به گزارش «اخبار خودرو»، تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌های انجامشده درخصوص صنعت خودرو باتوجه به شرایط اقتصادی و تحریم‌های زورگویانه آمریکا علیه ایران و البته بسیاری از موارد دیگر که از سال گذشته خود را به شکل حاد در صنعت خودرو نشان داده‌اند، همه این موضوع را یادآور می‌شوند که صنعت خودرو سال بسیار سخت و پیچیده‌ای پیش‌رو دارد. از بحث کاهش تیراژ تا بحث قیمت و فروش و تامین ارز برای تامین قطعات و البته گذشتن از سد تحریم‌ها، همگی چالش‌های بزرگی برای صنعت خودرو به حساب می‌آیند که ادامه تولید را با مشکل مواجه کرده است. تورم شدید در کشور قدرت خرید مردم را تحت‌شعاع قرار داده و همین مساله دیگری برای صنعت خودرو است، موضوعی که فروش خودرو را برای خودروسازان سخت می‌کند.
در شرایطی که بخش بزرگی از کشور با کاهش قدرت خرید مواجه شده‌اند، رسیدن به تولید یکمیلیون و دویست‌هزار دستگاه در سال جاری امری دور و غیرقابل تحقق به نظر می‌رسد. کاهش تیراژ خودرو نیز نمی‌تواند برای خودروسازان جالب باشد. در همین زمینه با فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو به گفت‌وگو پرداختیم.
با توجه به شرایطی که سال گذشته صنعت خودرو با آن روبه‌رو بود، وضعیت بازار و صنعت خودرو را برای سال جاری چگونه می‌توان پیش‌بینی کرد؟
پیش‌بینی من برای سال 98 صنعت خودرو با توجه به اینکه ما هم بحران تامین برای صنعت خودرو داریم و هم بحران قدرت خرید، واردآمدن فشار دوجانبه سنگین روی این صنعت است. بخش اول، سهولت تامین و مدیریت تامین است که دستیابی به تیراژ بالا را با شک و شبهه مواجه کرده است. وجه دوم، بحث قدرت‌خرید است. یعنی قدرت خرید مشتریان با این نرخ‌هایی که درحالحاضر اعلام می‌شود بهشدت فاصله دارد.
این به آن معنی است که مشتریان در سال 98 امکان خریدن یکمیلیون دستگاه خودرو با این قیمت‌ها را ندارند. به نظر می‌رسد سال 98 سال سختی برای صنعت خودرو ایران خواهد بود و با بحران بسیار بزرگی مواجه خواهیم شد. درواقع ضروری است برای صنعت خودرو یک کمیته بحران تشکیل شود تا این مساله را حل کند. البته با این بحران بزرگ را در همه بازارها مواجه هستیم. اما بازار خودرو در چشم مردم بیشتر نمود دارد. ما در صنعت غذایی، مسکن و ... با رکود و بحران روبه‌رو هستیم. تورم بالا در کشور وجود دارد.
تازمانی‌که دولت سیاست‌های مالی خود را تغییر نمی‌دهد و آن‌ها را ادامه می‌دهد، رکود و تورم در بازار وجود خواهد داشت. درعین‌حال چون قدرت خرید آسیب دیده و در کوتاه‌مدت قابل‌ترمیم نیست، رکود تورمی شدیدی وجود خواهد داشت. اما در صنعت خودرو که 40 سال مورد حمایت بوده، این رکود و تورم نمود بیشتری نزد مردم خواهد داشت.
با توجه به وضعیت اقتصادی و تحریم‌هایی که با آن مواجه هستیم، چشم‌انداز دستیابی به تولید یکمیلیون و 200هزار دستگاه خودرو قابل‌تحقق خواهد بود یا خیر؟
من فکر می‌کنم این رقم تولید قابل‌تحقق نیست. البته این موضوع ربطی به تحریم ندارد، اما شیوه‌های بازرگانی خارجی ما اصلاح نشده است. یعنی اشکالاتی که از اردیبهشت سال گذشته در تجارت خارجی پدید آمده، همچنان برقرار است و تغییری نکرده، از طرف دیگر حتی اگر تمام مشکلات تجارت خارجی رفع شود و تولید به یکمیلیون و دویست‌هزار دستگاه خودرو برسد، با این نرخ‌ها من بعید می‌دانم بیشتر از 600هزار دستگاه خودرو مشتری داشته باشیم.
یعنی اگر شما بازار را با سال 96 قیاس کنید، باتوجه به اینکه تورم در کالاهای اساسی‌تر نسبت‌به خودرو مانند خوراک، پوشاک، آموزش و مسکن بیش‌از 200درصد و تا حدود 300درصد بوده است و تورم در حوزه خودرو 100درصد بوده است، به نظرم دستیابی به تولید یکمیلیون و 200هزار دستگاه خودرو قابل‌دسترس نیست.
پس بازار خودرو نسبت‌به سال 97 کوچک‌تر خواهد شد؟
به عقیده من، به شدت این بازار کوچک خواهد شد. بسیاری از افرادی که به طمع سرمایه‌گذاری در سال 97 خودرو خریداری کرده‌اند، حداقل به قیمت‌های فعلی نمی‌توانند خودرویشان را به فروش برسانند و سرمایه‌هایشان را نقد کنند.
تحریم‌های نفتی که قرار است به‌زودی اجرایی شود، بهطور خاص چه تاثیری بر صنایع مختلف ازجمله صنعت خودرو می‌گذارد؟
واقعیت این است که دولت سال گذشته هم پول نفت را به صنعت خودرو نداد و امسال هم قطعا نخواهد داد. چه تحریم باشد یا خیر. ارز موردنیاز صنعت خودرو در سال گذشته هم از طریق درآمدهای غیرنفتی تامین شد و ارز نیمایی به این صنعت تعلق گرفت.
درآمد نفتی دولت با قیمت 4200تومان به بازار عرضه می‌شود و دولت اصرار دارد که این سیاست را ادامه بدهد. پس درآمدهای نفتی مستقیما روی صنعت خودرو تاثیرگذار نیست. هرچند اگر دولت برای تامین منابع ارزی کالاهای اساسی با کمبود مواجه شود، سهم کمتری از درآمدهای غیرنفتی وارد صنعت خودرو خواهد شد. به‌این‌ترتیب به صورت غیرمستقیم می‌تواند فشار وارد کند.
جدا از اینکه برای کالاهای پتروشیمی هم تهدید از دست دادن بازار وجود دارد. هرچند ردیابی این کالاها به راحتی ردیابی نفت خام نیست و می‌توان با واسطه‌گری کالا را فروخت. واسطه‌گری معنی‌اش ارز کمتر و سخت‌تر فروختن است. یعنی درآمدهای ارزی ما کاهش پیدا می‌کند و ارز کمتری در اختیار خواهیم داشت.
صنعت خودرو پیش از این نیز تجربه تحریم و کاهش تیراژ به واسطه شرایط اقتصادی را داشته، درحالحاضر برای بقا چه راهی پیش روی خودروسازان است؟ اصولا چه اندازه تولید برای خودروسازان صرفه اقتصادی نخواهد داشت؟
یک بخشی از حل این مساله می‌تواند در صنایع خودروسازی انجام شود. اما خطری که صنایع خودروسازی را تهدید می‌کند، بیشتر از خود خودروسازان باید در بانک‌مرکزی، وزارت اقتصاد و سازمان برنامه جستوجو کرد و در این بخش‌ها باید مسائل را حل کرد. سیاست‌های انبساطی که دولت پیش گرفته و دائما با تزریق شدید نقدینگی می‌خواهد کل مسائل را حل کند، این کار تمام صنایع را تضعیف می‌کند.
تورم در ساختار اقتصادی ایران نهادینه است، اما با این کار یک تورم سنگین‌تر را در اقتصاد کشور نهادینه‌تر می‌کند. این امر باعث می‌شود فرایندهای تولیدی دچار اغتشاش شود، چراکه نمی‌توانند برای طولانیمدت برنامه‌ریزی کنند. افراد مجبور می‌شوند تمام دارایی‌شان را به پربازده‌ترین حالت ممکن سرمایه‌گذاری کنند. صنعت خودرو یک صنعت درازمدت است و نمی‌توان به صورت کوتاه‌مدت به آن نگاه کرد. این است که ابتدا باید از باب کلان اقتصاد مساله حل شود. از باب اقتصاد خرد که در شرکت‌ها اتفاق می‌افتد یک سری مسائل قابل‌حل است.
به‌عنوان‌مثال درمورد تخصیص ارز درحالحاضر در بانک مرکزی تصمیم‌گیری می‌شود. این باید در قالب بودجه به شرکت‌ها اعلام شود. شرکت‌ها باید خودشان درخصوص حجم خرید خارجی خود تصمیم بگیرند.
ما با حجم بزرگی از خودروهای پارکینگی مواجه هستیم. خودروهایی که توانایی تبدیلشدن به پول را برای خودروساز ندارند، به این خاطر که یک یا دو قطعه ندارند، ناقص ماندهاند. این ناشی‌از آن است که بانک‌مرکزی و وزارت اقتصاد درخصوص تخصیص ارز تصمیم می‌گیرند و توجهی به بالانس بودن قطعات در خودروسازی‌ها ندارد. اولین کاری که باید انجام شود، این است که این تخصیص ارز باید به خودروسازی‌ها برگردد و آن‌ها خودشان تصمیم بگیرند.
از طرف دیگر، خودروسازان چاره‌ای جز تعدیل نیروی انسانی و تعطیل کردن برخی سایت‌هایشان ندارند. درواقع باید هزینه‌های سربار را به کمترین حد برسانند تا بتوانند از این شرایط عبور کنند. البته فشارهای بیرونی چندان اجازه چنین کارهایی به خودروسازان نمی‌دهد
