به گزارش اخبار خودرو به نقل از صمت ،سابقه حضور پدیده‌ای به نام «اتومبیل» در ایران از یک قرن فراتر رفته و از زمانی که تولید خودرو در این کشور پا گرفت و اتومبیل‌های مونتاژ داخل آن روانه بازار مصرف ایران شد نیز نزدیک به ۶دهه سپری شده است. اما صنعت خودروسازی ایران که در طول ۱۰ سال گذشته یعنی از سال ۲۰۰۵م تاکنون پیوسته در میان ۲۰ کشور برتر تولیدکننده خودرو جهان حضوری بی‌وقفه داشته در طول دوران حیات ۶۰ ساله خود فراز و نشیب‌های زیادی را از سر گذرانده است و بیشتر این نوسانات را البته در ۳۷ سال گذشته و پس از پیروزی انقلاب و استقرار نظام حکومتی جمهوری اسلامی در این کشور تجربه کرده است. با نگاهی به گذشته و جست‌وجو در اسناد و سابقه تاریخ معاصر ایران، آنچه که درباره پیشینه ورود و حضور اتومبیل در این کشور می‌توان پیدا کرد مربوط به اوایل قرن گذشته یا همان قرن بیستم میلادی است، هنگامی که نخستین اتومبیل ساخت کارخانه فورد امریکا براساس خواسته مظفرالدین‌شاه قاجار و به دستور وی، از کشور بلژیک خریداری و وارد ایران شد که چون هنگام حرکت، دود زیادی از آن متصاعد می‌شد به «کالسکه دودی» معروف شد. روند ورود خودرو به ایران از سال ۱۳۰۰ به بعد با واردات اتومبیل از امریکا و انگلیس شکل جدی‌تری به خود گرفت اما برای تولید خودرو در داخل کشور زمانی نزدیک به ۴دهه دیگر باید سپری می‌شد.   به عبارت دیگر صنعت تولید خودرو در ایران در سال ۱۹۵۸م (۱۳۳۷ خورشیدی) با راه‌اندازی خط تولید خودروهای جیپ و با سرمایه اولیه ۲۰ میلیون تومانی متولد شد که البته بر اساس روال آن سال‌ها و مانند بیشتر کشورهای هم‌تراز، خط تولید جیپ نیز به صورت مونتاژ قطعات این خودرو راه‌اندازی شد و تمام اجزا و قطعات آن به طور کامل و به شکل CKD (Completely knocked Down) وارد و پس از مونتاژ در داخل روانه بازار مصرف می‌شد. با کمی فاصله و در سال ۱۹۶۰م (۱۳۳۹ خورشیدی) خط تولید و مونتاژ خودرو به شکلی واقعی‌تر در ایران آغاز به کار کرد. این اقدام با تاسیس شرکت «سایکا» در منطقه آبعلی واقع در شمال شرق پایتخت این کشور، تهران و تولید اتومبیل فیات ۱۱۰۰ به شکل مونتاژ با لیسانس شرکت فیات ایتالیا تحقق پیدا کرد. با وجود ثبت این رویدادها در سابقه تاریخ صنعت معاصر ایران، حرکت جدی صنعت تولید خودرو در ایران به گونه‌ای که خط تولید خودرو به صورت انبوه راه‌اندازی شده باشد در سال‌های ۱۹۶۶ و ۱۹۶۷م (۱۳۴۵ و ۱۳۴۶ خورشیدی) با احداث دو کارخانه بزرگ خودروسازی سر و شکل واقعی پیدا کرد. کارخانه‌های صنعتی ایران‌ناسیونال ـ که پس از انقلاب اسلامی و از سال ۱۹۷۹م(۱۳۵۷) به «ایران‌خودرو» تغییر نام پیدا کرد ـ نخستین کارخانه بزرگی بود که در تاریخ سوم اکتبر سال ۱۹۶۲ (مصادف با ۱۲ مهر سال ۱۳۴۱) تاسیس و در آخرین روزهای سال بعد ـ براساس تقویم ایران ـ یعنی ۱۸ مارس ۱۹۶۴ (۲۸ اسفند ۱۳۴۲) بهره‌برداری از آن (و در حقیقت مراحل نصب تجهیزات و ماشین‌آلات ویژه خطوط تولید آن) شروع شد.   در نهایت نخستین محصول تولیدی این کارخانه با نام تجاری «پیکان» و تحت امتیاز کارخانه تالبوت انگلیس در ماه مه سال ۱۹۶۷ (اردیبهشت ۱۳۴۶) از خط تولید ایران‌ناسیونال خارج شد. دومین کارخانه عمده تولید اتومبیل که در حال حاضر با عنوان «شرکت سهامی سایپا» فعالیت می‌کند در بدو امر و پس از تاسیس در سال ۱۹۶۶م و راه‌اندازی کارخانه در سال ۱۹۶۷ م (۱۳۴۶خورشیدی) با لیسانس شرکت سیتروئن فرانسه، شروع به تولید اتومبیل سواری ژیان کرده و سپس در سال‌های بعدی خودروهای پیکاپ و آهو (استیشن) را هم به تولیدات خود افزود. البته هم‌زمان با شروع به کار خط تولید کارخانه ایران ناسیونال و از سال ۱۹۶۷، تولید (مونتاژ) دو نوع سواری با نام‌های آریا و شاهین در کارخانه تازه‌تاسیس پارس‌خودرو شروع شد اما در سال (۱۳۵۱خورشیدی) و پس از تبدیل پارس‌خودرو به جنرال موتورز، تولید دو خودروی آریا و شاهین متوقف و به جای آن تولید شورولت (اپل) ۲۵۰۰ و ۲۸۰۰ سی‌سی و به طور هم‌زمان مونتاژ و تولید سه‌نوع اتومبیل شامل کادیلاک، بیوک و شورولت نوا با لیسانس جنرال موتورز امریکا آغاز شد که تولید آن تا ابتدای سال (۱۳۶۰ خورشیدی) ادامه داشت. در ادامه این مسیر شرکت سایپا در سال ۱۹۸۰میلادی (۱۳۵۹) تولید ژیان را متوقف و تولید اتومبیل‌های ۲ و ۴ در رنو فرانسه را که از سال ۱۹۷۴م (۱۳۵۳) شروع کرده بود ادامه داد. این شرکت همچنین از سال ۱۹۸۲م (۱۳۶۱) تولید وانت تک‌دیفرانسیل نیسان، از سال ۱۹۹۲م (۱۳۷۱) تولید رنو ۲۱ و از سال ۱۹۹۳م (۱۳۷۲) پس از عقد قرارداد با کیاموتورز کره‌جنوبی تولید پراید را نیز به محصولات خود افزود. رقیب بزرگتر سایپا، ایران‌ناسیونال نیز پس از تغییر نام به ایران‌خودرو و به دنبال تعطیل شدن کارخانه تالبوت انگلیس در سال ۱۹۸۸ م (۱۳۶۷خورشیدی) اقدام به خریداری تمامی ماشین‌آلات و تجهیزات این کارخانه و انتقال آنها به ایران کرده و هم‌زمان با افزایش تولید پیکان، قرارداد استفاده از قوای محرکه شرکت پژو و تولید خودرو تحت امتیاز این شرکت را در سال ۱۹۸۸م (۱۳۶۷) منعقد و تولید پژو ۴۰۵ را هم به شکل انبوه اجرایی کرد. در حوزه صنعت خودروسازی ایران البته رویدادهای دیگری نیز به وقوع پیوسته که از جمله آنها تاسیس شرکت سهامی عام صنعتی و تولیدی مرتب بود که در ابتدای تاسیس در سال ۱۹۵۷م (مهر سال ۱۳۳۶) با هدف خرید و فروش و نمایندگی انواع خودرو شروع به کار کرد اما پس از چند سال با تغییر اساسنامه خود و از سال ۱۹۷۰ م با راه‌اندازی خط تولید خودروهای دو دیفرانسیل لندرور انگلیس و تولید این خودرو در ۳ قالب اتاق‌دار استیشن، آمبولانس و وانت استیشن، در عمل به جرگه تولیدکنندگان (مونتاژکنندگان) خودرو ایران پیوست که در سال‌های پس از انقلاب نام محصولات آن به پاژن تغییر پیدا کرد.   صنعت خودروسازی امروز ایران آمارها نشان می‌دهد که از سال ۲۰۰۱میلادی (۱۳۸۰) تعداد ۱۳ شرکت دولتی و خصوصی خودروساز در ایران مشغول فعالیت هستند که از میان آنها، دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا در مجموع ۹۴ درصد کل تولید داخلی خودرو ایران را در اختیار دارند. صنعت خودروسازی ایران رشد پرشتاب تولیدات خود را از اوایل سال ۲۰۰۰م (۱۳۷۹) آغاز کرد و در سال ۲۰۰۷ ـ ۲۰۰۸میلادی از مرز تولید یک میلیون دستگاه عبور کرد. در سال ۲۰۰۹م (۱۳۸۸) این شرکت با کسب رتبه پنجم جهان در زمینه رشد تولیدات صنعت خودروسازی، پشت سر کشورهای چین، تایوان، رومانی و هند ایستاد. هم‌اکنون براساس آخرین گزارش‌های سازمان بین‌المللی تولیدکنندگان وسایل نقلیه (OICA) ایران هجدهمین تولیدکننده خودرو در جهان به شمار می‌رود و پس از تولید نزدیک به یک میلیون و ۹۱ هزار دستگاه خودرو در سال ۲۰۱۴م (۱۳۹۳) و ثبت رشد ۴۶/۷ درصدی تولیدات خود در مقایسه با سال ۲۰۱۳م، براساس تازه‌ترین آمار این سازمان در ۶ ماه امسال میلادی (۲۰۱۵) تعداد ۵۵۵ هزار و ۹۵۴ دستگاه انواع خودروهای سبک و سنگین را تولید کرده است که نسبت به ۶ ماه سال ۲۰۱۴میلادی رشدی معادل ۱۳/۹ درصدی را نشان می‌دهد. صنعت تولید خودرو ایران سال‌هاست که پس از صنعت نفت و گاز ایران به‌عنوان مهم‌ترین حوزه اقتصادی این کشور، دومین صنعت پراهمیت ایران و بزرگترین تولیدکننده خودرو در منطقه خاورمیانه به شمار می‌رود و براساس آمار رسمی منتشر شده به طور معمول معادل ۱۰درصد تولید ناخالص داخلی ایران حاصل صنایع تولید خودرو بوده و ۴ درصد از نیروی کاری فعال این کشور یعنی جمعیتی حدود ۷۰۰ هزار نفر نیز در این حوزه مشغول به کار هستند که از این تعداد حدود ۵۰۰هزار نفر به صورت مستقیم و ۲۰۰ هزار نفر نیز به طور غیرمستقیم و در صنایع وابسته خودروسازی در حال فعالیتند. خودروسازی ایران در طول یک دهه اخیر در زمینه صادرات خودرو نیز فعالیت داشته و براساس گزارش‌های موجود، صادرات خودرو ایران در سال ۲۰۰۷م (۱۳۸۶) درآمدی نزدیک به ۵۰۰ میلیون دلار برای این کشور به همراه داشته و این درآمد در ماه مارس ۲۰۰۹ (۱۳۸۸) به یک میلیارد دلار هم رسید اما تشدید تحریم‌های اقتصادی علیه این کشور مانع از تداوم رشد این بخش از فعالیت‌های اقتصادی آن شد به نوعی که در سال ۲۰۱۳م (۱۳۹۲) تعداد خودروهای صادراتی این کشور به ۶۰ هزار دستگاه رسید.