بازگشت تحریم‌ها به همراه وجود نوسانات ارزی در پاییز ۹۷ باعث شد تیراژ خودروسازان به زیر یک‌هزار دستگاه در روز برسد. این موضوع در صنعت قطعه با توجه به بدهی میلیاردی خودروسازان به قطعه‌سازان، کاهش تولید شدید در این بخش را به‌دنبال داشت که در‌نهایت به تعلیق و تعدیل چندهزار نفر از نیروهای کار قطعه‌سازان منتهی شد. اما حالا افزایش تولید دوباره خودروسازان سبب جذب مجدد نیروهای قطعه‌سازان به کار شده است.
در همین راستا، مازیار بیگلو، دبیر انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو با بیان اینکه ۱۰۰هزار نیروی کار تعلیق‌شده قطعه‌سازان به سرکار برگشته‌اند و ۴۰هزار نیروی تعدیلی هم در‌حال جذب مجدد هستند در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای‌خودرو» توضیح می‌دهد.
سال گذشته شمار بالایی از نیروهای کار قطعه‌سازان تعدیل و تعلیق شدند؛ به این دلیل که تیراژ خودروسازان به شدت با افت مواجه شده بود و نقدینگی موجود هم اجازه ادامه فعالیت به این نیروها را نمی‌داد. حالا که حجم تولید دوباره بالا رفته است، این نیروها در چه وضعیتی قرار دارند؟
سال گذشته وضعیت اشتغال بالغ بر ۱۴۰هزار نفر از نیروهای کار قطعه‌سازان به خطر افتاد که از این تعداد ۱۰۰هزار نفر تعلیق و ۴۰هزار نفر هم به‌طور کامل تعدیل شدند. وضعیت به‌نحوی بود که پارسال هشدار دادیم اگر چاره‌ای برای این بخش اندیشیده نشود، این رقم خیلی زود به ۲۰۰هزار نفر هم خواهد رسید.
دلیل اینکه خودروسازان در سال گذشته با افت شدید تیراژ تولید مواجه شدند، چه بود؟
تابستان سال ۹۷ و در آستانه شروع تحریم‌های جدید بودیم و به‌خاطر نابسامانی ایجادشده در بازار ارز، واردات و تامین مواد اولیه و همچنین دیگر بخش‌های این کسب‌وکار، تیراژ خودروسازان با کاهش محسوسی مواجه شد. اما ظرفیت‌سازی ایجادشده برای اشتغال در بخش قطعه‌سازان متناسب با تولید حداقل ۴هزار و ۵۰۰ دستگاه خودرو توسط هر دو خودروساز بود. ازاین‌رو، تعدیل و تعلیق در تعداد بسیاری از قطعه‌سازان اتفاق افتاد.
در آن زمان تیراژ روزانه خودروسازان به زیر یک‌هزار دستگاه در روز رسیده بود و تعداد بسیاری از کارگران که قبل از این کاهش تیراژ، ۶ روز در هفته کار می‌کردند، زمان فعالیتشان در بهترین شرایط به دو روز در هفته می‌رسید. از‌همین‌رو، اشتغال ۱۰۰هزار نفر از کارگران به حالت تعلیق درآمد و با حقوق کمتر یا بدون حقوق در خانه ماندند. اما در همین زمان ۴۰هزارنفر هم ناچار به ترک کار شدند و شرکت‌های قطعه‌ساز در نبود نیاز با آن‌ها تسویه کردند.
بعد از چه مدت خودروسازان دوباره توانستند با افزایش تیراژ به چرخه تولید بازگردند تا زمینه جذب نیروهای کار قطعه‌سازان دوباره فراهم شود؟
گروه خودروسازی سایپا از اوایل سال و گروه ایران‌خودرو هم با اندکی تاخیر در اوایل پاییز به سمت افزایش تولید رفت. از همین رو، در ابتدای افزایش تولید، شرایط برای بازگشت به کار آن ۱۰۰هزار نفر نیروی تعلیقی فراهم شد و با توجه به اینکه خیلی‌زود قطعه‌سازان تولیداتشان از نهایت یک تا ۲ روز در هفته به ۶ روز در هفته رسید، زمینه بازگشت به کار و جذب مجدد ۴۰هزار نیرو تعدیلی نیز فراهم شد.
اکنون هم تعدادی از آن‌ها بر سرکارشان برگشته و مابقی هم در حال جذب مجدد هستند. بنابراین می‌توانیم بگوییم مشکل تعدیل و تعلیق ۱۴۰هزار نیرو بخش قطعه‌سازی به‌طور کامل برطرف شده است. اگر همین روال هم ادامه یابد دیگر شاهد تعدیل نیروها نخواهیم بود. علاوه‌بر این امیدواریم در آینده شرایط برای جذب تعداد نیروی بیشتری فراهم شود.
با اینکه از بازگشت به کار نزدیک به ۱۴۰هزار نفر نیرو کار قطعه‌سازان خبر دادید، اما به‌دلیل وجود بدهی خودروسازان به قطعه‌سازان و کمبود نقدینگی شدید در این بخش، همچنان اخباری درخصوص احتمال تعطیلی واحدهای قطعه‌ساز و تعدیل نیروها در استان‌های مختلف کشور به گوش می‌رسد. در این رابطه چه نظری دارید؟
فرقی بین قطعه‌سازان استان‌ها و تهران نمی‌بینم. چون همگی همین شرایط را دارند و مشکل نقدینگی همچنان در صنعت قطعه پابرجاست. مشکلی که از دو محل اتفاق افتاده، اول آنکه؛ حجم زیادی از مطالبات از قبل باقی مانده بود و مقداری از مطالبات هم به دلیل خودروهای ناقص کف پرداخت نشده بود که این‌ها به مرور زمان به قطعه‌سازان برمی‌گردد.
دوم؛ زمانی که تیراژ تولید را افزایش می‌دهیم، ناخودآگاه نقدینگی بیشتری را درگیر تولید می‌کنیم. یعنی هنوز از مشکل خودروهای ناقص کف خودروسازان که حجم بالایی را هم در بر می‌گرفت، رها نشده بودیم که وارد معضل کمبود نقدینگی ناشی‌از افزایش تولید شدیم.
با این شرایط برای مشکلاتی که به آن‌ها اشاره کردید، چه راهکاری را مد‌نظر قرار داده‌اید؟
اصلاح قراردادهای قطعه‌سازان با خودروسازان یکی از این موارد است که چندی پیش دنبال شد و به نتیجه رسید. اکنون قطعه‌سازان قراردادهای قیمتی‌شان را اصلاح کردند و فقط تعداد کمی مانده‌اند که آن‌ها نیز در صدد اصلاح هستند. بنابراین از محل اصلاح قیمت در قطعه‌سازی دغدغه‌ای نیست، مگر اینکه اتفاق غیر قابل پیش بینی رخ بدهد. ولی نقدینگی همچنان مشکل‌ساز است و با تمام اطلاعات میدانی که جمع کردیم، نتیجه آن همان مصوبه ۵هزار میلیاردتومانی شد که وزیر صنعت، معدن و تجارت به آن اشاره کرد. بنابراین امید داریم مصوبه بیاید و قبل از پایان سال پرداخت شود تا حجم بالایی از کمبود نقدینگی که در سطح قطعه‌سازی وجود دارد را برطرف کند.
خودروسازان در صورت دریافت تسهیلات ۵هزار میلیاردتومانی قرار است چگونه آن را به قطعه‌سازان بدهند؟
خودروسازان تا الان وعده مساعدت داده‌اند تا با رعایت تمام ضوابط قانونی و حقوقی و با عدالت این منابع مالی را به دست قطعه‌سازان برسانند. بنابراین درصورتی‌که این اتفاق رخ دهد، با شروع سال جدید کمبود نقدینگی را بسیار کمتر حس خواهیم کرد. همچنین تیراژ تولید هم امکان افزایش خواهد یافت. البته هر دو خودروساز نیز افزایش تیراژ را هدف‌گذاری کرده‌اند.
