ندارند. به‌همین دلیل خودروی ارزان استفاده می‌کنند و به‌دنبال تایرهایی با قیمت مناسب هستند.
بازار صادرات برای تایر باری کمی متفاوت و البته بهتر است. به همین دلیل برای صادرات، بازار را به چند دسته تقسیم کرده‌ایم، گروه محصولی سبک که شامل خودروهای سواری می‌شوند.
گروه محصولی سنگین که همان کامیون،کامیونت و اتوبوس‌ها هستند و دسته سوم هم تایرهای کشاورزی و راهسازی را دربر می‌گیرد. درحالحاضر صادرات ما در بخش تایرهای کشاورزی خوب است، زیرا کشورهای منطقه در این مورد تولید ندارند یا تولیدشان کافی نیست.
دومین مشکلی که در صادرات به کشورهای منطقه وجود دارد، این است که سازگاری ما با خودروهای آنها به‌ویژه در بخش سواری کم است. زیرا آنها عموما خودروهای دست‌دوم و گوناگونی را وارد می‌کنند و با توجه به تنوع خودروها، پی‌بردن به این موضوع که به چه تایرهایی نیاز دارند، بسیار مشکل است.
درمجموع می‌توان گفت قیمت، شیوه حمل‌و‌نقل و ساختار تایری که مورد نیاز کشورهای منطقه است و همچنین تعرفه‌ها، صادرات به این کشورها را دشوار می‌کند.
ما تعرفه ترجیحی با هیچ یک از کشورهای منطقه نداریم. دولت‌ها باید در این زمینه بیشتر کار کنند. مثلا هنگامی که چین و پاکستان با هم پیمان‌ترجیحی می‌بندند، دیگر نمی‌توان وارد بازار پاکستان شد یا در باره ترکیه به‌دلیل این‌که دیوار تعرفه‌ای بلندی دارد و تایرسازان بزرگ در آن‌جا هستند، نمی‌توان وارد بازار این کشور شد.
از طرف دیگر برای ورود به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس هم به دنبال دریافت استاندارد GSO که مرکز آن در عربستان است، هستیم و از آنها درخواست کردیم این استاندارد را به ما بدهند اما منتظر پاسخ‌آن‌ها هستیم.
آیا در عراق مرکز فنی (تکنیکال‌سنتر) تاسیس کرده‌اید؟
خیر. ولی باید چنین مرکزی را تاسیس کنیم. درباره این‌که چرا صادرات ایران قوی نیست، باید بگویم بخشی از این مشکل به ما بازمی‌گردد و یک بخش هم مربوط به کشورهای اطراف است.
موضوع دیگر این است که در زمینه تبادل پول با کشورهای دیگر مشکلاتی به چشم می‌خورد زیرا مبادی بانکی برای تبادل پول وجود ندارند. تاجران خارجی هنگام معامله با ما مجبور هستند پول نقد همراه داشته باشند و محصول را بخرند، همین موضوع کار را بسیار مشکل می‌کند. امیدواریم دولت در این زمینه هم اقداماتی را انجام دهد.
به نظر شما قانون REACH چه دستاوردهایی برای صنعت داشته است و تا چه میزان این استانداردها و قوانین در صنعت تایر ایران اجرایی می‌شوند؟
در زمینه قانون REACH مشکلی نداریم. باید تولیدکنندگان مواد اولیه را ملزم کنیم از موادی استفاده کنند که الزام‌های قانون REACH را برآورده کرده باشند. از این مواد اولیه در تایر زیاد نداریم، یک‌سری روغن‌های آروماتیک هستند که ممکن است قیمت محصول را بالا ببرند.
چرا فعالیت‌های انجام‌گرفته در گروه صنعتی بارز اطلاع‌رسانی نمی‌شوند؟
تبلیغات خوب است، ولی این که در تبلیغات چیزی غیر از واقعیت را می‌گویند، پسندیده نیست. ما به قانون RIACH و SMR و استانداردهای ۲۰۱۶ بسیار نزدیک شده‌ایم.
در کارخانه برای پیاده‌سازی این استانداردها، تیم‌های خوبی داریم. با رنو و پژو کار می‌کنیم. آنها الزاماتی را از پیش برای ما تعیین کرده‌‌اند و آنها را اجرا می‌کنیم. درواقع ۱۰ سال است تنها سازنده تایر خودروهای رنو در ایران هستیم.
آیا برنامه‌ای برای همکاری با فولکس‌واگن و تامین تایرهای این برند خودروساز دارید؟
به‌دلیل آنکه فولکس‌واگن هنوز فعالیت خود را در ایران شروع نکرده، ما نیز همکاری با آنها را آغاز نکرده‌ایم ولی با بقیه شرکت‌ها مثل رنو، ایکاپ و کرمان‌خودرو، خودروسازی بهمن و مدیران‌خودرو و ... قراردادها و برنامه‌های همکاری داریم.
امروز پتانسیل خوبی در بارز ایجاد شده و به همین دلیل ظرفیت تولید بارز درحالحاضر نزدیک به ۱۰میلیون حلقه تایر سواری است. ۴میلیون در کرمان و ۶میلیون در کردستان تولید می‌شود که این ظرفیت، تقریبا ۵۰درصد نیاز کشور برای دوسال آینده است.
این ۱۰ میلیون حلقه به هر حال تقسیم محصول و مشتری می‌خواهد. باید خریداران بزرگی داشته باشیم و خریداران بزرگ ما خودروسازان هستند. استراتژی ما همکاری با خودروسازان است، زیرا مقیاس تولید بالایی دارند و به دلیل این مقیاس بالا ضروری است توانایی زیادی در واحد R&D داشته باشیم و بتوانیم به محصولات‌مان تنوع ببخشیم.
در سال گذشته ۷ یا ۸ محصول جدید برای خودروهای سواری و چند محصول جدید باری تولید کردیم، درواقع تقریبا هرسال ۱۰ تا۱۲ نوع محصول جدید تولید می‌کنیم.
در‌حال حاضر در بارز کرمان حدود ۸۰ نفر در بخش R&D فعالیت می‌کنند که ۶۰ نفر آنها کارشناس و بالاتر هستند. همچنین از دانشجویانی را که به لاستیک علاقه‌مند هستند، در کنار خود داریم.
همچنین از افرادی که در دانشگاه‌های آمریکا و کانادا این رشته را آموزش می‌دهند، دعوت می کنیم و این استادان چندبار در سال به بارز می‌آیند و با ما همکاری می‌کنند.
به هرحال باید زیرساخت‌های لازم ایجاد شوند. این زیرساخت‌ها شامل نیروی انسانی، تجهیزات و امکانات، نرم‌افزارهای موردنیاز و دانش پایه است.
به‌عنوان‌مثال چندبار انتقال فناوری داشته‌ایم و حدود ۱۳ تا ۱۴ دستگاه آزمون IN DooR در کرمان داریم. سالانه حدود ۱۰میلیاردتومان در بخش R&D هزینه می‌کنیم. فکر نمی‌کنم شرکتی در ایران در بخش R&D خود به‌این میزان هزینه کند.
نکته مهم این است که بتوانیم صاحب فناوری شویم، اما متاسفانه در زمینه علوم پایه ضعیف هستیم. نظر شما در این باره چیست؟
بله. در کرمان اقدام به جذب دانشجویان و فارغ‌التحصیلان در سطح دکترا و به‌ویژه از خانم‌های فارغ‌التحصیل دعوت به همکاری کرده‌ایم. آقایان در بخش‌های اجرایی دقیق هستند و خانم‌ها در زمینه تئوری و علمی بسیار خوب فعالیت می‌کنند.
در اوایل دهه ۸۰ شروع به احداث میدان‌های آزمون کردیم. به‌هر‌حال ایجاد بخش‌های تحقیق و توسعه زمان زیادی می‌برد و ما در طول سال‌ها فعالیت، این کار را کرده‌ایم.
هدف ما این است در دوسال آینده در بخش R&D خود دستکم ۱۰۰ نفر نیرو داشته باشیم و فکر می‌کنم اگر گروه صنعتی بارز با احتساب کردستان ۳۰۰۰ نفر نیرو داشته باشد، حداقل ۵درصد این نیروها باید در بخش R&D فعالیت کنند.
*در چین حدود ۲۵۰ شرکت تایرسازی وجود دارد که برای عرضه تایر ارزان از دو راهکار کاهش هزینه‌ها و تهیه مواد اولیه ارزان استفاده می‌کنند. آیا بهتر نیست تولیدکنندگان ایرانی به جای اعمال فشار برای بالا بردن تعرفه‌ها از این دو راهکار برای عرضه محصولات خود استفاده کنند؟
قیمت تمام‌شده بحث بسیار مهمی است و باید سطحی از قیمت تمام‌شده را داشته باشیم که بتواند دیوار تعرفه را بپوشاند، به هرحال مردم برای تهیه کالا نمی‌توانند هزینه زیادی پرداخت کنند.
در خط رادیال بارز، با ۵۰۰ نفر پرسنل، حدود ۳۰هزار تن تایر تولید می‌کنیم، این نشان می‌دهد بهره‌وری خوبی داریم. مهم‌ترین موضوعی که می‌تواند در آینده برای بسیاری از صنایع و به‌ویژه صنعت تایر مشکل ایجاد کند، هزینه اتوماسیون پایین و نیروی انسانی بالاست.
برای اتوماسیون خط‌های قدیمی تولید نمی توان کار چندانی انجام داد اما برای خطتولید جدید، اتوماسیون کاربرد بیشتری دارد، به‌همین دلیل برای انتخاب آن باید دقت کرد تا هزینه‌ها کمتر شوند.
موضوع دیگر، قیمت تمام‌شده مواد اولیه است که بستگی به راهبردی که انتخاب شده، دارد. یک راهبرد می‌تواند انتخاب قیمت پایین باشد و شما بخواهید تایر را در بازار به ارزان‌ترین قیمت بفروشید.
راهبرد بعدی رهبر بازار انتخاب‌شده است که در این صورت باید از مواد‌اولیه مرغوب تر و در نتیجه گران‌تر استفاده کرد اما این موضوع باعث می‌شود قیمت تمام‌شده کالا بالا برود. ما در گروه صنعتی بارز تعریف کرده‌ایم می‌خواهیم در صدر بازار ایران باشیم.
بنابراین برای کسب این جایگاه باید هزینه کنیم. هزینه تحقیقات و توسعه، هزینه آموزش و مهارت و انگیزه کارکنان، هزینه اتوماسیون بالا و ماشین‌آلات و غیره. شرکت‌هایی که چند سال سرمایه‌گذاری نمی‌کنند، در مقطعی از زمان حاشیه سود بالاتری دارند اما بارز استراتژی خود را ماندن در شرکت‌های خودروسازی انتخاب کرده است.
هرچند به این موضوع آگاهیم که همکاری با خودروساز حاشیه سود را پایین می‌آورد، چون بیشترین چانه‌‌زنی در قیمت را خودروسازها انجام می‌دهند. اما گروه صنعتی بارز این شیوه را انتخاب کرده است که ۴۰در صد محصول خود را به خودروساز بدهد.
وقتی می‌خواهیم ۴۰درصد از تولید ۱۰میلیون حلقه را به خودروساز بدهیم، باید برای آن هزینه کنیم. هرچند این تصمیم حاشیه سود ما را پایین می آورد، ولی ماندگاری ما را در بازار بالا خواهد برد.
