به گزارش «اخبار خودرو»، بازار لوازم یدکی خودرو به دلیل تاثیر تحریم‌های خارجی و مشکلات متعدد داخلی بر صنعت خودرو، دچار آشفتگی فراوانی شده است. بعضی کارشناسان معتقدند تخلفاتی که امروز در این بازار شاهد آن هستیم، ناشی‌از نبود نظارت کافی دستگاه‌ها در این بخش است. همچنین گفته می‌شود فروشندگان قطعات، محصولات فرانسوی را که شرکت اصلی آن‎ها ایران را ترک کرده‌اند، با قیمت بالا عرضه می‌کنند و مردم نیز چاره‌ای جز خرید ندارند. در عین حال به دلیل کم شدن قطعات اصلی و بالا بودن قیمت آن‎ها، نمونه‌های غیراصلی و بی‌کیفیت قطعات نیز در بازار به‎شدت افزایش یافته است که به‌دلیل قیمت پایین‌تر، مشتری تمایل به خرید آن‎ها دارد. با این وجود مهدی کاظمی، سخنگوی اتحادیه صنف لوازم یدکی خودرو و ماشین‌آلات تهران در گفت‌وگو با «دنیای‌خودرو»، با تکذیب گران‌فروشی قطعات، درباره شرایط حال حاضر بازار توضیح داد.

شواهد و اظهارات در مورد نحوه فعالیت فروشندگان در بازار حاکی از آن است که لوازم و قطعات یدکی خودرو در بازار در مواردی دو تا سه‌برابر بیشتر از تعرفه اصلی و قیمت تعیین‌شده فروخته می‌شود...

من با قطعیت این مساله را تکذیب می‌کنم. اگرچه این موضوع به گوش اعضای اتحادیه صنف لوازم یدکی خودرو هم رسیده است. چنین مواردی را بیشتر از قول دوستان و همکاران در اتحادیه تعمیرکاران شنیده‌ایم اما مورد تاییدمان نیست.

در مورد کیفیت قطعات و لوازم یدکی موجود در بازار نظر شما چیست؟ زیرا گزارش‌هایی از عرضه فراوان این دسته از قطعات در بازار نیز منتشر می‌شود...

ما منکر وجود کالای بی‌کیفیت در بازار نیستیم. اما این‎طور نیست هر قطعه‌ای که در این بازار به دست مشتری می‌رسد، بی‌کیفیت باشد. شخصا میزان کمّی این قطعات در بازار قطعات یدکی خودرو کل کشور را کمتر از 10درصد تخمین می‌زنم. با این‌حال سوال ما این است با فرض این‎که در بازار قطعات بی‌کیفیت به مشتری فروخته می‌شود، تعمیرکار خودرو چرا نباید پیش از نصب، متوجه بی‌کیفیت بودن قطعه شود؟ اگر متوجه این موضوع می‌شود، چرا آن را روی خودرو نصب می‌کند. مکانیکی که هر روز پژو405 تعمیر می‌کند، باید آن قدر به تعمیر این خودرو و کیفیت قطعات آن مسلط باشد که به محض مشاهده قطعه، اصل یا تقلبی بودن یا بی‌کیفیت بودن آن را ارزیابی ‌کند.

من نمی‌پذیرم یک تعمیرکار با تجربه متوجه این مساله نشود. مگر این‎که مکانیک بی‌تجربه و تازه‌کار باشد. بنابراین این‎جا بخش قابل‌توجهی از تقصیر متوجه تعمیرکار است که در حق مشتری اجحاف می‌کند. درحالی‌که انتظار می‌رود تعمیرکار به مشتری بگوید قطعه‌ای که خریده است بی‌کیفیت یا تقلبی است و از او بخواهد قطعه را پس بدهد و به جای آن قطعه دیگری بگیرد.

شما بر مسئولیت و تقصیر تعمیرکار تاکید کردید. آیا فروشنده با تجربه وظیفه ندارد قطعه اصل را از تقلبی و بی‌کیفیت تشخیص داده و فقط قطعه اصلی را به مشتری بفروشد؟

50درصد کل تعداد فروشندگان صنف لوازم یدکی تهران اضافه هستند. درحال‌حاضر در شهر تهران حدود 10هزار واحد فروش قطعات یدکی خودرو وجود دارد و این رقم غیر از 3هزار واحد فروش لوازم‌یدکی شهرری، اسلامشهر و شمیرانات است. به این ترتیب نزدیک به 13هزار واحد فروش لوام و قطعات یدکی خودرو در استان تهران وجود دارد که به نظر من وجود حدود 8هزار واحد از این تعداد بی‌فایده است.

آیا این تعداد واحد فروش قطعات و لوازم یدکی که عمدتا عضو اتحادیه نیز هستند، بدون جواز و مجوز مشغول به فعالیت شده‌اند؟

خیر. اما ما نمی‌توانیم به شخصی که قصد دارد فروشگاه لوازم یدکی خودرو باز کند، بگوییم که جواز نمی‌دهیم. این موضوع مورد تایید هیات وزیران و اتاق اصناف است. چراکه به این ترتیب با گشایش هر مغازه، حداقل 3 شغل جدید ایجاد می‌شود. البته این مانع گسترش بیکاری است. اما ضرر این روند را مردم بیشتر متحمل می‌شوند. این درحالی است که در گذشته مبنای سیاست اتحادیه این بود متقاضیانی که قصد باز کردن مغازه فروش لوازم یدکی خودرو را داشتند، باید حداقل شش‌سال در این حوزه به عنوان شاگرد کار کرده باشند و با معرفی‌نامه معتبر برای این مساله اقدام می‌کرد. به این ترتیب شاید 5درصد از کل واحدهای فروش ایجاد شده دارای تجربه قبلی و سابقه طولانی فعالیت در این بخش را داشته باشند. ضمن این‎که تاکید ما این است مردم از فروشگاه‌های اینترنتی لوازم یدکی خودرو خرید نکنند چراکه ما در اتحادیه هر روز با شکایت‌هایی که از این فروشگاه‌های آنلاین می‌شود، مواجه می‌شویم.

اما به‌نظر می‌رسد ایجاد کسب‌وکار اینترنتی و آنلاین در این بخش توجیه منطقی دارد. مثلا برخی قطعه‌سازان که محصولات خود را با برندهای معتبر و شناخته‌شده تولید می‌کنند، پس از این‎که در بازار شاهد افزایش نمونه‌های تقلبی محصولات مشابه در بسته‌بندی برند خود بودند، به‌منظور کنترل این موضوع برای حذف واسطه و عرضه‌ مستقیم محصول اقدام به ایجاد سایت یا اپلیکیشن کرده‌اند. مردم چرا نباید به این بخش‌ها اعتماد کنند؟

در این زمینه باید اطلاع‌رسانی صحیح صورت گیرد. من معتقدم مصرف‌کنندگان باید از خریداری قطعات و لوازم یدکی خودرو از سایت‌های اینترنتی به شدت اجتناب کنند. چراکه این سایت‌ها معمولا جا و مکان، فروشگاه، جواز کسب و تجربه فعالیت در این حوزه را ندارند.

اما این دلیل قانع کننده نیست. چرا که در مدل خرید از مغازه و واحدهای موجود در بازار نیز، وقتی قطعه غیراصل باشد یا از کیفیت مناسب برخوردار نباشد، معمولا فروشنده این موضوع را نمی‌پذیرد و حاضر به تعویض یا پس گرفتن قطعه نمی‌شود.

من در این رابطه تاکید می‌کنم اتحادیه صنف لوازم یدکی خودرو آمادگی دارد اگر مشتریان بعد از خرید متوجه گران بودن، بی‌کیفیت بودن یا غیراصل بودن قطعه‌ای شدند، به اتحادیه مراجعه کنند. ما در این شرایط یا قطعه را تعویض می‌کنیم یا پول را به مشتری عودت می‌دهیم. البته مردم امروز این موضوع را می‌دانند. بر این اساس درحال‌حاضر روزانه در اتحادیه حداقل 10 پرونده در این زمینه مورد بررسی قرار می‌گیرد. در شرایطی که تا مدتی قبل همه پرونده‌ها و شکایات از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت یا سازمان تعزیرات به اتحادیه می‌آمد اما امروز این فرایند مستقیم و توسط خود مشتری در اتحادیه حل و فصل می‌شود. 

آیا نظارت مستقیم بر عملکرد بازار توسط اتحادیه انجام می‌شود؟

بله. اما این اتحادیه با تعداد محدود بازرس نمی‌تواند 10هزار واحد را بازرسی کند. همچنین باتوجه به تنوع و تعداد قطعات در هر مغازه، امکان نظارت و ارزیابی کیفیت و اصل بودن همه این لوازم یدکی نیز وجود ندارد. به همین دلیل هر مشتری که شکایت داشته باشد، اتحادیه فورا به آن رسیدگی می‌کند.

تعداد دقیق بازرسان اتحادیه چند نفر است؟

درحال‎حاضر سه بازرس در اتحادیه فعال هستند که مناطق هر کدام را به شرق، غرب، شمال و جنوب شهر تهران تقسیم کرده‌ایم. البته تاکید می‌کنم این بازرسان برای نظارت بر قطعات نمی‌روند، بلکه بر برچسب داشتن کالا در مغازه، جواز کسب، چیدمان و ظاهر واحد فروش و... نظارت می‌کنند. بازرسی به معنایی که می‌گویید، زمانی انجام می‌شود که از واحد فروش به اتحادیه شکایت شود.

به این ترتیب نحوه مواجهه اتحادیه با فروشنده خاطی فقط در حد عذرخواهی از مشتری خلاصه می‌شود؟

غیر از عذرخواهی، فروشنده موظف است قطعه را پس بگیرد و پول خریدار را هم عودت بدهد. همچنین از صاحب واحد فروش تعهد گرفته می‌شود. چنان‎چه شکایت دیگری از این مغازه به اتحادیه انجام شود، حتما به مراجع قانونی مراجعه می‌کنیم و برای بستن فروشگاه به مدت مشخص، اقدام می‌کنیم. این روند باعث می‌شود فروشنده تخلف را تکرار نکند. البته تاثیر این فرایند نیز در عملکرد اعضای صنف مشاهده شده است.

با توجه به شرایط ایجادشده در صنعت خودرو و قطعه‌سازی، شاید حدی از افزایش قیمت قطعات دور از انتظار نباشد. اما چه معیار و حدی برای این افزایش قیمت وجود دارد؟

درحال‎حاضر قیمت دیسک و صفحه والئو اصل که برای خودروهای سمند، 405، پژو پارس، 680هزارتومان است. افرادی که درباره قیمت قطعات در بازار صحبت می‌کنند، می‌دانند که این قیمت برای این قطعه و این برند چندان بالا نیست. اما به‌هرحال نمی‌توان افزایش قیمت لوازم یدکی را انکار کرد. نخستین علت گرانی قطعه این است که در بازار کمبود جدی وجود دارد.

علت دوم به نرخ ارز مربوط است. اگر قیمت ارز به گذشته برگردد و اجازه ترخیص از گمرک هم داده شود، من تضمین می‌کنم قیمت قطعات و لوازم یدکی به آنچه در اسفند سال گذشته بود، بازمی‌گردد. از طرفی، تخلفاتی در قیمت‌گذاری و فروش لوازم یدکی خودرو ازسوی نمایندگی‌های رسمی خدمات پس از فروش گزارش می‌شود. در این زمینه با تاکید می‌گویم این نمایندگی‌ها عضو اتحادیه ما نیستند.