در روز پرحاشیه‌ای که رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا با حکم دونالد ترامپ برکنار شد، عباس آخوندی، وزیر راهوشهرسازی که برای سومین بار جهت استیضاح به مجلس شورای اسلامی پا گذاشت، موفق شد با کسب ۱۵۲رای مخالف، ۹۲رای موافق و ۲رای ممتنع در رابطه با استیضاح، در روزی پرکار و پرتنش از بهارستان‌نشینان سرسخت رای اعتمادی مجدد بگیرد؛ رای اعتمادی که اگر آن را در کنار دو رای اعتماد کسب شده در کابینه دولت‌های یازدهم و دوازدهم، دو دوره استیضاح دیگر و رای اعتماد او در کابینه دولت هاشمی رفسنجانی قرار دهیم، قطعا تا مدت‌ها نام او را در تاریخ سیاسی کشور جاودانه و رکورددار خواهد کرد.
در این گزارش به بررسی نظرات موافقان و مخالفان وزیر و همچنین، بخشی از سخنان وی در دفاع از خود خواهیم پرداخت.
موافقان استیضاح وزیر راه و شهرسازی
پشتمان را خالی کردند
احمد امیرآبادی، عضو هیات‌رئیسه مجلس شورای اسلامی گفت: «پیامکی برای نمایندگان ارسال شده که به آخوندی رای دهند، به همین دلیل امیدی به نتیجه‌بخش بودن استیضاح ندارم. انتظار داشتم دوستان امیدی تا آخر، پای استیضاح بمانند ولی امروز در حمایت‌از استیضاح صحبت نکردند. حال ما ماندیم و کیان (اشاره‌ای به فرمانده جنگی در فیلم مختارنامه)، پشتمان را خالی و عقب‌نشینی کردند.»
این عضو هیات‌رئیسه مجلس همچنین با اشاره به سانحه قطار، گفت: «اطلاع موثق دارم مدیرانی که در این سانحه استعفا دادند، در مجموعه وزارت راه، در مناصب بالاتری منصوب شده‌اند.»
به فردی با انگیزه‌تر نیازمندیم
داریوش اسماعیلی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در این جلسه گفت: «بعد از رای اعتماد به آقای آخوندی در دولت دوازدهم، با خود عهد کردم که جبران گذشته کنم و رای اعتماد به آقای آخوندی ندهم، زیرا جلسات ما با ایشان نتیجه‌ای جز این نداشت که باید فردی با انگیزه‌تر بر سر کار آید چون این به نفع مردم و دولت خواهد بود. اما در این جلسه گفته شد ما در طرح استیضاح عجله کرده‌ایم و اینکه این استیضاح فقط به‌خاطر سقوط هواپیمای تهران ـ یاسوج رخ داده است. در پاسخ باید گفت این استیضاح تنها ناظر به سقوط هواپیما نیست، کما اینکه انتظار می‌رفت وزیر حداقل یک عذرخواهی کند تا کمی زخم داغدیدگان التیام بخشیده شود.»
وزیر راه ناکارآمد است
عدل هاشمی‌پور، نماینده کهگیلویه‌وبویراحمد با تاکید بر اینکه آخوندی با عملکردش، ناکارآمدی و فرار از مسئولیت را در وزارت راهوشهرسازی نشان داده است، گفت: «آقای آخوندی در طول چهارسال‌ونیم فعالیت در وزارت راهوشهرسازی ثابت کرده است که توانمندی لازم برای تصدی این وزارتخانه را ندارد.»
وی با تاکید بر اینکه هرگونه برخورد غیراخلاقی را محکوم می‌کنم، گفت: «بنده در صحبت‌هایم صادق هستم و حرفم این است که آقای آخوندی توانمندی لازم و احساس مسئولیت کافی برای وزارت راهوشهرسازی را ندارد. مردم ما به وزیر شجاع و باصداقت نیاز دارند تا امور را سامان ببخشد.»
مخالفان استیضاح وزیر راه و شهرسازی
آخوندی منتظر بودجه دولتی نماند
الیاس حضرتی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، گفت: «آخوندی توانسته از امکانات کشور استفاده کند و با مدیریتی پویا فرصت را برای جذب سرمایه‌گذارهای خارجی فراهم سازد.»
حضرتی در ادامه گفت: «استیضاح‌کنندگان این امر را با عجله انجام دادند و در محورهای استیضاح، این نقص مشخص است. عادت بدی در بین ما وجود دارد که وقتی فاجعه و بحرانی در کشور پیش می‌آید، به‌جای اینکه به‌دنبال ریشه بحران باشیم، شروع به سرزنش می‌کنیم. وزیر هنوز در بحران و در بین برف و باران است و به منطقه سردسیر رفته و ما عوض اینکه به او روحیه دهیم و منتظر گزارش جعبه‌سیاه بمانیم، شروع به استیضاح او می‌کنیم.»
نباید وزارتخانه‌ها را ادغام می‌کردیم
سیدحسن علوی، نماینده مردم سنندج در دفاع از وزیر راهوشهرسازی، گفت: «آیا همه مشکلات مربوط‌به یک وزیر است؟ هنگامی که مجلس موجب شد چند وزارتخانه تجمیع شود، باید به مشکلات امروز هم فکر می‌کرد.» نماینده مردم سنندج تاکید کرد: «آیا موضوع هواپیمای ATR مربوط‌به وزارت راهوشهرسازی است؟ در آن زمان اگر شهید دادمان داخل هواپیما شهید نشده بود، استیضاح می‌شد. قانون، رویه، دستورالعمل، آیین‌نامه‌ها و عهدنامه‌ها در دنیا مقدس است اما در ایران ما مستمسک فرد هستیم و ابهام برایمان فضیلت است. باید بدانیم وزارت راهوشهرسازی ۵۵هزارنفرنیرو دارد و کارها ساده نیست.»
عذرخواهی آخوندی از مردم و داغدیدگان
وزیر راهوشهرسازی در آغاز دفاع از خود در جلسه استیضاح گفت به‌عنوان بالاترین مسئول این وزارتخانه به‌خاطر هرنوع رنجی که برای مردم پیش‌آمده از آن‌ها پوزش می‌خواهد.
آخوندی گفت: «حوادث اخیر نگرانی‌هایی را برای مردم ایجاد کرده زیرا عزیزتر از جان مردم و حفظ ایمنی، رفاه و آسایش آن‌ها، هیچ چیز دیگری وجود ندارد. من نمی‌خواهم توجیه کنم اما قبل از هر چیزی به‌عنوان بالاترین مسئول وزارت راهوشهرسازی از هر نوع رنجی که برای مردم پیش آمده، اعم‌از اینکه قصور و تقصیری متوجه ما بوده یا نه، پوزش می‌خواهم؛ چراکه به هرحال کار هیچ دستگاه اجرایی بدون نقص نیست.»
نگاه فرآیندی به سوانح داشته باشیم
آخوندی اضافه کرد: «آنچه موجب بهبود شرایط می‌شود این است که نگاه فرآیندی به سوانح و حوادث داشته باشیم و اطلاعات را به شکل دقیق در اختیار مردم قرار دهیم. به‌هرحال حمل‌ونقل یک سیستم پیچیده و باز است و میلیون‌ها نفر در آن ایفای نقش می‌کنند. بنابراین ما وقتی از یک سانحه صحبت می‌کنیم، نه از یک عامل بلکه از مجموعه عوامل حرف می‌زنیم.»
مقابله با بحران، با کدام تجهیزات؟!
وزیر راهوشهرسازی در ادامه دفاعیات از عملکردش، به بررسی تجهیزات در اختیار این وزارتخانه پرداخت و گفت: «طول راه‌های منتهی به تهران ۹۰۰کیلومتر است که حداقل تعداد نیروی موردنیاز برای راهداری در مواقع حساس مثل شرایط برفی ۵۰۰نفر است که احتیاج به ۲۰۰دستگاه برف‌روب و نمک‌پاش نیز دارد، اما کل دستگاه نمک‌پاش ما در تهران ۴۲دستگاه آن هم با عمر ۲۵ساله است. آیا تصور می‌کنید با این مقدار تجهیزات می‌توان عملکرد صددرصدی داشت؟»
آخوندی با بیان اینکه میزان راه‌های کشور به ۲۱۷هزارکیلومتر رسیده است، گفت: «برای نگه‌داشتن راه‌های کشور طبق استانداردهای جهانی به چیزی حدود ۱۰هزارمیلیاردتومان پول نیاز است که کل اعتبار راهداری در بهترین حالت به ۲۰۰۰میلیاردتومان می‌رسد.»
وی افزود: «بنده شرمنده روی همکاران خود هستم. تعداد زیادی از کارگران زحمت‌کش راهدار و نگهداری ریل که در شرایط بسیار سخت کار می‌کنند، در طول سه ماه گذشته حقوق نگرفته‌اند. فراموش نکنیم همه ما با هم در یک کشتی کار می‌کنیم پس باید ببینیم چطور می‌توانیم به یکدیگر کمک کنیم تا کشور را اداره کنیم.»
در حادثه قطار استعفا دادم
وزیر راهوشهرسازی درباره اینکه چرا استعفا نداده است، گفت: «اگر قرار باشد بعد از بروز هر حادثه‌ای وزرای مربوطه استعفا دهند، دلیلی وجود ندارد. باید بررسی کنیم که یک وزیر چه زمانی بعد از وقوع حادثه استعفا می‌کند. دلیل استعفای یک وزیر در کشوری پیشرفته برای همبستگی اجتماعی و برداشتن موانع جهت رسیدگی به حوادث است. اگر درمورد این حادثه من مانع رسیدگی بودم، قطعا کناره‌گیری می‌کردم.»
وی توضیح داد: «فردای روز حادثه قطار تبریز ـ مشهد ساعت ۸:۳۰صبح به آقای جهانگیری زنگ زدم و گفتم که از وزارت کنار می‌روم تا به ابعاد حادثه رسیدگی شود، چون این اتفاق در حوزه راه‌آهن رخ داده بود و مربوط به وزارتخانه بنده بود. اما این حادثه در حوزه وزارتخانه ما نبوده که بنده بخواهم استعفا دهم. همان قدر که استعفای به‌موقع درست است، استعفای نادرست هم غلط است.»
قطار حومه‌ای؛ تنها راه نجات تهران
وزیر راهوشهرسازی در ادامه با طرح این سوال که ایران چقدر در برابر حوادث تاب می‌آورد، گفت: «تمام حمل‌ونقل تهران وابسته به حمل‌ونقل جاده‌ای است. مثلا وقتی ما بخواهیم به فرودگاه امام برویم اما جاده بسته باشد، امکان دسترسی نیست. در شهر تهران روزانه ۵۵۰هزارخودرو وارد یا خارج می‌شود و وقتی بارش شدید برف اتفاق می‌افتد، گرفتاری سختی را شاهد هستیم.»
وی افزود: «تنها راه‌حل تهران، حمل‌ونقل حومه‌ای است. ما باید به‌سمتی برویم که حمل‌ونقل را به‌سوی راه‌آهن سوق دهیم. تا وقتی که ترددها متکی به جاده است با همین مسائل درگیر خواهیم بود. ما در برنامه ششم پیشنهاد کردیم شرکت راه‌آهن حومه تشکیل شود و اولین کاری که کردیم استفاده از امکانات موجود تهران بود. درحال‌حاضر خط‌های راه‌آهن در مسیرهای تهران ـ گرمسار، تهران ـ کرج، تهران ـ قم و تهران ـ پرند اجرا شده است. کدام یک از این‌ها قبل از این دوره وجود داشت؟ ما با همین امکانات محدود به‌دنبال فعال‌کردن راه‌آهن حومه بودیم.»
وزیر راهوشهرسازی با بیان اینکه ۷۰۰میلیون‌یورو برای ۴۵۰ریل‌باس در چند ماه گذشته با کره‌ای‌ها قرارداد بسته شده، گفت: «ما ۱۰۰میلیون‌مسافر در روز را برای مترو پیش‌بینی کرده‌ایم و برای اینکه حمل‌ونقل ما راه‌آهن‌‌محور شود، سیاست شهرسازی ریل‌پایه را در شورای عالی شهرسازی به تصویب رساندیم که بر این اساس ۳۳ایستگاه به‌عنوان مرکز توسعه شهرها پیش‌بینی شد. فقط در اهواز ایستگاه راه‌آهن، درحال توسعه به ایستگاهی با ۳۲۰هزارمترمربع است تا به‌عنوان مرکز توسعه شهر اهواز شناخته شود.» آخوندی اضافه کرد: «اگر بخواهیم حمل‌ونقل را دربرابر حوادث تاب‌آور کنیم، باید به سمت شهرسازی ریل‌پایه برویم.»
