به گزارش «اخبار خودرو»،موضوع کیفیت در صنعت خودرو طی سال‌های اخیر تقریبا چالش همیشگی بوده است؛ چالشی که به‌بحث قیمت‌گذاری، تحریم و مشکلات تولید گره خورده و همواره با این عوامل توجیه شده است. هرچند در این سال‌ها کیفیت محصولات بهبود پیدا کرده و کمتر خبری از خرابی‌های عجیب خودروها بلافاصله بعد از تولید است، اما خودروسازان داخلی همچنان نیازمند ارتقای کیفی در بخش‌های مختلف هستند. تولید و خدمات فروش و پس از فروش با وجود توسعه کمی و ارتقای کیفی در سال‌های اخیر، همچنان ایراداتی دارد که برای رفع آن باید سیاست‌گذاری مناسبی انجام شود. اصولا سیاست‌گذاری در این بحث نیازمند وجود افرادی است که به حوزه خودرو و خدمات فروش و پس از فروش آن اشراف کامل داشته باشند. طی هفته گذشته و پیش از تغییرات دوباره در معاونت صنایع خودرو و نیرومحرکه وزارت صمت، اهداف کیفی خودروهای سواری تولید داخل برای سال 99 در چهار شاخص کیفیت، خدمات فروش، خدمات پس از فروش و میزان عمق ساخت داخل ابلاغ شد؛ آن‌هم درحالی‌که گویا تنظیم‌کنندگان آن اطلاع کافی از وضعیت تولید و توقف خودروها و همچنین بحث خدمات پس از فروش خودرو آن‌ها نداشته‌اند.
هدف‌گذاری‌های حداقلی یا واقع‌گرایانه؟
در بحث رضایت مشتریان از کیفیت اولیه خودرو پنج کلاس قیمتی در نظر گرفته شده و برای هرکلاس قیمتی تنها 3 درصد افزایش در نظر گرفته شده است. شاخص رضایت در سال 98 در این بخش 65 درصد عنوان شده و حد مطلوب برای سال جاری را حداقل 70 درصد در نظر گرفته‌اند. همچنین میزان افت رضایت مشتریان از دوام محصول نسبت به کیفیت اولیه محصول که در سال‌های اخیر جزو پرچالش‌ترین شاخص‌های کیفی بوده، کمتر از 4 درصد در نظر گرفته شده است که به گفته بسیاری از کارشناسان به دلیل مشکلات تولید و تحریم‌ها و همچنین قیمت‌گذاری خودرو احتمالا شاهد افت رضایت مشتریان خواهیم بود. سال 98 افت رضایت از کیفیت دوام محصول 4.5 درصد بوده و بر اساس ابلاغ جدید این میزان باید کمتر از 4 درصد باشد. به نظر می‌رسد با توجه به برنامه خودروسازان برای افزایش تولید در نظر گرفتن این رقم کافی نیست و باید افت رضایت مشتریان در این بخش به کمتر از 2 درصد کاهش پیدا کند. اما قطعا این بخش با چالش‌های فراوانی همراه خواهد بود و احتمالا برنامه‌ریزان نیز بر آن بوده‌اند که این درصدها را واقع‌گرایانه هدف‌گذاری کنند. یکی دیگر از نکات جالب توجه این ابلاغیه، حد مطلوب تعیین‌شده برای متوسط شاخص ISQI (تعداد ایرادات مطرح‌شده توسط مشتری در سه‌ماهه اول مالکیت خودرو) در سال 99 است که برای هر 5 کلاس قیمتی 15 درصد رشد مثبت هدف‌گذاری شده است.
برنامه‌ریزی کیفی برای خودروهای بدون تولید
یکی از نکات عجیب اهداف کیفی خودروهای سواری برای سال 99 حضور خودروهایی است که یا به‌واسطه تحریم‌ها دیگر تولید نمی‌شوند یا تولیدشان مانند هیوندای آی10 از سه سال پیش به دستور سازمان استاندارد و به بهانه پاس‌نکردن اهداف کیفی متوقف شده است! در کلاس قیمتی 5 که ارزان‌ترین خودروهای بازار در آن قرار دارند درحالی محصولاتی مانند سایپا 111 و 131 و 132 گنجانده شده که تولید مدل‌های 132 و 111 به ترتیب در سال گذشته و امسال پایان یافته است و تولید محصول 131 نیز در پایان تیرماه سال جاری برای همیشه متوقف خواهد شد.
در رده قیمتی 4 نیز محصولاتی مانند پارس‌تندر، تندر90، پژو405 جی ال‌ایکس بنزینی، ساندرو، ساندرو استپ‌وی، تندر90 اتوماتیک، تندر90 پلاس، تندر90 پلاس اتوماتیک، برلیانس220 و برلیانس230 دیگر تولید ندارند. همچنین در رده قیمتی 3 نیز محصولاتی مانند جک جی5، برلیانس320، برلیانس330، هیوندای آی10، برلیانس سی3 و چانگان سی‌اس35 قرار دارند که به‌رغم به صفر رسیدن تولیدشان بر افزایش کیفیت آن‌ها تأکید شده است! همین موضوع در مورد برخی خودروهای رده قیمتی 2 مندرج در این ابلاغیه وجود دارد که تعدادی از آن‌ها مانند هیوندای آی20، سراتو دنده‌ای، سراتو اتومات، هاوال اچ2، سیتروئن سی3 و پژو2008 توقف تولید خورده‌اند و در مواردی نیز مانند جک اس4 به‌رغم اعلام قبلی، برنامه تولیدشان فعلا منتفی است.
در رده یک قیمتی نیز مزدا3 و سوزوکی ویتارا تولید ندارند و گنجاندن آن‌ها در بین خودروهایی که قرار است کیفیت آن افزایش پیدا کند، نشان از بی‌اطلاعی یا کم‌اطلاعی متولیان تنظیم این ابلاغیه دارد.
خلأ 50 درصدی در سبد محصولات خودروسازان
تولید حدود نیمی از 62 مدل خودرو مندرج در فهرست پایانی دستورالعمل امیر جعفرپور متوقف یا منتفی شده است. این حجم از کاهش تولید و عرضه، همچنین نشان‌دهنده آن است که چرا وضعیت بازار خودرو تا این اندازه ملتهب شده است. و جالب این‌جاست که معاون سابق دفتر صنایع خودرو و نیرو محرکه وزارت صمت برای حدود 30 مدل خودرویی که دیگر تولید نخواهند شد یا سه سال است که تولید ندارند، برنامه افزایش 20درصدی رضایت مشتریان از فرایند فروش، برنامه افزایش 70 درصدی وضعیت الزامات آیین‌نامه در حوزه خدمات فروش و نیز برنامه افزایش 5 درصدی سهم داخلی‌سازی (IPI) ارائه کرده است.
چالش ضمانت اجرایی برای آیین‌نامه خدمات پس‌ازفروش
حتی ارائه برنامه افزایش 3 درصدی رضایت مشتریان از خدمات پس از فروش و برنامه افزایش 80 درصدی وضعیت الزامات آیین‌نامه در حوزه خدمات پس از فروش در حالی است که با خروج بسیاری از شرکای خودروسازان داخلی از ایران مانند رنو، برلیانس، هیوندای، اف‌ای‌دبلیو، چانگان، کیا، گریت‌وال، پژو-سیتروئن، مزدا و سوزوکی، تأمین قطعات آنان برای خدمات پس از فروش بسیار دشوار شده است و اضافه‌شدن مشکلات گمرکی نیز گاه برای مدت نامعلومی تأمین برخی قطعات را ناممکن می‌کند.
این موضوع مهم‌ترین بند الزامی آیین‌نامه در حوزه خدمات پس از فروش یعنی تداوم 10 سال خدمات پس از فروش برای هـــر خودرو از زمان توقف تولید را تحت‌الشعاع قرار داده است.
انتظار می‌رفت در این ابلاغیه، بند جداگانه‌ای برای این‌گونه خودروها در نظر گرفته شود و مثلا تکلیف خدمات پس از فروش خریداران خودروهایی مانند بی‌وای‌دی و بیسو که اصلا نامی هم از آن‌ها در فهرست نیامده است، روشن شود. بدین‌ترتیب برنامه‌های اعلام‌شده در این بخش تنها برای محصولات داخلی خودروسازان و برخی خودروسازان چینی مانند جک و چری که ایران را ترک نکرده و به‌رغم مشکلات موجود همچنان پشتیبان مشتریان خود در ایران هستند، زمینه و ضمانت اجرایی خواهد داشت.
