به گزارش «اخبار خودرو»،تولید خودروهای برقی در کشور ما تا بدین‌جای کار به نمونه‌سازی دو، سه محصول شرکت ایران‌خودرو و سایپا و چند نمونه سبک برای استفاده‌های خدماتی محدود شده و هنوز قدم جدی در این خصوص برداشته نشده است. با این وجود، کارشناسان معتقدند هرچند توانایی‌های علمی برای طراحی این خودروها در کشور وجود دارد، اما همچنان نیاز به یک شریک خارجی برای ساخت باتری، موتور و همچنین زیرساخت‌های اصلی حس می‌شود. در بخش پایانی مصاحبه با علی گلدوست، مدرس دانشگاه و کارشناس ارشد حوزه انرژی به بیان مشکلات پیش رو در طراحی خودرو برقی در کشور به‌ویژه در شرایط تحریم می‌پردازیم.

تولید خودروهای برقی در کشور به چه زیرساخت‌هایی نیاز دارد؟
تولید یک خودرو الکتریکی نیازمند دانش تخصصی بسیار قوی و علمی در علوم و شاخه‌های مختلف ازجمله مهندسی‌های مکانیک، الکترونیک و برق‌قدرت برای ساخت خودرو و تعریف برق قدرت سیستم به‌منظور توسعه زیرساخت‌های شارژ و... است. علاوه بر آن، توان ساخت و دسترسی به تجهیزات متعدد از دیگر نیازهای توسعه صنایع خودرویی در راستای تولید خودروهای الکتریکی است. در بحث خودروهای الکتریکی و امکان‌سنجی توسعه آن در ایران موارد زیادی باید مورد توجه قرار گیرد؛ ازجمله متخصصان باتجربه در زمینه طراحی این وسایل، تجهیزات مورد نیاز برای ساخت و تولید انبوه این داشتن خودروها و بازار فروش و خدمات پس از فروش آن‌ها. اما از همه این عوامل مهم‌تر؛ داشتن استراتژی ملی و حمایت‌های لازم از آن به‌منظور تدوین جایگاه خودرو ملی در ایران است. اما این موضوع درحال‌حاضر برای صنایع مرتبط و دولتمردان از درجه اهمیت بالایی برخوردار نیست. سؤال مهم در این خصوص، بازار فروش و چگونگی استقبال مردم از این خودروهاست و این نیز به‌خودی خود با قیمت این خودروها در ارتباط است؛ تا زمانی که بحث بهره‌برداری از سوخت‌های فسیلی و ارائه یارانه‌های پیدا و پنهان از این منابع الهی وجود داشته باشد، به نظر می‌رسد این‌گونه تجهیزات در رده چندم اهمیت برای کشور قرار داشته باشند. کلید حل این موضوع نیز واقعی‌کردن قیمت حامل‌های انرژی در کشور است.

آیا به لحاظ علمی توانایی تولید این خودروها را داریم؟
در مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی، متخصصان زیادی مشغول کارند که دارای پتانسیل طراحی کاربردی خودروهای برقی هستند و شاهد ساخت چند نمونه از تجهیزات مربوط به این خودروها توسط این افراد نیز بوده‌ایم. اما چالش مهم این فرآیندها، عدم‌حمایت لازم به‌منظور تجاری‌سازی آن‌ها و انجامشان به‌صورت «تحقیقات برای تحقیقات» است. درواقع، این متولیان امر و مسئولان کشورند که باید با احساس نیاز به توسعه این خودروها، تخصیص بودجه و تدوین آیین‌نامه‌های ملی، زمینه توسعه این فناوری‌ها و تجاری‌سازی آن‌ها را در کشور ایجاد کنند. چراکه درحال‌حاضر هم از نظر علمی و حتی تا حدودی از نظر عملی ظرفیت طراحی و توسعه این‌گونه خودروها در کشور وجود دارد.

طی سال‌های اخیر خودروسازان اقدام به برقی‌سازی خودروهایی مانند ساینا و رانا کرده‌اند. اصولا برقی کردن این خودروها تا چه اندازه صحیح است؟ 
شروع هرگونه تحقیقات علمی، معمولا با بررسی عملکرد تجهیزات موجود و میزان پاسخگویی این تجهیزات به نیاز ما آغاز می‌شود و در ادامه با توسعه امر پژوهش و مطالعات لازم و برون‌یابی و درون‌یابی نتایج به‌منظور رسیدن به وضعیت مطلوب، اشکالات شناسایی شده و نقاط قوت تقویت می‌شود تا با طراحی پروژه‌های متعدد به هدف نهایی نائل شویم. تجربه الکتریکی‌کردن این دو خودرو فی‌نفسه کار قابل‌ستایش و مهمی بوده است. چراکه علاوه بر بررسی و ارزیابی توان عملی متخصصان کشور، به‌عنوان شروع ایجاد یک تفکر بین سیاست‌گذاران اقدامی مثبت ارزیابی می‌شود. اما ایستادن در این پله و تکیه بر نتایج این تحقیقات بدون داشتن اهداف بلندمدت نمی‌تواند پیشرفتی در بحث خودروهای الکتریکی ایجاد کند. قطعا این خودروها بر مبنای ملاحظات خاصی طراحی شده‌اند که شاید این ملاحظات در استاندارد طراحی خودروهای الکتریکی باید تغییر کند. البته طراحی خودرو الکتریکی باید از پایه انجام شود. هر خودرویی به لحاظ جانمایی خاص باتری‌ها و موتورالکتریکی، همچنین تجهیزات به‌کاررفته، طراحی شاسی، جنس بدنه و متعلقات، سامانه‌های تعلیق و حرکتی و... نیازمند تغییراتی است تا بتواند با ویژگی‌ها و استانداردهای خودروهای الکتریکی انطباق داشته باشد. همچنین تولید باکیفیت این نوع خودروها نیازمند تجهیزات الکترونیکی و موتورهای الکتریکی پیشرفته است که فعلا به لحاظ تحریم‌ها دسترسی‌ به آن‌ها مقداری سخت است. هرچند نمونه‌هایی از موتور الکتریکی در موتورسیکلت برقی، دوچرخه برقی و حتی کولر وجود دارد، اما موتورهای به‌کاررفته در خودروهای الکتریکی، هیبرید و پلاگین‌-هیبرید، متفاوت و بسیار پیچیده‌تر است. البته برخی شرکت‌های دانش‌بنیان اقدام به تولید الکتروموتورهای پیشرفته کرده‌اند که از نوع بدون جاروبک (BLDC) هستند، ولی الکتروموتورهای پیشرفته در خودروهای الکتریکی از نوع مغناطیس دائم (PM) هستند. در این زمینه، یکی از خودروسازان در چند ماه گذشته فعالیت‌هایی در زمینه عقد قرارداد با شرکت «مپنا» برای تولید و یکی از دانشگاه‌ها جهت مطالعات این حوزه انجام داده است.

به لحاظ علمی و کاری که خودروسازان مطرح انجام داده‌اند، برقی‌سازی خودروها در سگمنت‌های مختلف چه ویژگی‌هایی دارد؟
توسعه استانداردهای مختلف در بخش‌های گوناگون طراحی و ساخت خودروهای الکتریکی، کار را برای طراحان و سازندگان مختلف آسان کرده است. در این میان، انجام تحقیقات و پژوهش‌های کاربردی درخصوص سیستم‌های ذخیره‌سازی و نگهداری انرژی، سامانه‌های ارتباط و کنترل الکتریکی، سیستم‌های تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی، سیستم‌های انتقال نیروی مکانیکی، سیستم‌های بهره‌وری انرژی الکتریکی و مکانیکی از اهمیت بسزایی برخوردار هستند. هریک از این بخش‌ها می‌تواند به‌عنوان موضوعی مستقل مورد پژوهش قرار گیرد. اما نکته مهم در این میان موضوع عدم‌اختراع دوباره چرخ در این پروژه‌ها است. چراکه سالیان متمادی است که موضوعات مختلف به‌صورت جزیره‌ای در مراکز پژوهشی داخلی و بین‌المللی مطرح شده و نتایج مهمی به دنبال داشته است که می‌توان با جمع‌بندی این نتایج و بهره‌گیری از دانش کاربردی، مسیری کوتاه‌تر در دستیابی به نتایج دلخواه را طی کرد. از سوی دیگر، کشور ما می‌تواند در طراحی و اجرای پروژه مشترک با صنایع و کشورهایی که پیشرفت‌های مناسبی در این زمینه داشته‌اند، در یک یا چند حلقه از این پژوهش‌های کاربردی نقش‌آفرینی داشته باشد و این موضوع می‌تواند متناسب با پتانسیل‌ها و امکانات داخلی، ایران را به یکی از قطب‌های مهم در یکی از بخش‌های تولید و طراحی این خودروها تبدیل کند.