به گزارش «اخبار خودرو»،میزهای توسعه و تعمیق ساخت داخل و پویش داخلی‌سازی قطعات حرکتی است که طی یکی دو سال اخیر اوج گرفته است. هرچند برخی افراد درخصوص موفقیت این نهضت تردید دارند و موفقیت کامل آن را در گرو رعایت برخی موارد می‌دانند. در همین زمینه، با مهدی مطلب‌زاده؛ رئیس کمیته ساخت داخل انجمن صنایع همگن قطعه‌سازان ایران به گفت‌وگو پرداختیم. وی معتقد است داخلی‌سازی قطعات و موفقیت میزهای ساخت داخل در گرو 10 مشوق از سوی دولت و خودروسازان است. مواردی مانند تسهیلات ارزان، پیش‌خرید قطعات، تک‌سورس بودن، پرداخت سریع به قطعه‌ساز، معافیت‌های مالیاتی و... جزو مشوق‌هایی است که برای قطعه‌سازان باید در نظر گرفته شود.
درحال‌حاضر وضعیت تامین مواد اولیه برای قطعه‌سازان چگونه است؟
تامین مواد اولیه یکی از بزرگ‌ترین معضلات در این صنعت است؛ چراکه تولیدکنندگان این مواد مانند فولاد، مس، آلومینیوم، محصولات خود را به نرخ فوب خلیج فارس به فروش می‌رسانند. این در حالی است که قیمت فروش محصول نهایی یعنی خودرو به‌صورت دستوری تعیین می‌شود که منجر به زیان خودروسازان خواهد شد. سال گذشته خودروسازان 40هزار میلیارد تومان زیان کردند، اما برآوردها حاکی از آن است که از مابه‌التفاوت قیمت کارخانه و بازار، دلالان 50هزار میلیارد تومان سود به دست آورده‌اند. این سیاست‌گذاری بسیار نادرستی است که باید هرچه زودتر رفع شود، وگرنه خودروسازان و قطعه‌سازان مربوط محکوم به فنا خواهند بود.
بحث داخلی‌سازی قطعات برای دولت اهمیت بسیاری دارد. اصولا در این خصوص چه مشوق‌هایی باید برای تولیدکننده اعم از قطعه‌ساز و خودروساز در نظر گرفته شود؟
برای این‌که ساخت‌داخل رونق یابد و تولیدکننده دلگرم شود، باید مشوق‌هایی در نظر گرفته شود. ازجمله می‌توان به مشوق‌های دولتی اشاره کرد. نیاز بعدی اختصاص تسهیلات با بهره پایین است. درحال‌حاضر بهره بانکی اسمی 18 درصد است، اما بهره تمام‌شده 24 درصد است. طبیعی است با این میزان سود بانکی اصلا نمی‌توان کاری کرد. پیشنهاد ما این است که برای ساخت داخل کردن قطعات تسهیلات با نرخ 10 درصد پرداخت کنند تا بتوان سرمایه‌گذاری ثابتی انجام داد. زیرا همان‌طور که می‌دانید این سرمایه‌گذاری ثابت یک‌ساله باز نمی‌گردد و چند سال زمان می‌برد تا سرمایه‌گذاری بازگردد. بنابراین امکان این‌که سالانه 24 درصد به‌منظور ساخت داخل کردن قطعات پرداخته شود، وجود ندارد. این تنگنایی است که قطعه‌سازان با آن مواجه هستند و اتفاقا شرایط دشواری است.
این منابع را از کجا می‌توان تامین کرد؟ آیا سیستم بانکی توانایی پرداخت این میزان تسهیلات را دارد؟
ما نیازمند اختصاص منابع صندوق توسعه ملی هستیم. آن‌ها باید به کمک قطعه‌سازان بیایند و در سرمایه‌گذاری‌ها به ما کمک کنند. در غیر این‌صورت زمان زیادی برای ساخت داخل کردن قطعات نیاز است.
بحث‌های مالیاتی هم در این بین مطرح است. به لحاظ مالیاتی چه اقدامی می‌توان برای پیشبرد ساخت داخل انجام داد؟
بله؛ قانون مشوق‌های مالیاتی را نیز داریم. اگر امروز گفته شود از محل سودتان سرمایه‌گذاری کنید و به‌جای پرداخت مالیات سرمایه‌گذاری انجام دهید، شاید در کوتاه‌مدت مالیات کمتری به وزارت اقتصاد و دارایی وارد شود، اما در بلندمدت به دلیل توسعه کار، منابع مالیاتی بیشتری جذب سیستم خواهد شد. چرا که گردش مالی، سود و فروش شرکت‌ها بیشتر می‌شود و قاعدتا مالیات بیشتری هم می‌توانند دریافت کنند.
مورد دیگری که ما نیاز داریم، حمایت رسانه‌ای است؛ می‌دانید که خودرو در وضعیت مناسبی قرار ندارد. یعنی هر بار که انتخابات ریاست‌جمهوری و مجلس برگزار می‌شود، بیشترین حملات به صنعت خودرو انجام می‌شود. متاسفانه این تبدیل به یک مد شده است. وقتی مجری یک برنامه تلویزیونی با خودرو داخلی شوخی نابه‌جا میکند مشخص است که دیگر در آن سوی مرز از ما خودرو نمی‌خرند.
در بحث داخلی‌سازی قطعات چه چالش‌های دیگری مطرح است؟
بحث دیگری که در ایران هنوز جا نیفتاده، بحث حفاظت از مالکیت معنوی است. چرا که قانون کپی‌رایت در ایران رعایت نمی‌شود. به‌رغم آن‌که شرکتی سال‌ها در بخش تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری میکند و به دستاوردی هم می‌رسد، به محض این‌که قطعه خود را رو میکند، دیگران سریع کپی و تولید می‌کنند.
یعنی چند سال زحمت و سرمایه‌گذاری شرکت هدر می‌رود. برای جلوگیری از این معضل، مالکیت معنوی باید محترم شمرده شده و از آن حفاظت شود. در غیر این صورت، هزینه‌هایی که یک شرکت انجام داده است، در اولین محصولی که به بازار ارائه میکند از بین می‌رود. مورد دیگری که درخصوص ساخت داخلی‌کردن در میزهای داخلی‌سازی اهمیت دارد، این است که اگر قطعه‌ای ساخته شد، از واردات آن قطعه جلوگیری شود.
این کار با ابزارهایی مانند عوارض گمرکی و... امکان‌پذیر است. این شش مشوقی را که عرض کردم از دولت می‌خواهیم. چهار مشوق هم از خودروسازان درخواست داریم.
چهار مشوقی که خودروساز باید به شما ارائه بدهد شامل چه مواردی است؟
اولین مورد این است که وقتی برای یک میز قراردادی منعقد می‌کنند، قراردادشان با قطعه‌ساز بر اساس قیمت تمام‌شده باشد. وقتی برای تولید قطعه‌ای قرارداد منعقد می‌شود که هنوز ساخت داخل نشده است، یعنی این‌که درحال‌حاضر این قطعه بر اساس نرخ فوب خریداری و هزینه مالیات و عوارض و حمل تا کارخانه هم به آن اضافه می‌شود. پس قیمت نهایی این قطعه هرچقدر است، خودروساز هم باید با همان رقم با قطعه‌سازی که می‌خواهد این قطعه را ساخت داخل کند، قرارداد ببندد. یعنی این کار را برای سال اول انجام دهد و سپس به مرور زمان و براساس آنالیز قیمت را کاهش دهد. این مشوقی است که می‌تواند با آن به هر پروژه‌ای که هزینه آن در ابتدای کار به طرز وحشتناکی بالاست، کمک کند.
یعنی آن‌قدر هزینه‌ها زیاد است که نمی‌توان همه را بر شمرد. باید این کار انجام شود تا ساخت داخل پا بگیرد. مورد دوم و مشوق دوم خرید نقدی است. درحال‌حاضر خودروساز پول قطعه‌سازان را روی دفتر 120روزه پرداخت میکند. در صورتی که عملا پرداخت‌ها 180 تا 200 روز زمان می‌برد. اما برای خریدهای خارجی، خودروساز 6 ماه قبل پول را به حساب قطعه‌ساز خارجی واریز می‌کرد تا 6 ماه بعد طرف خارجی قطعه را بسازد و ارسال کند. ما می‌خواهیم پول قطعه‌سازان یک ماه بعد از تحویل قطعه پرداخت شود. ضرورت بعدی هم به قرارداد‌های قطعه‌سازان برمی‌گردد که خواهش کردیم این قراردادها عادلانه و بر اساس نگاه برد-برد تنظیم شود. درخواست دیگر این است تا زمانی که سرمایه‌گذاری‌ها مستهلک نشده، تضمینی بدهند تک‌سورس همکاری کنند.
یعنی در طول زمانی که سرمایه‌گذاری مستهلک نشده با سورس یا منبع دیگری قرارداد امضا نکنند تا بتوان این سرمایه‌گذاری را زودتر مستهلک کرد. مورد چهارم در مورد مشوق‌های مورد انتظار از خودروسازان و درمجموع دهمین مشوق مورد نیاز ما درخصوص برخی اقلام است که نیازمند سرمایه‌گذاری بالا بوده و بسیار تکنولوژیک هستند. در این بخش قطعه‌ساز بخش خصوصی از پس سرمایه‌گذاری برنمی‌آید مگر این‌که خودروساز پیش‌پرداختی به قطعه‌ساز داشته باشد تا این پرداختی را در تحویل قطعات مستهلک کند. یعنی خودروساز بگوید من برای ساخت این قطعه 20درصد پیش‌پرداخت می‌دهم و این 20 درصد را در قطعات تحویل به‌مرور کم می‌کنم. یعنی مثلا قطعه‌ای را که 100 تومان تمام می‌شود تا مدت خاصی به قیمت 80 تومان از قطعه‌ساز خریداری کند.
