به گزارش دنیای خودرو ، فاطمه یارمحمدی درخصوص راهکارهای مقابله با سرقت در روزنامه اطلاعات نوشت:
شاید تاکنون دزدی به شما نزده باشد، اما حکایت‌های زیادی از انواع دزدی‌ها را شنیده و یا خوانده‌اید. موسی یکی از قربانیان سرقت می‌گوید: وقتی در اتوبوس، مسافر کناری‌ام به من آبمیوه تعارف کرد، نمی‌دانستم که ۲ روز بعد چشمانم را در بیمارستان باز می‌کنم! او تمامی پولهایم را که برای خرید جهیزیه دخترم همراهم داشتم، دزدیده بود! عباس اما از وحشتی می‌گوید که با دیدن صحنه بهم ریختن خانه‌اش به هنگام بازگشت از مسافرت با آن روبرو شده بود. سارقان تمامی اثاثیه خانه‌اش را به هم ریخته بودند تا اموال با ارزش را بدزدند. حشمت خانم داستان دیگری دارد؛ دزدان بعد از شب هفتم در گذشت مادرش به خانه آن مرحومه دستبرد زده و اموالی و از جمله بلندگویی را که برای مراسم اجاره کرده بودند، دزدیده بودند. محسن وقتی لپ‌تاب دانشجویی‌اش توسط سارقی زورگیری شد، مجبور شد یک ترم دیرتر دانشگاه‌اش را تمام کند. سارقی که به بهانه خواستگاری به خانه دختری رفته بود، با تعارف شیرینی مسموم آنان را بیهوش کرده و اموالش را دزدیده بود، این دزد پس از دستگیری درباره اینکه اگر یکی از حاضران از شیرینی آلوده نمی‌خورد، چه کار می‌کرد، گفته بود با چرب‌زبانی مجاب‌شان می‌کردم که قهوه درست کنم و بعد با خوراندن قهوه مسموم، به هدفم می‌رسیدم. اما راننده خودرویی درباره شیوه عجیب سرقت اتومبیل‌اش می‌گوید: یک زن و مرد را سوار خودروام کردم. مرد جلو و زن در صندلی عقب نشست. مسافر جلویی به من گفت که مرا می‌شناسی؟ گفتم:نه! اما او گفت: من عزرائیلم! توجهی به این صحبت نکردم، اما وقتی زن مسافر به من گفت که با چه کسی صحبت می‌کنم و او کسی را در صندلی جلو نمی‌بیند، دچار وحشت شدم و ناخواسته و در کمال بی‌دقتی خودروام را رها کردم و در اختیار دزدان گذاشتم! در سرقتی دیگر، دزد نامرئی با کشاندن افراد به پای عابر بانک با سردرگم کردن آنان و با زدن چند دگمه پول‌هایشان را به حساب خود می‌ریخت. علی هنگامی که صبح هنگام می‌خواست زودتر خود را به شرکت برساند، به جای لاستیک خودرواش با چند آجر مواجه شد و آن روز از کارش بازماند.
قدیمی‌ترین جرایم بشری
به گفته کارشناسان، اجتماعات بشری دزدی را پدیده زشتی می‌داند، با این حال دزدان در پیدا و ناپیدا، روز و شب، به صورت حقیقی یا مجازی و با شیوه‌های متعدد و متنوع و گاهی مبتکرانه به سراغ اموال‌مان می‌آیند و آن‌ها را به سرقت می‌برند. برخی معتقدند که سرقت در جامعه زمانی افزایش می‌یابد که تاکید بر مال اندوزی است و فرصت‌های قانونی برای دستیابی به ثروت‌های مشروع محدود است.
سرقت از قدیمی‌ترین جرایم بشری است که در جامعه‌های مختلف به شیوه‌های گوناگون دیده می‌شود و با گذشت زمان، شیوه‌ها و روش‌های سرقت، نوع اموال و اشیاء مسروقه و وسایل ابزار مورد استفاده برای ارتکاب سرقت نیز تغییر یافته است، به طوری که امروزه برخی از سارقان از آخرین تکنیک‌ها و فناوری‌ها برای پیشبرد کارهای خلاف خود سوء‌استفاده می‌کنند و به همین دلیل هم شیوه مقابله و روش‌های برخورد با سارقان، متناسب با دگرگونی روش‌های سرقت، متحول شده است.
کارشناسان همچنین بر این باورند که پیامدهای سرقت سبب متزلزل شدن امنیت داخلی، بالا رفتن هزینه‌های تولید، از میان بردن انگیزه‌های کار، تلاش و سرمایه‌گذاری در کشور و مشغول نگه‌داشتن بخشی از نیروهای امنیتی می‌شود. سرقت به دلیل عدم نیاز به مهارت‌های خاص، به خصوص در سرقت‌های ساده و در مقایسه با کلاهبرداری‌ها که به ضریب هوشی خاص و مهارت‌های ویژه نیاز دارد، از ۴ سالگی که کودک معنا و مفهوم مال و مالکیت را می‌فهمند تا سال‌های پیری، احتمال ارتکاب آن وجود دارد. البته محققان معتقدند وجود نسل جوان بدون امید به آینده، بدترین وضعیتی است که در یک جامعه می‌تواند وجود داشته باشد، چون در این صورت راه برای انواع جرایم باز می‌شود.
گفتنی است که در کشور ما نیروی انتظامی به دلیل وظایفی که قانون بر عهده‌اش گذاشته است، مسئول مستقیم مبارزه با سرقت و دستگیری سارقان است، تا امنیت هموطنان‌مان را به خوبی تأمین و حفظ کند.
در دو دهه اخیر با ورود فناوری‌های روز به کشور و از جمله تلفن همراه و رایانه و توسعه ارتباطات مجازی، شیوه‌های سرقت متنوع‌تر شده است، اما هنوز هم سرقت‌های خرد را که بیشتر علل وقوع آن بی‌احتیاطی صاحبان اموال است، میتوان ساده‌ترین و بیشترین سرقت‌ها دانست.
سال گذشته با افزایش میزان پرونده‌های وقوع سرقت در کلانشهرهای کشور، نیروی انتظامی، قرارگاه مبارزه با سرقت را راه‌اندازی کرد و قرار شد با شناسایی تمامی جغرافیای وقوع جرایم در کشور برای مقابله و کاهش وقوع سرقت، برنامه‌ریزی‌های لازم انجام گیرد و امکانات مورد نیاز تأمین شود.
قرارگاه مبارزه با سرقت
سردار محمدرضا مقیمی ـ رئیس پلیس آگاهی نیروی انتظامی و مسئول قرارگاه مبارزه با سرقت در کشور، با اشاره به اینکه ارتقای احساس امنیت در جامعه از اهداف اصلی برپایی این قرارگاه بوده است، به گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: همه واحدهای عملیاتی ناجا و رده‌های اطلاعاتی در قرارگاه مبارزه با سرقت، عضویت دارند و بحث‌های کلان سرقت در همه ابعادش به صورت ریشه‌ای پیگیری می‌شود. در این قرارگاه قرار نیست صرفا به اصطلاح یک دزدی دستگیر شده و پرونده‌ای بسته شود، بلکه هدف شناسایی علل و عوامل بروز سرقت در جغرافیای محل است تا بتوان راهکارهایی برای کاستن از آن، به دستگاه‌های مسئول ارائه کرد.
وی با بیان اینکه مقابله جدی با سرقت‌های خرد و کلان در سطح کشور دستورالعمل این قرارگاه برای پلیس‌های تخصصی و عملیاتی بوده است، می افزاید: با رصد کردن جامعه، افزایش گشتی‌های پلیس، تعریف واحدهای عملیات کننده و طراحی اجرای عملیات ویژه، موفق شده‌ایم جلوی افزایش وقوع سرقت‌ها را بگیریم. و با توان افزایشی پلیس در برخورد با سرقت، در حال حاضر می‌توانیم بگویم که چه مناطقی مستعد بروز جرایم سرقت و توانمان برای مقابله با این‌ها، چه میزان است و حتی قابلیت پیش‌بینی و پیشگیری از سرقت در مناطق شناسایی شده را داریم.
سردار مقیمی تاکید دارد که ریشه کنی جرایم سرقت شدنی نیست، زیرا زیرساخت‌هایی که سبب بروز سرقت می‌شوند، رشدی نداشته‌اند و همچنان وجود معتادان رها شده، بی‌احتیاطی و ناآگاهی شهروندان، بی‌ثباتی در برخی خانواده‌ها، بیکاری، تبعیض، شرایط ناپایدار اقتصادی، اختلافات طبقاتی و نبود خدمات بازتربیتی و بازتوانی کامل، زمینه وقوع سرقت‌ها را پدید می‌آورند.
مدیریت بر جرایم سرقت
سرهنگ علی‌غیاثوند، معاون مبارزه با سرقت پلیس آگاهی نیروی انتظامی نیز در گفتگو با گزارشگر روزنامه اطلاعات، درباره اهداف قرارگاه مبارزه با سرقت می‌گوید: در موضوع سرقت باید علل و عوامل گرایش افراد به آن، مورد بررسی قرار گیرد. به طور کلی معتقدیم تا زمانی که علل و عوامل سرقت را نشناسیم، مبارزه ما با سرقت مبارزه با معلول است نه علت. رویکرد در قرارگاه نیز دقیقا همین موضوع است. یعنی مدیریت بر جرایم سرقت و اینکه بتوانیم با به کارگیری نیروهای سازمانی و غیرسازمانی به این هدف دست یابیم.
وی در توضیح نیروهای خارجی و غیرسازمانی می‌افزاید: سازمان‌هایی غیر از نیروی انتظامی اگر نقش خودشان را به خویی انجام دهند نه تنها آمار سرقت‌ها کاهش می‌یابد، بلکه میتوان گفت که بسترهای انجام سرقت هم دیگر وجود نخواهند داشت
سرهنگ غیاثوند با تاکید بر این که خودروسازان، بانک‌ها، آموزش و پرورش و بیمه‌ها را از جمله سازمان‌های تاثیرگذار هستند اظهار می‌دارد: خودروسازان با رعایت یکسری اصول ایمنی می‌توانند در کاهش آمار سرقت خودروها و وسایل داخل آن‌ها موثر باشند. بانک‌ها هم می‌توانند با رعایت نکات حفاظتی، گماردن نگهبان‌ها، نصب دوربین‌های مدار بسته و ساخت صندوق‌های امانات در کاهش موارد سرقت مؤثر عمل کنند. آموزش و پرورش باید درس‌هایی را از همان سال‌های ابتدایی در کتاب‌های دانش آموزان بگنجاند و در آن‌ها راه‌های حفظ ایمنی و حفاظت از اموال به کودکان آموزش داده شود. از نظر ما حتی سازمان‌ها و فروشگاه‌ها باید به فکر تامین جای پارک خودروهای کارکنان و مراجعه کنندگان خود باشند از این‌رو نباید مشتریان یک مرکز تجاری خودروهایشان را در خیابان و یا جایی که ممکن است از نظر ایمنی نامناسب باشد، پارک کنند.
سرهنگ غیاثوند با بیان این که هدف از تأسیس قرارگاه مبارزه با سرقت ایجاد هماهنگی‌های بین سازمانی است، ادامه می‌دهد: دستگاه‌ها پای کار می‌آیند، اما انجام یکسری از کارها نیازمند تأمین زیرساخت‌ها است و گاهی شرایط فیزیکی اجازه انجام یکسری کارها را در همان زمان به ما نمی‌دهد. اگر عزم برخورد با سرقت‌ها جدی نباشد، این کار به سرانجام نخواهد رسید و هرچقدر هم که پلیس پای کار باشد و موفقیت‌های چشمگیری هم در برخورد با سرقت داشته باشد، به نتایج دلخواه نخواهیم رسید.
مشکل ایمنی خودروها
سرهنگ غیاثوند درباره سرقت خودروها می‌گوید: پراید و انواع پژو در صدر سرقت‌های خودرو قرار دارند و پس از آن پیکان و نیسان هستند. البته این خودروها تعداد بسیار بالایی هم دارند، اما به هر حال مشکلات ایمنی هم در آن‌ها وجود دارد و نصب تجهیزات ضدسرقت می‌تواند تأثیر زیادی در کاهش آمار سرقت آن‌ها داشته باشد. نباید فراموش کرد که درصد بالایی از سرقت خودروها به دلیل استفاده از قطعات آن‌ها انجام می گیرد و حدود ۵درصد خودروها پس از ربوده شدن اسنادشان، نمره می‌شوند و دوباره به فروش می‌رسند. گروهی دیگر از سارقان نیز پس از ربودن خودروها، از آن‌ها در کارهای مورد نظرشان استفاده می‌کنند و مثلاً خودروهای سرقتی را برای سرقت از منازل و اماکن مورد استفاده قرار می‌‌دهند.
معاون پلیس آگاهی تهران درباره بازگشت سارق به چرخه سرقت می‌گوید: به طور کلی ۴۰ تا ۴۵درصد دستگیری‌ها مربوط به سارقان سابقه‌دار است و مابقی سابقه دستگیری ندارند که نشان می‌دهد در مبارزه با سرقت به نتایج دلخواه نرسیده‌ایم. چرا که آمار سارقاتی که پس از آزادی از زندان متنبه می‌شوند، زیاد نیست که این ناشی از خلا قانونی است. به عنوان مثال، کلیات قانون برخورد با سلاح سرد پس از گذشت حدود ۷ سال تصویب شد و در مورد سرقت هم نیازمند قوانین صریح هستیم که معاونت حقوقی و پارلمانی نیروی انتظامی مشغول پیگیری آن است و در این رابطه بسیاری از خلاهای قانونی شناسایی و اعلام شده است.
غیاثوند درباره برخورد با جرایمی از قبیل زورگیری می‌افزاید: این جرایم به دلیل این که با خشونت همراه است، مورد توجه ویژه پلیس در این قرارگاه است و نیروهای تخصصی معمولاً برای پیگیری پرونده‌ها تعیین می‌شوند.
وی با اشاره به این که هر استان با توجه به فراوانی آمار سرقت‌هایش در دستور کار قرار می‌گیرد، اضافه می‌کند: سرقت از منازل و سرقت‌های به عنف، از مواردی است که پلیس حساسیت زیادی روی آن‌ها دارد و از نظر ما جز سرقت‌های مهم تلقی می‌شود.
معاون پلیس آگاهی ناجا، بیشترین سرقت‌ها در کشورمان را سرقت‌های خرد می‌داند که طبق آمار حدود ۵۵درصد از کل سرقت‌ها را شامل می‌شود. وی در این باره می‌گوید: پلیس، سرقت‌هایی مانند جیب‌بری، کیف‌قاپی، سرقت از داخل خودروها، سرقت قطعات خودرو و سرقت از اماکن نیمه‌کاره را جزو سرقت‌های خُرد محسوب می‌کند. درباره ارزش ریالی معرفی سرقت‌های خرد و کلان هم این موضوع فقط یکی از مؤلفه‌ها است و چندان مورد تأکید نیست، چون ممکن است گاهی سارقان به شیوه تخریب وارد یک خانه شوند و وحشت زیادی ایجاد کنند، اما موفق به ربودن چیزی نشوند، پس نمی‌توان به آن سرقت خرد گفت.
وی درباره اقدام قرارگاه مبارزه با سرقت برای کنترل مجرمان اظهار می‌دارد: هر سال از دستگاه قضایی می‌خواهیم لیست سارقان آزاد شده و نتیجه محکومیت و زمان آزادی سارقان را نیز به ما بدهد، تا حواس‌مان به آن‌ها باشد و از تکرار جرایم‌شان جلوگیری شود.
همیشه باید مراقب بود
معاون پلیس آگاهی ناجا با توصیه‌هایی به مردم می‌افزاید: هموطنان‌مان باید در زمان ارتباط گرفتن دیگران با آنان، ابتدا فرد یا افراد ارتباط گیرنده را چه به عنوان مشتری، خواستگار و یا به هر عنوانی، به دقت شناسایی کنند و از هویت وی مطمئن شوند. زیرا خود مراقبتی امری است که همه کارشناسان مسائل اجتماعی و تربیتی برآن تأکید دارند. یعنی اگر فرد شیوه مراقبت از خود و اموالش را بیاموزد، دزدان هیچ طمعی به آن‌ها نخواهند کرد. اصل خود مراقبتی از کودکی و از درون خانواده‌ها شروع می‌شود و بعد در مدرسه و دانشگاه و اجتماع، تعمیم می‌یابد.
حضور فیزیکی پلیس
کارشناسان مسائل اجتماعی در خصوص مبارزه با جرایم و از جمله سرقت در کشور، دو دیدگاه دارند. برخی معتقدند با حضور فیزیکی پلیس در سطح شهرها و گشت‌زنی‌های مستمر، آن‌ها می‌تواند سبب کاستن از سرقت‌ها شوند. اما برخی معتقدند حضور پلیس، فرسایشی است و باید با دوربین‌های نظارتی و بدون حضور پلیس، این احساس در جامعه به وجود آید که پلیس ناظر و مراقب اوضاع است، ولو اینکه نباشد و همین امر سبب افزایش احساس امنیت می‌شود.
دکتر محمدعلی مهدوی ثابت ـ استاد جرم‌شناسی با تأکید بر ضرورت برخورد آشکار با جرایم معتقد است: باید برای کاهش آمار سرقت‌ها، حضور فیزیکی پلیس در معابر بیشتر شود و مردم همواره شاهد حضور نیروهای پلیس در سطح معابر باشند.
وی از سوی دیگر فقر، بیکاری، مسائل مالی و اعتیاد را از مواردی می‌داند ارتکاب سرقت در آن‌ها ریشه دارد و طبیعی است که هرچه وضع اقتصادی افراد جامعه بهتر باشد، جرایم نیز کمتر رخ می‌دهد.
دکتر مهدوی ثابت می‌افزاید: به نظرم باید در سطح معابر عمومی نسبت به نصب دوربین اقدام شود و ضمن هشدار به مالکان املاک و صنوف، آنان را برای نصب دوربین در اماکن‌شان تشویق کنند. مالکان خودروها هم باید وسایل نقلیه خود را به سیستم‌های مدرن ضدسرقت و هشداردهنده تجهیز کنند و در کنار آن، شیوه‌ها و شگردهای سارقان هم به شهروندان آموزش داده شود تا در برخورد با سارقان، آمادگی‌های لازم را داشته باشند و بدانند که ممکن است روزی خودشان قربانی جرایم مختلف، از جمله همین سرقت شوند. همچنین حضور فیزیکی پلیس در معابر و گذرگاه‌ها هم باید افزایش داشته باشد.
پیگیری موضوع‌های اجتماعی
سرهنگ مجید غفاری ـ کارشناس معاونت اجتماعی ناجا با بیان این که پیگیری موضوع‌های اجتماعی از وظایف این معاونت است، به گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: معمولاً در گفتگوهایی که با مجرمان دستگیر شده در پرونده‌ها صورت می‌گیرد، میتوان زمینه‌های بروز جرم در آنان را شناخت و از این آموزه‌ها به عنوان الگوهایی برای مبارزه با سرقت، بهره جست. مثلاً وقتی جمعی از مجرمان از یک محله خاص هستند، باید پای مسئولان مربوطه را به این موضوع کشاند تا پرسیده شود که چرا این محله این جرم‌خیزی را دارد و چه راهکارهایی برای رفع این معضل باید اندیشیده شود. همچنین وقتی حضور مهاجران در شهرک‌های اطراف تهران، آن محل‌ها را به مناطقی برای آموزش جرایم و پنهان کردن مجرمان تبدیل می‌کند، باید پایگاهی برای مسئولان فرهنگی و آموزشی در آنجا ایجاد شود تا جلوی آسیب‌های بیشتر را بگیرند. وقتی سارقی می‌بیند که برای فروش اموال سرقتی خریدار و محلی وجود دارد، باید به سراغ افرادی رفت که خرید اموال دزدی را بد نمی‌دانند و نیز در این رابطه پیشنهادهای قضایی و انتظامی برای رفع این معضل را به مسئولان، ارائه داد.
وی می‌افزاید: پدران و مادران به جای اینکه به فرزند بگویند «مواظب باش»، بهتر است بگویند «چگونه باش»، چه کارهایی را انجام بده و از چه اعمالی بر حذر باش. باید به زبان ساده و با مثال‌های قابل فهم، معنا و مفهوم دزدی را برای کودک روشن کنند و زشتی آن را به او بنمایانند تا دستش به این عمل زشت آلوده نشود.
غفاری ادامه می‌دهد: هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند ادعا کند که بدون فقرزدایی و بدون ناکامی‌‍‌زدایی قادر است سرقت را ریشه‌کن کند، بنابراین از میان بردن فقر و تهیدستی با توجه به تأثیر مهمی که اوضاع ناسامان اقتصادی در بروز چنین آسیبی دارد، از مهم‌ترین کارها برای مبارزه با سرقت‌ها محسوب می‌شود.
این کارشناس پلیس تأکید می‌کند: نظام آموزش و پرورش باید طوری طراحی شود که نوجوانان و جوانان را با کار و فعالیت‌های اجتماعی آشنا سازد که به معنای پیشگیری از گرایش نسل آِینده به انواع بزهکاری‌ها و خلافکاری‌ها است.
