به گزارش «اخبار خودرو»، بحث آزادسازی قیمت خودرو و همچنین تخصیص یا عدم تخصیص ارز دولتی از مواردی است که باید با دقت و کارشناسی صحیح و منافع اقتصادی برای هر دو طرف یک رابطه سالم اقتصادی اجرا شود. به‎هرحال سال‌هاست که خودروسازان موردحمایت دولت هستند و به همان میزان هم دولت در امور مربوط به خودروسازان دخالت می‌کند. در نهایت باید این رابطه که تاثیر منفی بر مصرف‌کننده و تولیدکننده دارد، یک جایی به پایان برسد و خودروسازان بدون حمایت و البته دخالت‌های دولت روی پای خودشان بایستند.

در این بین، بحث تاثیر ورود ارز دولتی و آزادسازی قیمت خودرو برای صنعت خودرو بسیار اهمیت دارد و هنوز هم برنامه‎ای برای بالانس این موضوع ارائه نشده است. اجرای سیاست‌های اقتصادی اشتباه در بازار بزرگی مانند خودرو، طلا و سکه به بازارهای کوچک‌تر و کم‌اهمیت‌تر (به لحاظ گردش مالی) سرایت می‌کند و همین مساله بازار بسیاری از کالاها را تحت شعاع قرار می‌دهد. بنابراین اجرای سیاست‌های صحیح در بازار و صنعت خودرو و پرهیز از وارد کردن شوک‌ به آن، تاثیر بسیار زیادی در خوب بودن حال دیگر بازارها دارد.

در همین زمینه با علی رجبی ابهری، کارشناس راهبردی امور اقتصادی به گفت‎وگو پرداختیم. وی در این گفت‎وگو از راه‌های بلندمدت و کوتاه‎مدت برای بازگرداندن آرامش به بازار خودرو صحبت کرده است.

آیا در صورت آزادسازی قیمت خودرو، تامین ارز از سوی دولت برای خودروسازان همچنان ضرورت خواهد داشت؟

خیر؛ اصولا دولت‌ها باید به سمت یکپارچگی اقتصادی حرکت کنند و از تصدی‌گری در عرصه اجرا بپرهیزند. وظیفه دولت، طراحی و اجرای‌ طرح‌هایی است که منجربه منفعت عمومی اجتماعی شود. وقتی دولت‌ها در جهت حمایت از اقشار خاص حرکت می‌کنند، ریشه مشکلات به قوت خود باقی می‌ماند. چه خوب است دولت به جای تامین ارز، زمینه لازم را در راستای مشارکت مردم در توسعه صنعت با الگوهای پیشرفته مشارکت ظرفیت‌سازی کند یا حمایت‌ها در قالب ایجاد زمینه‌ها و زیرساخت‌های فروش باشد. به‎هرحال با توجه به این‎که سرانجام روزی فروش نفت و سایر منابع پایان می‌یابد، حمایت‌ها نمی‌تواند دائمی باشد و دولت‌ها از هم‌اکنون باید به سمت اقتصاد مقاومتی دانش‌بنیان در عرصه‌های نانو، هوافضا، ژنتیک، تکنولوژی‌شناختی، تکنولوژی فرهنگی، صنایع هسته‌ای و...حرکت کنند و بتوانند از طریق فروش محصولات دانش پایه هزینه‌های کشور را تامین کنند و با توجه به این‎که سرعت تغییر و تحولات در صنعت از همه نهادهای اجتماعی بالاتر است، به نظر می‌رسد خود خودروسازان باید خودکفایی را در اولویت قرار دهند.
 
آزادسازی قیمت ارز و آزادسازی قیمت خودرو برای خودروسازان چه تاثیری بر بازار و صنعت خودرو می‌گذارد؟

آزادسازی می‌تواند منتهی به تعالی و سرعت بیشتر پیشرفت صنایع خودروسازی شود. در این راستا خودروسازان باید مهارت‌های پیشرفته تامین مالی و ایجاد زیرساخت فروش خودرو در بازارهای بین‌المللی را در دستور کار قرار دهند. با توجه به این‌که قرار است تولید ملی در بازارهای بین‌المللی عرضه شود، خود به خود تکنولوژی روز و کیفیت در محصولات آتی نمود خواهد داشت. بحث تامین مالی از طریق مشارکت عمومی و اجتماعی مردم، باعث تورم‌زدایی از اقتصاد می‌شود، با این تفاوت که وقتی مردم جریان نقدینگی کشور را به طلا و ارز یا کالا هدایت می‌کنند، پس از آن رکود حاصل می‌شود ولی چنان‎چه صنایع بزرگ بتوانند با الگوهای مشارکت عمومی خصوصی (ppp) و یا مشارکت عمومی- خصوصی اجتماعی (pspp) یا بانک تخصصی صنعت و معدن با افزایش سرمایه بزرگ، نقدینگی کشور را به خلق دانش فنی تکنولوژی محور و دانش پایه روز هدایت کنند، پس از آن ارزش افزوده تولید می‌شود و چرخه اقتصادی کشور تسهیل می‌شود. مردم نیز می‌توانند از سود سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای بزرگ بهره‌مند شوند. ضمن این‌که نابودی کسب‌وکارهای بزرگ که با حجم بالای سرمایه‌گذاری و پشتوانه مالی و فراملی بنیان نهاده می‌شود، احتمال خیلی کمی دارد.

ورود ارز دولتی برای خودروسازان در شرایط فعلی مفید خواهد بود یا مضر؟

ورود ارز دولتی اگر اثربخش بود تاکنون مشکل باید حل می‌شد. تولیدکنندگان باید صلاحیت خود را از مشتریان و ذینفعان بازار کسب کنند. حمایت‌های دولت در همه عرصه‌ها فقط مانند مُسکن عمل می‌کند. موضوع خیلی به شرایط فعلی ارتباط ندارد. دنیا از منظر نگاه به پول به‌عنوان نماد ثروت عبور کرده است. همچنان که پشتوانه دلار فعلی آمریکا تعهدات مالیات‌پردازان آتی یا تکنولوژی دانش‌پایه در عرصه‌های مختلف است، ایران نیز در بسیاری عرصه‌های علمی همانند دانش هسته‌ای، ژنتیک، نانو و... پیشتاز بوده و دارای وجه تمایز رقابتی پایدار از منظر نیروی جوان تحصیل‌کرده است که در مکان‌های پیشرفته دنیا کار می‌کنند. به این ایده فکر کنید که درآمد نفت همراه با دانش هسته‌ای به ساخت یک نیروگاه هسته‌ای در جنوب غرب آسیا هدایت شود که همه مردم این منطقه در آن سهامدار هستند و خرید برق آن را نیز تضمین کرده‌اند. هر کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده 20‌درصد هم‌اکنون بالای شصت‌ میلیون دلار قیمت دارد. بنابراین کشور باید با پرهیز از حمایت‌های کوتاه‌مدت به اقدامات پایدار اقتصادی مبادرت کند و امیدوارم مردم عزیز و فداکار کشور در این زمینه مشارکت و فداکاری لازم را داشته باشند. 
 
چرا با وجود افزایش روزانه قیمت خودرو و به‌طور کلی بسیاری از کالاها، اشتیاق مردم برای خرید افزایش می‌یابد؟

شما باید صف مردم را از صف ثروتمندانی که پول خود را در بانک‌ها گذاشته و سود می‌گیرند، جدا کنید. نقدینگی کشور در سال‌های اخیر گاهی در بازار ارز، طلا، سکه، خودرو و... چالش‌هایی را به‌وجود آورده است. بسیاری از افراد برای شرایط بدتر آماده می‌شوند و فکر می‌کنند در صورتی که مبادرت به خرید کالا کنند می‌توانند ارزش سرمایه خود را با تورم حفظ کنند. ولی به نظر می‌رسد ما در حال عبور از یک فرایند اقتصادی سنتی به اقتصاد پیشرفته هستیم که دیگر پول به تنهایی در آن چاره مشکلات نیست. دولتمردان باید با ایده‎پردازی و طراحی کسب‌وکارهای بزرگ دانش‌پایه نقشه فعالیت کسب‌وکارهای کوچک و متوسط را نیز تدوین کنند، به‎طوری‎که جریان اقتصاد آزاد باعث تعالی و رشد کسب‌‎وکارهای کشور شود. به‎هرحال این اقدام که منابع نقدی با کالاهای در حال رشد مانند خودرو مبادله شود، یک اقدام تاکتیکی کوتاه‌مدت است که اگر اقتصاد کشور به درستی هدایت شود؛ خریدکنندگان بازنده خواهند بود. به نظر می‌رسد مردم باید منتظر یک استراتژی درست بلندمدت در اقتصاد کشور از طریق حاکمیت باشند. 

متعادل‌سازی قیمت خودروها از چه راهی امکان‌پذیر است؟ در شرایط فعلی اصولا امکان ایجاد تعادل در قیمت‌ها وجود دارد؟

اگر قیمت در بازار افزایش یابد، می‌تواند ناشی از دلالی‌گری یا عدم توازن عرضه و تقاضا باشد. اما صنایع خودروسازی که در حمایت هستند نباید به توقف فروش با قیمت قطعی تا تعیین تکلیف بازار اقدام می‌کردند، چنان‎که این تصمیم موجب نارضایتی بسیاری از هم‌وطنان شده است. بحران اقتصادی روز که در بازار ارز به چشم می‌خورد گردش نقدی بالایی ندارد و حتی با چند معامله صوری هم می‌توان قیمت‌ها را بالا برد. مجموعه این اقدامات، موجب نقص در مراکز تصمیم‌گیری دولتی و گرفتن بخش عمده‌ای از انرژی مدیریتی شد. امروز کشور در فشار است و التهابات بازار اجازه نفس کشیدن به مسئولان نمی‌دهد. به نظر من چاره کار در تعزیرات حکومتی و برخورد قاطع با گران‎فروشی است. حمایت از مصرف‌کننده وظیفه حاکمیت است. باید نظارت دقیقی بر قیمت تمام‌شده خودروهای فعلی که در انبارهاست انجام شود، زیرا صرفا قیمت تمام‌شده خودروهایی که قرار است از این پس تولید و عرضه شوند مربوط به آینده است.

راه‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت برای به آرامش رساندن بازار خودرو چیست؟

واردات خودرو باید بدون تخصیص ارز حمایتی آزاد شود. توجه کنید که شرکت‌های واردکننده اول سفارش می‌گیرند و سپس اقدام به واردات می‌کنند. حمایت در قالب مواداولیه نیز باید به ازای صادرات باشد. یعنی وقتی خودروسازان با تکنولوژی روز و کیفیت لازم بتوانند محصول خود را دربازارهای بین‌المللی به فروش برسانند، آن وقت با همان پول نیز قادر به واردات قطعه و مواداولیه خواهند بود. برخی مواقع بی‌عملی بهترین عمل است. به‌نظرم بازار خودروهای داخلی سرانجام از رونق می‌افتد و اقتصاد دوباره مسیر درست را طی می‌کند. هیچ رشد و پیشرفت پایداری از دلالی نشات نگرفته است.
 
اقدام وزارت صنعت در معافیت از پرداخت مابه‌التفاوت ارزی برای واردات مواداولیه و لوازم یدکی چه تاثیری بر صنعت خودرو و قطعه در آینده نزدیک خواهد داشت؟
مجددا منافع عده‌ای قلیل که تولیدکننده و مصرف‌کننده هستند با سخاوتمندی دولت تامین می‌شود اما این چاره کار نیست. صنایع خودروسازی و قطعه‌سازان باید فروش در بازارهای جهانی را از طریق ایجاد، تقویت و توسعه یک شبکه بازاریابی منطقه‎ای و جهانی در دستور کار قرار دهند.
 
کمبود خودرو در بازار و ممنوعیت واردات چه تاثیری بر بازار خودرو گذاشته است؟ آیا این کمبود اثر تورمی دارد؟
به هر حال عده‌ای خریدار کالاهای خارجی هستند و این نیاز در کشور موجود است و محدودیت در واردات موجب عدم توازن عرضه و تقاضا و بالا رفتن قیمت می‌شود. ولی توجه کنید که ممنوعیت واردات تاثیر عمیقی بر استراتژی حاکمیت مبنی بر خرید تولیدات داخلی ندارد. چه خوب است وقتی واردات محدود می‌شود سیاست‌گذاری جامع وکاملی نیز برای مشارکت و انتقال دانش فنی خودروسازان خارجی تا حد امکان انجام شود که توسعه همه‌جانبه اتفاق بیفتد.