به گزارش «اخبار خودرو»، برخی از لوازم یدکی و قطعات خودرو در بازار طی ماه‌های گذشته افزایش‌قیمت 100 تا چندصد درصدی را تجربه کرده‌اند. یکی از اصلی‌ترین دلایل این افزایش قابل‌توجه قیمت، نبود لوازم یدکی به‌اندازه کافی و بر اساس تقاضای بازار است. اگرچه به گفته بعضی از تامین‌کنندگان، کمبودی در زمینه قطعات خودروهای داخلی در بازار وجود ندارد، با این حال بررسی‌ها حاکی از آن است که هم در مورد قطعات خودروهای داخلی و هم قطعات خودروهای خارجی، کمبود قابل‌توجهی دیده می‌شود.

این موضوع به ایجاد نگرانی در میان مصرف‌کنندگان و حتی فروشندگان بازار منجر شده است. بر این اساس یک فعال صنعت خودرو و رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو تهران در گفت‌وگوهایی جداگانه با «دنیای‌خودرو»، ضمن پیش‌بینی آینده نزدیک بازار لوازم یدکی، به ارائه تحلیل و توضیحاتی در این زمینه پرداختند.

مهدی میری، فعال قطعه‌سازی

قطعات موجود تا عید پاسخگوی نیاز بازار است

در شهرهای بزرگ و مناطق آزاد تعداد قابل‌توجهی از خودروهای خارجی وارداتی وجود دارد. تامین لوازم یدکی و موجودی قطعات این خودروها در حال‎ حاضر چگونه است؟

در شهرهای بزرگ کشور و شهرهایی که در مناطق آزاد قرار دارند، تعداد قابل توجهی از خودروهای خارجی وجود دارد. در جلساتی که طی مدت اخیر میان توزیع‌کنندگان و فروشندگان برگزار شده است، قرار شد قطعات و لوازم یدکی این خودروها به‌صورت قطره‌چکانی به بازار عرضه شود. یعنی برای مثال اگر فروشنده‌ای درخواست پنج کارتن فیلتر شورولت کرایسلر یا رنو تلیسمان داشت، به‌جای ارائه این حجم، نهایتا 15عدد فیلتر (به‌اندازه مصرف) به فروشنده تحویل داده شود تا اگر هنوز تقاضای بیشتر وجود داشت و کالا هم موجود بود، میزان عرضه بالا برود. 

به این ترتیب وضعیت بازار لوازم یدکی خودرو در آینده نزدیک چگونه پیش‌بینی می‌شود؟

در واقع پیش‌بینی فعالان این بازار و توزیع‌کنندگان این است که از اواسط بهمن‌ماه نقدینگی در بازار باشد و برای خرید قطعات، پول پرداخت شود اما لوازم یدکی برای عرضه و فروش وجود نداشته باشد. 

دلیل این پیش‌بینی چیست؟ آیا چالش‌های مرتبط با تولید و مشکلات واردات باعث این پیش‌بینی می‌شود؟

برای بعضی قطعات، ازجمله قطعات الکترونیکی خودرو اصلا تولید داخل وجود ندارد. از طرفی در حوزه واردات هم درحال‎حاضر هر محموله‌ای که قرار است از امارات‌متحده‌عربی به ایران بیاید، توسط ماموران این کشور بازرسی می‌شود. طی این بازرسی به هر قطعه فلزی که در محموله‌ها باشد، به بهانه همراهی با تحریم‎های زورگویانه آمریکا اجازه ورود داده نمی‌شود.

از طرف دیگر کشتیرانی ایران تحریم است. ضمن این‎که تبادلات بانکی بین‌المللی نیز به‌شدت با مشکل مواجه است. از لحاظ شرایط داخل کشور هم باید گفت ما تا شهریورماه امسال در وضعیت بحران به سر می‌بردیم. از آن زمان طی بخشنامه از سوی دولت اعلام شد امکان ترخیص بارهای در گمرک مانده وجود دارد.

بر این اساس اجناس، کالا و قطعاتی که در آبان‌ماه وارد بازار شد، همان محموله‌هایی بود که امکان ترخیص آنها از گمرک فراهم شد و در این روند کالاهای دپوشده در گمرک به بازار عرضه شد.

عرضه این قطعات به بازار به حل چالش کمبود قطعه منتهی نشد؟

خیر. در حال حاضر دیگر بار زیادی در گمرک‌ها باقی نمانده و انبارها تقریبا خالی شده‌اند. در عین حال مبادی ورودی به کشور نیز همگی تحریم هستند. در این روند قاعدتا شاهد ایجاد خلأ بسیار خطرناکی در بازار هستیم. ادامه این شرایط می‌تواند منجر به این شود که تا شب عید دیگر به اندازه کافی لوازم یدکی و قطعات در  بازار نباشد. 

آیا تولید داخل توان جبران بخشی از این کمبود را ندارد؟

خود ما به‌عنوان یک واحد تولید قطعات خودرو فعال هستیم. تا پیش از این، زمانی‌که تیراژ تولید یک کالا به 2500 می‌رسید، سیستم اخطار می‌داد که این قطعه رو به اتمام است. در این شرایط باید برای ادامه تولید سفارش‌گذاری جدید انجام می‌شد. اما در حال حاضر تیراژ تولید همان قطعات به 250 تا 300 رسیده است. به نظر می‌رسد سایر تولیدکنندگان داخل نیز شرایطی بهتر از این نداشته باشند.

آیا راهی برای بهبود شرایط وجود ندارد؟

در شرایط فعلی اگر کسی بخواهد در این بازار بقا داشته باشد و برای بهبود شرایط تلاش کند، باید از طریق کشور روسیه، واردات مورد نظر را انجام دهد که البته در این روش، قیمت‌های تمام‌شده به‌طور قابل‌توجهی افزایش خواهد یافت. در این حالت دیگر واردات و تولید، صرفه اقتصادی ندارد.

علیرضا نیک‌آیین، رئیس اتحادیه تعمیرکاران تهران

کسب سود با برهم زدن تعادل عرضه و تقاضا

اخباری مبنی بر احتکار قطعات و عرضه آن‎ها پس از افزایش قیمت به بازار شنیده می‌شود. این موضوع تا چه حد به واقعیت نزدیک است؟

در شرایط فعلی با وضعیت بسیار نامناسب اقتصادی در کشور مواجهیم. به این ترتیب غیر از حوزه لوازم یدکی خودرو، در بخش‌های دیگر نیز شاهد شرایط مشابه هستیم. این امر باعث می‌شود بعضی افراد سودجو، اقلامی را در انبارها نگهداری کنند و با عدم عرضه کافی، باعث گران‌شدن قطعات و لوازم یدکی در بازار شوند.

گفته می‌شود برخی فروشندگان در این بازار درآمد بسیار خوبی دارند. این موضوع چگونه ممکن است؟

فقط با از بین بردن تعادل میان عرضه و تقاضا امکان کسب چنین سودی فراهم می‌شود. در این شرایط حجم تقاضا افزایش می‌یابد، درحالی‌که عرضه به‌اندازه کافی وجود ندارد. این در حالی است که قطعات و لوازم یدکی به اندازه کافی در انبارها موجود است. با به‌کار بردن چنین روش‌هایی در بازار، عرضه و موجودی قطعات و لوازم یدکی خودرو با مشکل جدی مواجه می‌شود و قیمت‌ها به شدت بالا می‌رود.

با توجه به افزایش نرخ ارز، آیا میزان قطعات خارجی در بازار کاهش داشته است؟

بله. عرضه قطعات خارجی در بازار کاهش قابل‌توجهی داشته چراکه واردات قطعات و لوازم یدکی خودرو تبدیل به مشکل جدی شده است. به‌دلیل چالش‌هایی که در مبادی گمرک وجود دارد، واردکنندگان نمی‌توانند قطعات مورد نظر را وارد یا ترخیص کنند. در عین حال فرایند ترخیص کالا بسیار طولانی شده است.