به گزارش «اخبار خودرو»،خـــودروهــای مفهومی یا به اصطلاح کانسپت‌ها، نخستین‌بار در دهه 30میلادی توسط هارلی ارل برای کمپانی جنرال‌موتورز به جهان معرفی شدند. درواقع هدف از معرفی این خودروها، نمایش یک اثر هنری مهندسی است که می‌تواند ایده‌های خلاقانه طراحان را برای سال‌های آتی به نمایش درآورد. ازهمین‌رو هر سال شاهد معرفی کانسپت‌های گوناگونی در نمایشگاه‌های مختلف خودرو در سراسر جهان هستیم که بسیاری از آن‌ها پس‌از مدتی به طرح‌های تولیدی تبدیل می‌شوند. درواقع بسیاری از خودروهای امروزی زاده طرح‌های مفهومی هستند که در گذشته به‌صورت رسمی به بازار معرفی شده‌اند. اما این موضوع در صنعت خودرو ایران کمی متفاوت‌تر است. درواقع هیچ اطلاعاتی از نخستین کانسپت معرفی شده در ایران موجود نیست، بر این اساس نمی‌توان به‌طور دقیق درخصوص پیدایش آن در حوزه طراحی خودرو در ایران اظهارنظر کرد. اما می‌توان قاطعانه گفت از اوایل دهه 70 شمسی، کانسپت‌ها و خودروهای مفهومی سر از نمایشگاه‌های خودرو درآوردند و توانمندی خودروسازان داخلی را به نمایش گذاشتند. اما متاسفانه برخلاف خودروسازان جهانی، هیچ‌گاه شاهد تبدیل این طرح‌های مفهومی به نمونه‌های تجاری‌سازی‌شده نبوده‌ایم. به همین منظور به بررسی و مرور برخی از مهم‌ترین خودروهای مفهومی معرفی‌شده در صنعت خودرو کشور می‌پردازیم.
خودروهای مفهومی «کیش‌خودرو»
کیش خودرو یکی از خودروسازان داخلی بود که فعالیت خود را از اواسط دهه 70 در جزیره کیش آغاز کرد و نخستین محصول خود را به‌نام «سیناد» را از سال 1379 به بازار عرضه کرد. درواقع سیناد نخستین خودرو فایبرگلاس ایران بود که در بسیاری از بخش‌ها با محصولات رنو شباهت داشت. از سیناد اولین بار توسط استودیو IAD بریتانیا در سال 1988 رونمایی شد. طرح سیناد نمونه ساده‌شده همین خودرو بود. این شرکت در سال 1381 نخستین‌بار از طرح مفهومی سیناد‌کوپه در نمایشگاه خودرو تهران رونمایی کرد. همچنین چند دستگاه از این خودرو به‌صورت آزمایشی تولید و با پلاک موقت راهی خیابان‌ها شدند، اما هرگز شاهد تولید انبوه و عرضه آن به بازار کشور نبودیم. از دیگر طرح‌های مفهومی این شرکت می‌توان به «سیناد آکسیوم»، «سیناد ویک» و «سیناد پیکاپ» اشاره کرد که آن‌ها هم سرنوشتی مشابه دیگر کانسپت‌های کیش‌خودرو داشتند.
خودروهای مفهومی «پارس‌خودرو»
شرکت پارس‌خودرو که سابقه همکاری با برندهای معتبر جهانی را در کارنامه خود دارد، طی سال‌های گذشته در دهه‌های 70 و 80، چند نمونه مفهومی را در نمایشگاه‌های خودرو کشور به‌نمایش درآورد که بیشتر آن‌ها هرگز به مرحله تولید نرسیدند. به‌‌عنوان‌مثال این شرکت در سال 1378 دو نمونه مفهومی با نام‌های «سپند کار» و «سپند جوانان» معرفی کرد که مورد نخست یک مینی‌ون براساس پلت‌فرم سپند (رنو 5) بود که با حذف شیشه و صندلی‌های عقب، خودرویی مناسب برای باربری بود. مورد دوم نیز مدلی اسپرت به‌شمار می‌رفت که بعد‌ها با تیراژ بسیار محدود تولید شد. همچنین این شرکت در سال 1379 با معرفی جیپ «چابک» قصد داشت نمونه‌ای به‌روزتر با مشخصات فنی پاترول را به بازار عرضه کند که هرگز این اتفاق نیفتاد و چابک به‌عنوان یک طرح مفهومی باقی ماند.
«آنا»؛ نخستین خودرو اسپرت ایرانی
اواخر دهه 70 شرکت «رنوس‌خودرو» از تولید نخستین خودرو اسپرت کانورتیبل ایرانی خبر داد و در سال 1380 با ارائه «آنا» در نمایشگاه خودرو تهران، موجب تحسین بسیاری از بازدیدکنندگان و کارشناسان شد. قرار بود آنا در دو نسخه دووچهارنفره تولید شود و با قیمتی حدود 22میلیون‌تومان به‌فروش برسد.
البته ودیعه‌هایی از مشتریان برای تولید این خودرو نیز دریافت شد. اما پس از مدتی به‌دلیل آنچه مشکلات ایمنی، آلایندگی و عدم تطابق خودرو با شئونات جامعه خوانده شد، به آنا مجوز اخذ پلاک داده نشد و این شرکت به‌دلیل مشکلات مالی و ضرردهی از ادامه پروژه سر باز زد. به همین‌دلیل آنا هرگز به تولید انبوه نرسید و به تاریخ سپرده شد.
«سمند»هایی که هرگز تولید نشدند
از دهه 70 که زمزمه تولید خودرو ملی به‌گوش می‌رسید، تعدادی خودرو مفهومی در نمایشگاه‌های مختلف به‌نمایش درآمدند که عموما با نام سمند و پسوندهای گوناگون شناخته می‌شدند. همچنین در سال 81 خودرو مفهومی با نام «پیکا» معرفی شد و قرار بود به‌عنوان خودرویی ارزان به بازار عرضه شود. اما کمی بعد پروژه «رانا» جایگزین پروژه پیکا شد. «سمندشهری»، «سمندساحل»، «سمندکوپه»، «سمندسورن»، «سمندپردیس» و «زوبین» از دیگر خودروهای مفهومی بودند که هرگز به مرحله تولید و تجاری‌سازی نرسیدند و در این بین «سمندسورن» تنها نامی است که می‌توان از آن به‌عنوان پروژه تجاری‌سازی‌شده یاد کرد. با این تفاوت که نمونه تولیدشده هیچ شباهتی با خودرو مفهومی یادشده نداشت و فقط به‌عنوان فیس‌لیفت سمند معمولی شناخته می‌شد.
آخرین کانسپت‌های معرفی‌شده
«پیتون» خودرویی مفهومی است که در سال 91 با حمایت هفته‌نامه «دنیای‌خودرو» توسط تیم طراحی متشکل از جوانان ایرانی معرفی شد. این خودرو برگرفته از پلت‌فرم سمند با طرحی مدرن و با الهام از خودروهای اروپایی و ژاپنی بود. اما متاسفانه از آن زمان تاکنون خبری از پیتون ایرانی به‌گوش نمی‌رسد. یکی از آخرین کانسپت‌های ایرانی معرفی‌شده مربوط به کراس‌اوور SP100 سایپاست که نخستین‌بار در سال 1396 با نام «هیرکانی» معرفی شد. همچنین پلت‌فرم SP100 برای خودرو رهام به‌عنوان محصولی سدان به‌کار گرفته شده است. نمونه تجاری‌سازی‌شده کراس‌اوور مفهومی، با حضور رئیس‌جمهور به‌صورت رسمی معرفی شد. اما نام تجاری این خودرو همچنان مشخص نیست و احتمال دارد با نام «رهام‌کراس‌کانتری» اوایل سال 1400 راهی بازار شود.
