بحث ساماندهی بازار خودرو و ساماندهی صنعت خودرو در روزهای پرالتهاب فعلی مساله‌ای است که نیازمند حمایت و البته سیاست‌گذاری صحیح وزارت صمت، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی، مجلس، شورای رقابت، سازمان حمایت، سازمان توسعه تجارت، سازمان استاندارد و خودروسازان است. صنعت خودرو نیازمند موارد بسیاری در جهت دستیابی به آرامش و ثبات است. افزایش قیمت خودرو جزو مواردی است که تاثیر بسیار زیادی روی قیمت‌های دیگر می‌گذارد. به لحاظ روانی افزایش قیمت خودرو در بازار مانند افزایش قیمت ارز و سکه روی افراد جامعه تاثیرگذار است و اگر برنامه منظمی برای به تعادل رساندن و ثبات آن ارائه نشود، وضعیت برای این صنعت نابسامان‌تر خواهد شد. اما برای ساماندهی بازار و صنعت خودرو و رسیدن به مرحله ثبات به چه مواردی بیش از پیش نیازمند هستیم؟
قیمت‌گذاری منطقی هماهنگ با قیمت نهاده‌های تولید
صنایع تولیدی اصولا برای سودکردن به‌وجود می‌آیند. وقتی قیمت مواداولیه برای تولید افزایش پیدا می‌کند، طبیعی است که قیمت کالای نهایی نیز افزایش پیدا کند. در یکی، دو سال گذشته قیمت مواداولیه بهشدت افزایش پیدا کرده و همزمان در چند ماه اخیر نیز قیمت ارز جهش داشته است. طبیعی است که در این شرایط، قیمت قطعات و خودرو نیز افزایش پیدا کند. در این شرایط بهتر است قیمت خودرو متناسب با شرایط موجود افزایش پیدا کند تا اختلال در عرضه خودرو مانند آنچه درحالحاضر شاهد آن هستیم، به‌وجود نیاید. اختلاف قیمت بازار و کارخانه ناشی‌از تولید خودرو با قیمت دلار و فروش آن با قیمت ریال است. عرضه خودرو به دلیل زنجیره‌وار شدن زیان خودروساز، قطعه‌ساز و... دچار مشکل شده است و پیش‌فروش خودروها عملا تاثیری بر بازار خودرو ندارند؛ چراکه فقط کاغذ به بازار عرضه شده و خودرویی در بازار موجود نیست.
کمک به افزایش قدرت خرید مردم
ساماندهی بازار خودرو و بهآرامشرساندن آن پس‌از واقعیشدن قیمت‌ها، همچنین تولید همراه با سود و افزایش کیفیت و تنوع محصول، تنها با خرید مردم تکمیل می‌شود. در صورتی که همه موارد قبلی وجود داشته باشد اما مردم قدرت خرید نداشته باشند، عملا تولید کاهش پیدا خواهد کرد و صنعت خودرو و قطعه آسیب خواهد دید. باید فکری به حال قدرت خرید مردم و عرضه تسهیلات به آن‌ها برای خرید خودرو کرد. آمار واردات خودرو و آمار فروش خودروهای مشترک خودروسازان ایرانی با خودروسازان برتر جهانی در دو، سه سال گذشته به‌خوبی نشان می‌دهد که اگر خودرو باکیفیت عرضه شود، مشتری ایرانی برای آن هزینه می‌کند. اما در چندماه گذشته با کاهش قدرت خرید این نگرانی ایجاد شده است که با افزایش قیمت خودرو دیگر مردم نتوانند خودرو مورد علاقه خود را خریداری کنند.
افزایش کیفیت با خروج خودروسازان از زیان‌دهی
یکی از مواردی که خودروسازان مطرح می‌کنند این است که زیان‌ده بودن در شرایط فعلی و سود ناچیز در گذشته دست آن‌ها را برای ارتقای کیفی خودروها بسته است. در صورتی که قیمت‌ها افزایش پیدا کند و شرکت‌ها به سوددهی برسند، باید در رابطه با افزایش کیفیت خودروها اقدام کنند. نظارت وزارت صمت بر افزایش کیفیت خودرو و نظرسنجی از افرادی که خودرو خریداری کرده‌اند می‌تواند معیار خوبی به‌منظور تضمین این بخش باشد.
رفع ممنوعیت واردات و کاهش فشار بر خودروهای داخلی
واقعیت این است که ممنوع شدن واردات و جلوگیری از عرضه خودروهای روز خارجی فشار بسیاری بر خودروسازان داخلی آورد. زیرا این جو روانی را ایجاد کرد که خودرو نایاب خواهد شد. همین مساله تقاضای شدید و کاذبی در بازار به‌وجود آورد و میل برای خودروهای تولید شده در داخل را به شدت افزایش داد. در چند ماه گذشته به واسطه تحریم‌ها بسیاری از خودروها از دسترس مردم خارج شد و تنوعی که به واسطه برجام و همکاری با خارجی در بازار خودرو ایجاد شده بود، از بین رفت. مساله ممنوعیت واردات نیز مزید بر علت شد تا بازار خودروهای داخلی کاملا ملتهب شود.
ثبات نرخ ارز؛ آرامش در صنعت خودرو
از ابتدای سال جاری که قیمت ارز روزانه و لحظه‌ای افزایش پیدا کرد، خودروسازان و قطعه‌سازان در سفارش‌گذاری قطعات و مواداولیه و ترخیص آن با مشکل مواجه شدند. قیمت‌ها هر روز افزایش پیدا می‌کرد و ارز برای واردات ملزومات صنعت خودرو و قطعه به‌سختی تامین می‌شد و البته می‌شود. همین باعث شد آشفتگی بسیار زیادی در این صنایع به‌وجود بیاید. چندنرخی شدن قیمت ارز و به‌وجود آمدن سامانه‌های مختلف برای خرید ارز با قیمت‌های مختلف سبب شد جریان واردات و تولید و البته قیمت‌گذاری‌ها با مشکلات فراوانی مواجه شود. در این مقطع درخواست بسیاری از صاحبان صنایع، ایجاد ثبات در نرخ ارز و تک نرخی شدن آن است. آن‌ها معتقد هستند که به‌عنوان مثال دلاری که10هزارتومان باشد اما بدانند که این قیمت تا چند سال پایدار خواهد ماند، بهتر از دلاری است که روزی زیر 10هزار و روزی بیش‌از 10هزارتومان قیمت دارد. صنعت خودرو و قطعه‌سازی کشورمان نیز نیازمند ثابت شدن قیمت ارز و قیمت‌گذاری جدید است.
کاهش هزینه‌های خودروسازان؛ یک بار برای همیشه
واقعیت این است هزینه‌های تولید خودرو در کشور افزایش پیدا کرده است. اما خودروسازان نیز دارای هزینه‌های مازاد بسیاری هستند. منطقیشدن قیمت خودرو باید همزمان با کاهش هزینه‌های خودروسازان انجام شود. شرکت‌های زیان‌ده بسیاری در اطراف خودروسازان وجود دارند که باید واگذار شوند. ضمن اینکه این شرکت‌ها نیازمند تغییر در ساختار مالی خود هستند. در غیر این‌صورت افزایش 100درصدی قیمت‌ها نیز کمکی به جلوگیری از تولید با زیان خودروسازان نمی‌کند.
