بازگشت تحریم‌های خصمانه آمریکا علیه ایران بیش‌از هر بخشی، صنعت خودرو را هدف قرار داده به‌طوری‌که اکنون علاوه‌بر مشکلات داخلی که به کمبود نقدینگی در این بخش منتهی شده، تامین قطعات «های‌تک»» نیز دشوار شده است. منوچهر منطقی، مدیرعامل سابق گروه صنعتی ایران‌خودرو و رئیس شورای راهبردی برنامه ملی آینده‌نگاری و فناوری در صنعت خودرو در بخش پایانی گفت‌وگوی خود با «دنیای‌خودرو»، استفاده از تجربه موفق خودکفایی در تولید قطعات فوق‌پیشرفته صنایع دفاعی را به‌عنوان نقشه‌راه برای صنعت خودرو معرفی می‌کند و در این باره توضیح می‌دهد.
آیا در شرایط امروز صنعت خودرو امکان تامین و تولید قطعات «های تک» در کشور وجود دارد؟
توان تولید قطعات «های‌تک» در گذشته نیز وجود داشته است اما خودروسازان از آن استفاده نکرده‌اند. نمی‌توان برای یک صنعت در کشور بگوییم از وضعیت بسیار خوبی برخورداریم اما صنعت، دیگر با مشکلات متعددی روبه‌رو است. اگر چنین ادعایی داشته باشیم، مشخص می‌شود در سیاست‌گذاری‌هایمان دچار اشتباه شده‌ایم.
به‌عنوان‌مثال صنایع دفاع هر روز یک محصول جدید عرضه کرده و دنیا هم آن را تحلیل می‌کند البته این محصولات از فناوری پیشرفته‌ای هم برخوردارند. همین امر نشان می‌دهد ما قابلیت ساخت قطعات «های تک» را داریم. اما نکته مهم این است ما از این فناوری‌ها برای تولید قطعات «های‌تک» خودرو استفاده کنیم.
با این تفاصیل امکان استفاده از تجربه موفق صنایع دفاعی در تولید قطعات «های‌تک» در صنعت خودرو وجود دارد؟
بله؛ همین‌طور است و خوشبختانه اکنون در قالب تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهایی، داخلی‌سازی برخی قطعات «های تک» با کمک صنایع دفاع درحال انجام است. در بخش دفاعی به‌صورت کامل موفق به تولید قطعات «های‌تک» شده‌ایم و تولید قطعات موردنیاز خودروسازان نیز کلید خورده است. از همین تجربه موفق می‌توانیم به این نتیجه برسیم خودکفایی در تولید قطعات موردنیاز صنعت خودرو نیز به‌زودی محقق خواهد شد.
البته مزیت تولید این قطعات فقط به این صنعت منتهی نمی‌شود، چراکه بر اساس تجربه جهانی، اگر شما با یک بنگاه بزرگ بین‌المللی کار کنید و متوجه شدند به آن‌ها نیاز دارید، شرایط سختگیرانه‌ای برایتان وضع می‌کنند. اما درصورتی که بدانند خودتان توانایی تولید دارید، به سمت شما می‌آیند و دست همکاری می‌دهند. بنابراین در صنعت خودرو باید به سمتی حرکت کنیم که این بخش قابلیت تاب‌آوری داشته باشد و هر تحریمی که علیه‌اش وضع شد، نتواند آن را از حرکت متوقف کند.
علاوه‌بر تامین قطعات «های‌تک»، موضوع دیگری که این روزها با افزایش آلایندگی‌های هوا مطرح است، کاهش مصرف سوخت و آلودگی ناشی‌از حرکت خودروهاست. شورای آینده‌نگاری صنعت خودرو برای این معضل چه برنامه‌ای دارد؟
برای کاهش مصرف سوخت سه راهکار وجود دارد؛ در مرحله نخست این سوال مطرح می‌شود آیا نمی‌توانیم موتورهای جدید را که مصرف کمتری دارند، با تیراژ بالا تولید و از آن‌ها استفاده کنیم؟ خوشبختانه این ایده مطرح و یک موتور پلت‌فرمی در نظر گرفته شده که روی همه خودروها هم قابل‌استفاده است. موضوع دومی که روی آن کار می‌کنیم اینکه میزان مصرف سوختی را که بر اساس رفتار راننده افزایش می‌یابد، کاهش دهیم.
برای این کار به راننده آموزش داده می‌شود، در محل‌های مختلف با سرعت مشخصی حرکت کند تا مصرف سوخت کاهش یابد. در مرحله سوم نیز نگاهمان به موضوعات عمومی همچون حمل‌ونقل عمومی است. همچنین باید حمل‌ونقل اشتراکی را باید ایجاد کنیم تا مصرف سوخت کاهش یابد. فکر می‌کنم سیستم استفاده از خودروهای اشتراکی در کشورهایی مثل ما خیلی خوب جواب دهد.
در کنار موضوعاتی که اشاره کردید، اکنون با اصلاح نرخ بنزین و تمایل مردم به استفاده از خودروهایی با سوخت جایگزین بنزین، شما خودروهای هیبرید را توصیه می‌کنید یا خودروهای گاز سوز؟
در تمام دنیا استراتژی‌های مختلفی برای کاهش مصرف سوخت اعمال شده است. یک عده سراغ خودروهای گازسوز رفتند و عده‌ای دیگر هیبریدها را انتخاب کردند. در مرتبه نخست استفاده از موتورهایی با مصرف کمتر و توان بالاتر مطرح می‌شود. بعد از آن خودروهای هیبرید و برقی قرار می‌گیرند و در آخر، خودروهای گازسوز معرفی می‌شوند. اما در ایران برحسب مزیت‌های خودروهای گازسوز سراغ این گروه از خودروها رفتیم و نمی‌توانیم رهایش کنیم و بگوییم بد بود و حالا تولید خودرهای هیبرید را شروع کنیم.
همین الان اگر بخواهیم سراغ تولید خودروهای هیبرید برویم، حداقل هفت سال زمان نیاز داریم تا خودروهایمان به تیراژ انبوه برسند. اما اکنون زیرساخت‌ها برای تولید و استفاده خودروهای گازسوز فراهم است و طی دوسال آینده می‌توانیم به تولید سالانه ۴۰۰هزار خودرو برسیم.
اکنون خط‌تولید و خدمات پس از فروش برای تولید خودروهای گازسوز فراهم‌تر است. چراکه پمپ‌های گاز را ایجاد کرده‌ایم و تعداد زیادی کارخانه نیز تجربه تولید مخزن گاز را دارند. بنابراین تولید خودروهای گازسوز به‌صرفه‌تر خواهد بود. بنابراین باید به مسیری برویم که زنجیره ارزش خودروهای گازسوز را کامل کنیم.
زنجیره ارزش خودروهای گازسوز شامل چه مواردی است؟
در مرتبه نخست شامل زیرساخت‌هایی است که اکنون بخش عمده آن را ایجاد کرده‌ایم. مرتبه دوم آن، به خودرو برمی‌گردد که همان موتور پایه گازسوز است. توسعه این موتور طی ۱۰ سال کار چندان پیچیده‌ای نبوده و ایران‌خودرو هم یک مورد را تولید کرده است. البته استفاده از همان یک خودرو نیاز این صنعت را تامین نمی‌کند و باید دو تا سه مدل موتور برای این بخش تعریف کنیم.
برای تولید موتور گازسوز باید به این نکته هم توجه داشته باشیم ممکن است در برخی موارد دسترسی به گاز راحت نباشد و همین موضوع بر ضرورت دوگانه‌سوز بودن خودروها تاکید دارد. تولید خودروهای دوگانه‌سوز چندان کار پیچیده‌ای نیست، فقط به چند کیت اضافه نیاز دارد و تامین آن‌ها امکان‌پذیر است. در کنار تولید این خودروها باید برای جلوگیری از تکرار حوادث گذشته که تولید خودروهای گازسوز را ناموفق معرفی می‌کرد، برنامه‌ریزی شود و البته هرچند وقت یکبار این خودروها از نظر ایمنی بررسی شوند.
به‌طور کلی زمانی که تولید خودروهای گازسوز کلید خورد، راهبرد درستی را دنبال کرده بودیم. ایرادی که اکنون به تولید خودروهای گازسوز وارد است، اینکه تاکنون هیچ بخشی برای بررسی تاثیرات زیست‌بومی آن نیامده است.
به همین دلیل به کارهای قبلی انتقاد می‌کنیم. البته این انتقاد نباید به این معنا باشد مسیر گذشته را رها کنیم و راه جدیدی را در پیش بگیریم؛ برعکس باید هرچه را ایجاد می‌کنیم، تکمیل و تکمیل‌تر کنیم، نه اینکه به حال خودش رهایش سازیم. همان‌طور که گفتم تولید خودروهای گازسوز راهبرد درستی بوده است.
اما اگر قصد داریم به‌سرعت راهبرد دیگری را (هم همزمان با تکمیل‌شدن مسیر تولید خودروهای گازسوز) دنبال کنیم، بهتر است به سمت تولید موتورهایی با حجم کمتر و قدرت بالاتر برویم. بعد ازآن موتورهای پایه گازسوز را تکمیل کنیم و درنهایت سراغ خودروهای هیبرید برویم.
۱۱:۵۷ - ۱۳۹۹/۰۶/۱۲
