با افزایش قیمت لوازم و قطعات یدکی انواع خودروهای داخلی و خارجی، به‌نظر می‌رسد میزان مراجعه مشتریان به نمایندگی‌های رسمی خدمات پس از فروش کاهش قابل‌توجهی یافته است. مهمترین دلیل این امر بالا رفتن قیمت قطعات و مشکلاتی عنوان می‌شود که پس از آغاز دور تازه تحریم‌ها، در زمینه تامین لوازم یدکی به‌وجود آمد. مجموعه مسائلی که در این زمینه وجود دارد و البته در کنار آن، گزارشاتی نیز از برخی موارد تخلف تعدادی از نمایندگی‌های خدمات پس از فروش نیز اعلام می‌شود.
این موارد ازجمله موضوعاتی هستند که یعقوب ولی‌پور به‌عنوان یکی از اعضای هیات‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های خدمات پس از فروش خودرو در گفت‌وگو با «دنیای‌خودرو» درباره آنها توضیح داد.
آیا این موضوع میزان مراجعه مالکان و مشتریان خودروهای داخلی و خارجی را به نمایندگی‌های رسمی خدمات پس از فروش کاهش یافته است، تایید می‌کنید؟
بله؛ تعداد پذیرش نمایندگی‌های خدمات پس از فروش خودرو نسبت به سال‌های گذشته کمتر شده است. این موضوع در گزارش‌هایی که توسط شرکت‌ها به انجمن ارائه می‌شود، مشهود است.
علت کاهش این مراجعات را چه می‌دانید؟
اصلی‌ترین دلیل را باید در کاهش قدرت خرید مردم جست‌وجو کرد. افزایش بی‌رویه قیمت قطعات را نیز می‌توان دلیل دیگر کاهش این مراجعات دانست.
در عین حال واقعیت این است که در شرایط فعلی ما با کمبود لوازم یدکی و قطعات مواجهیم. چراکه به‌دلیل وضعیت ایجادشده، شرکت‌های مادر دیگر همکاری نمی‌کنند و قطعات باید از طریق خرید از واسطه تامین شود. در حالی که در داخل فرایند سفارش‌گذاری‌ها نیز بسیار طولانی شده است.
فرایند ثبت‌سفارش‌ها موضوعی است که شاید نه به تحریم‌ها بلکه بیشتر به شرایط داخلی ارتباط پیدا می‌کند. دلیل طولانی شدن این فرایند چیست و چه مشکلاتی در این زمینه وجود دارد؟
یکی از مشکلات موجود در زمینه سفارش‌گذاری، فرایند تخصیص و همچنین حواله ارزی است. درواقع در این فضا ما هر روز با قوانین جدید مواجه می‌شویم. برای مثال نرخ تبدیل ارز در مدت کوتاهی از 10.5درصد به بیش از 13درصد در بانک‌ها افزایش یافت. همه این موارد قطعا بر فعالیت نمایندگی‌ها و رفتار مشتریان تاثیر می‌گذارد. همچنین بیش از شش‌ماه است پیگیر این مساله هستیم که بانک‌ها از سپرده‌های که برای حواله‌های ارزی است، 35درصد سود نگیرند. البته این میزان از شرکت‌های دولتی گرفته نمی‌شود، در حالی که شرکت‌های خصوصی موظف به پرداخت این 35درصد هستند. این در حالی است که شرکت‌های خصوصی در حال حاضر به شدت دچار مشکل نقدینگی هستند.
این موارد و مشکلاتی که اشاره شد، بیشتر مربوط به خدمات پس ازفروش خودروهای خارجی است یا نمایندگان رسمی خدمات پس از فروش خودروهای داخلی هم در این زمینه مشکلات مشابهی دارند؟
اطلاعات و گزارش‌هایی که به انجمن ارائه می‌شود، نشاندهنده آن است که متاسفانه شرکت‌ها داخلی نیز در این زمینه با مشکلات و معضلات متعددی دستوپنجه نرم می‌کنند. چراکه آنها هم با چالش کمبود نقدینگی مواجه‌اند. ضمن اینکه مشکل تامین قطعات در شرکت‌های داخلی نیز وجود دارد و تامین‌کنندگان هم در این زمینه همکاری لازم را ندارند. اگرچه باید به آنها هم حق داد. چون قطعه‌سازان نیز به شدت با مشکل کمبود سرمایه و نقدینگی مواجه‌اند. همچنین برای تامین مواداولیه و قطعات موردنیاز تولید نیز این بخش از صنعت با مشکل روبه‌رو است.
افزایش قیمت قطعات یدکی، یکی از دلایلی است باعث شده بسیاری از مالکان خودرو، تعمیر قطعات معیوب را به تعویض آن ترجیح دهند و به این منظور بیشتر به تعمیرگاه‌های غیررسمی یا متفرقه مراجعه می‌کنند. آیا امکان تعمیر قطعات در نمایندگی‌های رسمی وجود دارد یا در این واحدها صرفا تعویض انجام می‌شود؟
درواقع بعضی از نمایندگی‌های رسمی هم کار تعمیر قطعات را انجام می‌دهند. اما باید به این موضوع توجه داشت هزینه نمایندگی‌های رسمی خدمات پس از فروش نسبت‌به سایر تعمیرگاه‌ها بیشتر است. این مساله را نیز نباید فراموش کرد واردات غیررسمی قطعات و لوازم یدکی و به عبارتی، قاچاق در این بخش بسیار زیاد شده است. همچنین بخش قابل توجهی از قطعاتی که به این شکل وارد می‌شود، قطعات تعمیراتی هستند.
به‌عنوان مثال بعضی قطعات تعمیراتی از کشوری مانند کره خریداری می‌شود و به انواع مدل‌های قاچاق، اعم‌از ته‌لنجی یا از طریق کولبرها وارد کشور می‌شوند.
اما در نمایندگی‌های رسمی امکان استفاده از چنین قطعاتی به‌هیچ عنوان وجود ندارد. واقعیت این است که در این شرایط بعضی مشتری‌هایی که مثلا چراغ خودرو آنها شکسته، به نمایندگی مراجعه می‌کنند. وقتی متوجه می‌شوند قیمت این قطعه تا بیش از سه‌برابر بالا رفته، از تعویض چراغ شکسته منصرف می‌شوند و همان را نگه میدارند. این همان موضوع کاهش قدرت خرید است که در ابتدا به آن اشاره شد.
قطعاتی که در نمایندگی‌های رسمی مورد استفاده قرار می‌گیرد، معمولا قطعات اصلی است که توسط شرکت مادر یا توسط شرکت طرف قرارداد عرضه‌کنندگان یا تولیدکنندگان خودرو، تامین می‌شود. در حالی که قطعات متفرقه در بازار به دلیل تفاوت در قیمت و کیفیت با آنچه در نمایندگی‌ها عرضه می‌شود، متفاوت هستند. گزارش‌هایی وجود دارد که نمایندگی‌ها این قطعات اصلی را با قیمتی بالاتر در بازار می‌فروشند. آیا این موضوع را تایید می‌کنید؟
خیر. واقعیت این است که ما تقریبا مطمئن هستیم چنین کاری توسط نمایندگان رسمی خدمات پس از فروش انجام نمی‌شود. چراکه آنها آن قدر با کمبود قطعه مواجه هستند که چنین اتفاقی در این واحدها نمی‌افتد.
اما اگر آنطور که گفته می‌شود، نمایندگی‌ها بتوانند قطعات را با قیمتی بالاتر در بازار بفروشند و به ازای آن قطعاتی با قیمت پایین‌تر خریده و روی خودروها نصب کنند، به‌نظر می‌رسد با مشکل مواجه نشوند. ضمن اینکه معمولا مشتری‌ها نیز از آن میزان از تخصص برخوردار نیستند که بتوانند قطعات اصل را از متفرقه یا تقلبی تشخیص دهند. آیا نظارتی برای کنترل این موضوع وجود دارد؟
همانطور که اشاره شد، ما مطمئن هستیم چنین موضوعی در واقعیت اتفاق نمی‌افتد. ضمن اینکه انجمن نیز شرکت‌ها را موظف کرده است که گزارش‌هایی در این زمینه آماده کرده و ارائه کنند.
آیا مشخص است درحالحاضر بیشتر خودروهای داخلی با مشکل کمبود قطعه مواجه هستند یا خودروهای خارجی؟
تا آنجا که من اطلاع دارم، تمام خودروها، اعم‌از داخلی و خارجی، با مشکل جدی در زمینه کمبود لوازم یدکی و قطعه مواجه‌اند. گزارش‌هایی مبنی بر کمبود لوازم یدکی انواع خودروها به ما رسیده است که حتی انواع محصولات پراید هم شامل آن می‌شوند.
به این ترتیب کمبود کدام یک از قطعات بیشتر احساس می‌شود؟
کمبود قطعات برقی بیش‌از سایر قطعات محسوس است. غیر از آن، تامین لوازم یدکی مصرفی شامل سنسورها، چراغ‌ها و... با دشواری بیشتری مواجه است. در عین حال تامین لوازم و قطعات مصرفی خودروهای داخلی نیز در شرایط فعلی دشوار شده است.
پیش‌بینی شما از ادامه یا تغییر شرایط چگونه است؟
باید بپذیریم شرایط به هیچ عنوان مناسب نیست. بر این اساس پیش‌بینی چگونگی ادامه روند فعلی یا تغییرات احتمالی در آینده اصلا کار ساده‌ای نیست. با این حال امیدواریم تصمیم‌گیری‌هایی که در مورد این صنعت انجام می‌شود، با کارشناسی و بررسی بیشتر صورت بگیرد تا از حجم زیان و ضرری که صنعت خودرو و بخش‌های وابسته در نتیجه تصمیم‌گیری‌های نادرست متحمل می‌شوند، کاسته شود.
