به گزارش «اخبار خودرو»، نوسازی ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای کشور با وجود آن‌که یکی از اولویت‌های دولت محسوب می‌شود اما به‌واسطه تمام اتفاقاتی که در ماه‌های اخیر برای صنعت و اقتصاد کشور روی داد، در هاله‌ای از ابهام فرو رفته است. هرچند دولت وعده این نوسازی را طی سه‌سال داده بود اما مشخص است با خروج شرکای اروپایی تجاری‌سازان کشور و به‌تبع آن کاهش یا توقف تولید این خودروسازان، این طرح ادامه پیدا نخواهد کرد؛ همان‌طور که با گذشت پنج‌ماه از زمان آغاز آن، هنوز هیچ اقدام مثبتی در این خصوص دیده نمی‌شود. گرچه یکی، دو شرکت بزرگ در ابتدای سال به نوسازی ناوگان پرداختند اما واقعیت آن است تعداد خودروی تحویل‌شده از سوی آن‌ها، در مقایسه با خودروهای فرسوده سنگین و نیمه‌سنگین کشور بسیار انگشت‌شمار می‌نماید.
در حالی که خبرهای رسیده حاکی از آن است همین تحویل‌ها نیز تنها به صورت نمادین بوده و هنوز بسیاری از مشتریان موفق به دریافت خودرو ثبت‌نامی خود نشده‌اند. همین موضوعات نشانگر آن است طرح نوسازی چنان پیچیده و سنگین شده است که حتی ورود دولت هم به ماجرا، نتوانسته گره از مشکلات این طرح بگشاید. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان صنعت خودرو کشور معتقدند طرح نوسازی ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای کشور که از سوی دولت و در اواخر سال 96 مطرح شد، تنها وعده بزرگی بود که پیش از تحریم‌ها و مشکلات ناشی‌از آن هم امکان اجرای این طرح طی سه‌سال وجود نداشت. برخی دیگر نیز بر این باورند در صورت رفع موانع، اجرای این طرح باز هم نیاز به زمان بیشتری دارد و تعیین مدت سه‌ساله برای آن تنها یک شعار است.
در تازه‌ترین اظهارنظر اما محمد خان‌بلوکی، رئیس کانون انجمن‌های حمل‌ونقل جاده‌ای کشور از رانت‌های ایجادشده در زمینه سوخت خبر داده است. این در حالی است که قرار بود کاهش مصرف سوخت یکی از مهم‌ترین اهداف نوسازی ناوگان باشد.
قیمت گازوئیل پشت مرز ایران؛ لیتری 6هزارتومان
محمد خان‌بلوکی از قاچاق گازوئیل به‌عنوان یک رانت یاد کرد و آن را مانع اصلی نوسازی ناوگان فرسوده حمل‌ونقل جاده‌ای کشور دانست. رئیس اتحادیه حمل‌ونقل کشوری با اعلام این خبر افزود: «هم‌اکنون قیمت هر لیتر گازوئیل در خارج از مرزها 6هزارتومان است که توسط برخی دلالان خریداری می‌شود، بنابراین مصرف بیشتر سوخت گازوئیل توسط ناوگان فرسوده و قاچاق آن یکی از اصلی‌ترین دلایل عدم نوسازی ناوگان جاده‌ای است.»
وی با اشاره به آن‌که نوسازی ناوگان‌های فرسوده تنها به یک وعده تبدیل شده است، گفت: «میزان مصرف سوخت کامیون‌های کهنه 60 تا 65 لیتر در هر 100کیلومتر است اما میزان مصرف کامیون‌های نو 25 تا 30لیتر است که این میزان مصرف زمینه‌ساز هدررفت سرمایه ملی می‌شود.»
خان‌بلوکی یکی از راهکارهای اصلی برای نوسازی ناوگان جاده‌ای را آزاد کردن واردات خودرو به کشور دانست و افزود: «ایران باید راهکار کشور ترکیه را در این بخش اجرایی کند، به‌طوری که با برداشتن تعرفه گمرکی و آزاد کردن واردات خودرو، نوسازی ناوگان جاده‌ای در مدت کمی به مرحله اجرایی شدن می‌رسد.»
کاهش مصرف سوخت؛ بزرگ‌ترین هدف نوسازی
طرح نوسازی ناوگان تجاری کشور، اهداف نهفته و آشکار بسیاری را با خود به همراه داشت که یکی از مهم‌ترین اهداف آن صرفه‌جویی در مصرف سوخت عنوان می‌شد. تا آنجا که داوود کشاورزیان در سمت معاون وزیر راه و شهرسازی پیش‌از این اعلام کرده بود کاهش مصرف سوخت از 60 به 30 لیتر در ازای هر 100کیلومتر پیمایش، از مهم‌ترین ضرورت نوسازی ناوگان فرسوده حمل‌ونقل جاده‌ای است.
مشخصا خودروهای قدیمی که فاقد هرگونه استاندارد هستند، در مقایسه با مدل‌های جدید، مصرف سوخت بالایی دارند. از این رو جایگزینی مدل‌های قدیمی با نمونه‌های جدید به‌طور قطع می‌تواند سهم چشمگیری در کاهش سرانه مصرف سوخت کشور داشته باشد. طبق آمار اعلام‌شده تنها با نوسازی ناوگان فرسوده حمل‌ونقل باری کشور، شاهد کاهش ۲۵درصدی مصرف سوخت خواهیم بود.
حالا باید سهم خودروهای مسافری را هم در این بین حساب کرد که به عددی حدود 50درصد خواهیم رسید. همین موضوع می‌تواند نوسازی ناوگان فرسوده کشور را به یک ضرورت تبدیل کند با این حال اما نهتنها موانع این طرح در سال‌های متمادی برداشته نشده بلکه به نظر می‌رسد کوهی از مشکلات بر سر راه این طرح قرار گرفته و حتی اصلی‌ترین اهداف اجرای چنین طرح مهمی، به یکی از موانع آن تبدیل شده است.
سهم وزارت نفت در نوسازی
با نگاه کلی به آمار خودروهای فرسوده در کشور و با احتساب میزان مصرف سوخت آن‌ها به این نتیجه خواهیم رسید که نوسازی این ناوگان بیش از همه، کاهش مصرف سوخت را به همراه خواهد داشت. این موضوع از چشم مسئولان نیز دور نماند، به‌طوری‌که قرار بود کل نوسازی ناوگان حمل‌ونقل از محل صرفه‌جویی در مصرف سوخت انجام شود.
براساس آمار منتشرشده، خودروهای سنگین با عمر بالای 30سال، به ازای هر 100کیلومتری مصرفی معادل 65لیتر را رقم می‌زنند، در حالی که این ارقام در خودروهای به‌روز و برخوردار از استانداردهای جهانی، به 30 لیتر می‌رسد.
در صورت جایگزینی خودروهای جدید با مدل‌های قدیمی، مصرف گازوئیل کشور به نصف کاهش خواهد یافت. همین میزان صرفه‌جویی، درآمدی را در اختیار وزارت نفت قرار می‌دهد که می‌تواند بخشی از هزینه‌های مورد نیاز نوسازی را پوشش دهد. از این رو براساس ماده۱۲ قانون رفع موانع تولید، وزارت نفت می‌تواند از محل این صرفه‌جویی، اقدام به نوسازی ناوگان کند.
آمار خودروهای فرسوده کشور
در طرح نوسازی ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای قرار بود ۲۱هزارو۲۰۰دستگاه اتوبوس درون‌شهری، ۱۳هزارو۵۰۰ دستگاه اتوبوس برون‌شهری، ۱۹هزاردستگاه کامیونت، ۵۷هزار دستگاه مینی‌بوس و ون و ۲۴۰هزار دستگاه کامیون و کشنده مورد نوسازی قرار گیرد.
اما در گام بعدی باتوجه به آن‌که نیاز کشور به خودروهای سنگین و نیمه‌سنگین، کمتر ارزیابی شده بود، اعلام شد به ازای هر دو کامیون فرسوده، یک کامیون نو جایگزین می‌شود تا هم تعداد ناوگان کاهش پیدا کرده، هم پیمایش هر خودرو افزایش یابد و در کنار آن‌ها شاهد صرفه‌جویی بیشتری در مصرف سوخت باشیم.
