به گزارش «اخبار خودرو»، یکی از مهمترین موضوعاتی که طی یک دهه اخیر در صنعت خودرو بحثهای فراوانی به دنبال داشته، خصوصیسازی دوخودروساز بزرگ کشور است. بهرغم اینکه بخش قابل‌توجهی از سهام ایران‌خودرو و سایپا در بورس عرضه شده است، همچنان دولت در مدیریت آنها مداخله و اعمال نفوذ میکند و بر آنها تصدیگری دارد. این در حالی است که با مروری بر سابقه بیش‌از 50ساله دو خودروساز بزرگ کشور میتوان دریافت که تولد آنها در دل بخش خصوصی رقم خورده بود، اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به اقتضای ملیشدن صنایع بزرگ کشور، ایران‌خودرو و سایپا نیز دولتی شدند.
در دهههای گذشته و بعد از ابلاغ سیاست‌های خصوصیسازی در قالب اصل 44 قانونی اساسی از سوی مقام معظم رهبری، سهام خودروسازان به تدریج واگذار شد. با اینحال هنوز دولت در این شرکتها از طریق سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) سهامداری میکند. حال اما عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس اعلام کرده است: «عرضه بلوکی سهام حدود ۱۴ و 16 درصدی دولت در ایران‌خودرو و سایپا در آیندهای نزدیک انجام می‌شود.»
خروج دولت از ترکیب سهامداری دو خودروساز بزرگ
سعید باستانی با اشاره به مصوبه هیات وزیران مبنی بر واگذاری حدود ۱۴ و 16 درصد از سهام دولت در ایران‌خودرو و سایپا گفت: «کمیسیون اقتصاد هیات دولت، اوایل هفته گذشته تصمیم گرفت سهام دولت در شرکت‌های خودروساز و چند شرکت دیگر را به طور کامل واگذار کند.»
وی افزود: «با این مصوبه، دولت از ترکیب سهامداری دو خودروساز بزرگ خارج می‌شود و صنعت خودرو در آستانه تحولی بزرگ قرار می‌گیرد.»
باستانی ادامه داد: «همچنین طبق این مصوبه، سه وزارتخانه صنعت، ورزش و جوانان و جهادکشاورزی اقدام به فروش سهام در ۸ شرکت از جمله ایران‌خودرو و سایپا، باشگاه‌های ورزشی پرسپولیس و استقلال و... خواهند کرد که اتفاق بسیار مبارکی بوده اما امید است همچون برخی از واگذاری‌ها، دستخوش سیاست‌زدگی نشود.»
حال با این خبر باید دید، درصورتیکه دولت سهام باقیمانده خود در ایران‌خودرو و سایپا را واگذار کند، آیا از اعمال نفوذ در این صنعت و تعیین مدیرعامل خودروسازان بزرگ دست خواهد کشید؟ چراکه مساله مهم سهامداری دولت در ایران‌خودرو و سایپا نیست؛ اصل موضوع این است که دولت باید از اعمال نظر و دخالت در شرکت‌های خودروسازی پرهیز کند و بهجای کار اجرایی در آنها فقط به امور نظارتی و حمایتی صنعت خودرو مشغول باشد. باید دید در عمل آیا مسیر صنعت خودرو با این واگذاری سهام تغییر پیدا خواهد کرد یا این در همچنان بر همان پاشنه سابق خواهد چرخید.
واگذاری شرکت‌های زیرمجموعه خودروسازان
گروه صنعتی ایران‌خودرو از سال 92 تا پایان سال 97 سهام شرکت‌های زیان‌ده و کم‌بازده خود را به ارزش 10هزارو942 میلیارد ریال به فروش رسانده و واگذاری سهام سایر شرکت‌های زیان‌ده و کم‌بازده، طبق گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت در سال جاری نیز ادامه خواهد داشت. از سوی دیگر، راهبرد فروش سهام شرکت‌های زیان‌ده گروه صنعتی ایران‌خودرو از سال 92 کلید خورد و برمبنای آن سهام تعدادی از شرکت‌های زیرمجموعه این خودروساز واگذار شده است.
در سال 92 تعداد دو شرکت به ارزش یکهزارو523 میلیارد ریال به فروش رسید و در سال 93 نیز بخشی از سهام 7 شرکت بورسی به ارزش 351میلیارد ریال به فروش رفته است. با ادامه اجرای این راهبرد، در سال 94 نیز بخشی از سهام 9 شرکت بورسی گروه به ارزش 907میلیارد ریال به فروش رفته است. در سال 95 سهام بلوکی دو شرکت بهعلاوه بخشی از سهام 11شرکت بورسی جمعا به مبلغ 3هزار و 130 میلیارد ریال واگذار شده است. همچنین در سال 96 نیز سهام بلوکی 4 شرکت به علاوه بخشی از سهام 8 شرکت بورسی گروه به ارزش 3هزارو780 میلیارد ریال واگذار شده است.
ارزش واگذاری بخشی از سهام 8 شرکت بورسی در سال 97 نیز معادل یکهزارو251 میلیارد ریال است. فروش املاک و مستغلات مازاد ازجمله سیاست‌های ایران‌خودرو در افزایش بازدهی دارایی‌ها و تزریق منابع مالی حاصله به خطوط تولید بوده است.
این شرکت توانسته از سال 92 تا 97 مبلغ بیش از 7هزار میلیارد ریال را از طریق فروش املاک مازاد و مستغلات جذب سرمایه در گردش کند. درحال حاضر نیز فروش بخشی از دارایی‌های مازاد در گروه صنعتی ایران‌خودرو در دستور کار قرار دارد که شامل سهام شرکت‌های زیرمجموعه و املاک و مستغلات قابل واگذاری است.
