در سال‌های اخیر شاهد تحولات چشمگیری در صنعت خودرو جهان حول محور تولید محصولات برقی و هیبرید بوده‌ایم و درحالحاضر بسیاری از شرکت‌های بزرگ دنیا طبق پلت‌فرم‌های گذشته خود در حال طراحی و تولید خودروهای سبز و پاک شده‌اند. طبق بررسی‌ها اوضاع به سمتی درحال پیشرفت است که سبد تولیدات خودروسازان مطرح دنیا تا چندسال آینده مملو از خودروهای هیبرید و برقی خواهد بود. این در حالی است که غیر از دو رونمایی نمایشی، هنوز هیچگونه اقدامی برای تامین زیرساخت‌های تولید خودروهای الکتریکی در کشور صورت‌نگرفته است.
علاوه‌بر نبود زیرساخت‌های کانونی در صنعت خودرو، زیرساخت‌های پیرامونی توسعه خودروهای برقی مانند ایستگاه‌های شارژ خیابانی نیز در کشور ما ایجاد نشده که خود مستلزم شبکه برقی قوی و گسترده‌ای در سطح شهر است.
به گزارش اخبار خودرو ، در هفته گذشته بحث خودروهای برقی و هیبرید بار دیگر با ارائه گزارشی از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس‌شورای‌اسلامی داغ شد و نمایندگان مجلس را متوجه اهمیت موضوعی کرد که شاید هنگام کنار گذاشتن طرح ساماندهی بازار خودرو برای شش‌ماه، به آن توجه نداشتند. حمایت از توسعه سهم خودروهای برقی و هیبرید بهرغم تاکید در سه قانون هوای پاک، توسعه حمل‌و‌نقل عمومی و رفع موانع تولید مورد غفلت واقع شده است. این مسائل را با علی شکوهی، کارشناس صنعت و بازار خودرو در میان گذاشتیم.
وی معتقد است: «برای جلوگیری از تکرار پروژه ناموفق دوگانهسوز کردن خودروها که در چند سال گذشته شاهد آن بودیم و با زیرساخت ضعیف روانه بازار شد و نتوانست مورد استقبال مشتریان و حتی خودروسازان قرار گیرد. از این رو باید قبل از تولید خودروهای هیبرید چاره‌اندیشی کرد و طبق برنامه‌ای دقیق و جدی این پروژه را راه‌اندازی کرد.»
راهکارهایی را که مرکز پژوهش‌های مجلس درخصوص ایجاد ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی و بررسی شرایط استفاده از فناوری‌های روز دنیا و چالش‌های پیش رو توصیه کرده است، چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا پیشنهاد همکاری در قالب جوینت‌ونچر برای تولید این مدل از خودروها می‌تواند تولید آنها را در ایران میسر کند؟
مرکز پژوهش‌های مجلس مطالعاتی در این خصوص انجام داده که با محوریت فناوری‌ها و ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی است. در بخشی از این پژوهش‌ها بررسی مدل‌های جهانی در ارتباط با تولید خودروهای برقی در دستور کار قرارگرفته و مدل‌هایی نیز پیشنهاد شده است. بهترین پیشنهاد مرکز پژوهش‌ها، تولید خودروهای برقی براساس پلت‌فرم‌های موجود در کشور است. راهکار هزینهبرداری هم پیشنهاد شده که طراحی و تولید خودروهای برقی از پایه است. اما ظاهرا راهکار دوم با توجه به برنامه‌های خودروسازان برای طراحی و ساخت پلت‌فرم‌های جدید، بیشتر مورد توجه آنها قرار گرفته است.
درخصوص رفع موانع تولید خودروهای برقی و هیبرید چه راهکاری می‌تواند موثر واقع شود؟
درباره تسهیل تولید خودروهای برقی در کشور، نخستین اقدامی که می‌تواند مورد توجه سیاست‌گذاران قرار بگیرد، استفاده از موتور و دوچرخه‌های برقی در مناطق پرترافیک و همچنین مناطقی است که میزان آلاینده‌های زیست‌محیطی در آنها به میزان قابل‌توجهی بالاست. یک پیشنهاد جدی که در کلان‌شهری مانند تهران و در بخش حمل‌و‌نقل عمومی می‌تواند موردتوجه قرار بگیرد، جایگزینی اتوبوس‌های گازوئیلی با اتوبوس‌های برقی است. برای رسیدن به این مقصود باید تسهیلاتی در اختیار شرکت‌های اتوبوسرانی و تاکسیرانی قرار گیرد. پیشنهاد من به کارشناسان این صنعت، تعیین برنامه زمان‌بندی برای رسیدن به نقطه‌مطلوب در تولید خودروهای برقی است. در این زمینه می‌توان الگوهای مورداستفاده در کشورهایی مانند انگلستان، هند و چین موردتوجه قرار گیرد. باتوجه به راهکارهایی که این کشورها اتخاذ کرده‌اند، می‌توان یک برنامه مدون و زمانبندیشده در ارتباط با جایگزینکردن خودروهای بنزینی و دیزلی با خودروهای برقی تعریف کرد. برای این مقصود یک چشم‌انداز ۱۰ تا ۲۰ساله می‌تواند مورد توجه دست‌اندرکاران صنعت خودروی کشور قرار بگیرد. راهکار پایانی درباره گسترش تولید و مصرف خودروهای برقی در کشور، ایجاد مشوق‌های لازم برای حضور شرکت‌های خصوصی به‌ویژه شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه مشارکت با صاحبان فناوری است. در این زمینه می‌توان مشوق‌هایی مانند معافیت‌ها و تخفیف‌های مالیاتی را در دستور کار قرار داد. البته یک بازار رقابتی داخلی، به‌منظور ایجاد فضای رقابت قابل‌‌قبول برای سرعت بخشیدن به گسترش تولید و استفاده از خودروهای برقی کمک می‌کند.
مجلس باتوجه به ماهیت عملیاتی خود چه کارهایی را برای گسترش تولید و رفع موانع تولید خودروهای برقی و هیبرید انجام داده است؟
مجلس از دهه هشتاد نسبت به وضع قوانین و مقررات در ارتباط با تولید خودروهای برقی در کشور اقداماتی را انجام داده است. این اقدام‌ها در سال۹۴ در بخش‌هایی از قانون رفع موانع تولید و رقابت‌پذیری و ارتقای نظام مالی و همچنین در سال ۹۶ در جریان قانون بودجه این سال موردتوجه این نهاد نیز قرار گرفته اما با این‌حال موردتوجه خودروسازان و دولت‌ها واقع نشده است و تا زمانی‌که این امر موردتوجه مسئولان ذی‌ربط واقع نشود، در تولید خودروهای برقی پیشرفتی نخواهیم داشت.
شرکت‌های خودروسازی داخلی درخصوص بومیسازی این صنعت و ارائه مدل‌های قابل‌دفاع به بازار مصرف چه اقداماتی را در برنامه‌های خود گنجانده‌اند؟ آیا می‌توان امیدوار بود در آیندهای نزدیک خودرو سازان داخلی به تولید تجاری با قیمت رقابتی این محصولات دست یابند؟
شرکت‌های بزرگ خودروسازی در داخل کشور تلاش کردند روی پلت‌فرم‌های موجود خود اقدام به تولید خودروهای برقی کنند. حاصل این تلاش تولید نمونه‌هایی از خودروی رانا و تیبا برقی بود. براساس آمارهای منتشرشده در این زمینه، قیمت تمام‌شده این خودروها درمقابل خودروهای بنزینی همین مدل، افزایش سهبرابری را نشان می‌دهد. باتوجه به چالش‌هایی که در ارتباط با تولید خودروهای برقی وجود دارد، توسعه این بخش از صنعت خودروی کشور باید به کمک شرکت‌های بین‌المللی و از طریق قراردادهای جوینت‌ونچر دنبال شود.
آیا ممنوعیتهای آتی دولت‌ها برای تولید خودروهای بنزینی در کشورهای خارجی می‌تواند الگویی در سیاستگذاری دولتی ما برای تولید خودروهای برقی در داخل و در گام نخست، میدان دادن به واردات آنها برای فرهنگسازی و ایجاد فضای رقابتی برای هیبریدها و الکتریکیها در بازار خودرو ایران باشد؟
همواره تلاش‌هایی از سوی دولت‌های خارجی اعم‌از آمریکایی، اروپایی و آسیایی انجام شده است تا شرایط برای دستیابی به تکنولوژی‌های تازه فراهم شود. دولت‌ها تلاش می‌کنند از طریق ایجاد مشوق‌ها در زمینه معافیت‌های مالیاتی و همچنین ایجاد تسهیلاتی برای بخش‌های تولید و مصرف، این شرایط را ایجاد کنند تا محصولات جدید موردتوجه بیشتر تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان قرار بگیرد.
این مساله در ارتباط با خودروهای برقی هم موردتوجه قرار گرفته است. مجلس تجربه برخی کشورها در این زمینه را مورد بررسی قرار داده و به‌تجربه کشورهایی مانند انگلستان، هند، چین و فرانسه اشاره کرده است. هند به‌عنوان نخستین کشور آسیایی از سال ۲۰۳۰میلادی به بعد تنها خودروهای برقی تولید خواهد کرد. چین نیز قرار است یک‌پنجم تولیدات خود را بر اساس موتورهای برقی طراحی و تولید کند. اما در‌حالی‌که دولت‌های دیگر تلاش می‌کنند شرایط را برای تولید خودروهای برقی در کشورهای خود ایجاد کنند و با اعلام برنامه‌های زمانبندیشده به‌دنبال تحقق این مساله هستند، دولت‌ها در ایران تلاش چندانی برای تولید یا تسهیل ورود خودروهای برقی و جایگزین کردن آنها با محصولات فعلی نکرده‌اند.
