به‌عقیده بسیاری از کارشناسان، هر تهدید خارجی برای صنعت می‌تواند یک فرصت باشد؛ البته برخی فعالان اقتصادی نیز معتقدند با تغییر دولت آمریکا و کنار گذاشتن سیاست‌های انزواگرایانه ترامپ، شرایط به‌نفع صنعت کشور تغییر خواهد کرد و باید پیشبرد اهداف ملی در سیاست خارجی به‌عنوان یک ظرفیت تلقی شده و درآمدهای حاصل از آن برای توسعه صنایع زیرساختی کشور سرمایه‌گذاری شود.

فردین آقابزرگی، مدیرعامل کارگزاری بانک رفاه و کارشناس بازار سرمایه ضمن اشاره به‌بیانات مقام‌معظم‌رهبری درخصوص قابل اعتماد نبودن سیاسیون آمریکایی گفت: «اگر آمریکا از مواضع ترامپی خود عقب‌نشینی کند، فرصتی برای جذب سرمایه به‌کشور دست خواهد داد و دولت می‌تواند بسیاری از طرح‌های نیمه‌تمام را تامین بودجه کند و البته اگر جو بایدن نیز مسیر روسای جمهور گذشته را پیش بگیرد، چیزی از دست نمی‌رود. چراکه دولت روی بد سکه را هم در نظر گرفته است و باید آمادگی آن را داشته باشد.»

وی با بیان این‌که صنایع بزرگ همچون خودرو نوساناتی را تجربه کرده‌اند که نتیجه تحریم‌ها و سیاست‌گذاری‌های داخلی است، افزود: «برای کنترل بازار خودرو، بهترین پیشنهاد ایجاد شفافیت در این بازار است که باید مورد توجه مسئولان امر قرار بگیرد.» مشروح گفت‌وگوی روزنامه «دنیای‌خودرو» با این کارشناس اقتصادی را در ادامه می‌خوانید.

 به‌نظر شما کاربردی‌ترین روش برای کاهش التهابات بازار خودرو چیست؟

به‌عقیده بنده، بهترین و تنها راهکار کاهش تنش‌ها در بازار خودرو عرضه خودرو در بورس است؛ به‌رغم آن‌که هیچ نمونه خارجی و تاییدشده اقتصادی در عرصه بین‌المللی برای این راهکار وجود ندارد، اما بورس کالا می‌تواند گره از بسیاری مشکلات صنعت و بازار خودرو باز کند. در این روش اگر زمانی نیاز به‌بازرسی و ارزیابی فروش محصولات کارخانه‌های خودروسازی باشد، به‌آسانی و با روش‌های معمول بازار سرمایه این امر امکان‌پذیر خواهد بود و دیگر شایعاتی مانند این‌که «یک فرد ۱۸۰۰ دستگاه خودرو ثبت‌نام کرده است، درحالی‌که افراد عادی در سایت‌های فروش امکان ثبت‌نام ندارند، به‌گوش نخواهد خورد.

 آیا عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند از توزیع رانت در بازار محصولات خودروسازان جلوگیری کند؟

بهترین روش ممکن برای برای جلوگیری از توزیع رانت، عرضه محصولات شرکت‌های خودرویی در بورس کالاست. در این روش رانت در اختیار خریداران خاص قرار نمی‌گیرد و فروشنده نیز در واگذاری محصولات باید طبق اصول بازار سرمایه رفتار کند. هرچند همان‌طور که گفتم درخصوص خودرو هیچ‌گونه تجربه جهانی برای عرضه محصولات در بازار سرمایه وجود ندارد؛ اما این روش به‌دلیل توانایی کنار زدن دست واسطه‌ها نوسانات بازار را کنترل می‌کند. در بازارهای مشابه مانند آتی سکه، آتی زعفران و حتی بازار فیزیکی مس شاهد عملکرد موفق بازار سرمایه بوده‌ایم. درخصوص فروش خودرو در بورس کالا نیز معتقدم اگر روش تجربه‌شده در بازار را الگو قرار دهیم، قیمت خودرو نیز می‌تواند به‌ثبات معناداری برسد.
 
آیا حمایت‌های دولت می‌تواند زیان خودروسازان را جبران کند؟

هرچه دخالت‌های دولتی در امر قیمت‌گذاری محصولات بنگاه‌های اقتصادی کمتر باشد، از میزان زیان‌دهی کاسته می‌شود. دلیل عمده زیان انباشته خودروسازان شیوه‌های مدیریتی و قیمت‌گذاری محصولات آنان در خارج از کارخانه‌هاست؛ درحالی‌که قیمت‌گذاری یک کالا متکی به‌قیمت تمام‌شده و حاشیه سود آن و نیز میزان تقاضا و عرضه است. 

 فولاد همواره به‌عنوان صنایع بالادستی مورد توجه صنعت‌خودرو بوده و با توجه به‌ابراز نظر مسئولان درخصوص قیمت‌گذاری دولتی برخی محصولات فولادی، آیا این امر دومینوی زیان را به‌سوی صنایع بالادستی به‌حرکت در نمی‌آورد؟

قطعا اگر آقای وزیر باب موضوعی را درخصوص یک محصول بنگاه اقتصادی باز کند، به‌تمام کالاهای آن صنعت کشیده می‌شود و دومینوی زیان به‌سوی صنایع بالادستی به‌حرکت درخواهد آمد. نتیجه‌ای که در صنعت‌خودرو شاهد بودیم، یک زیان عظیم است که حتی برخی دولت‌ها توان تحمل آن را ندارند. اما خودروسازان باید بتوانند بدون انتقال زیان به‌صنایع دیگر، راه فرار از زیان انباشته 100 هزار میلیارد تومانی خود را پیدا کنند.

نباید به‌جای توقف قیمت‌گذاری دستوری در صنعت‌خودرو این رویه را به‌صنایع بالادستی مانند فولاد تعمیم دهیم. اگر فولاد دچار چنین بحرانی شود، با توجه به‌گستره بزرگ بازار این کارخانه‌ها قطعا زیانی چندین‌برابر زیان خودروسازان درانتظار بنگاه‌های اقتصادی بخش فولاد است. دولت اگر می‌خواهد کنترل بازار را در دست بگیرد، نباید اشتباهاتی را که در سال ۹۸ با توزیع ارز ۴۲۰۰ تومانی مرتکب شده است، مجددا به‌صنایع تحمیل کند.

 تاثیرات نگرش قیمت‌گذاری دولتی در صنعت‌فولاد و صنایع پایین‌دستی آن چه‌خواهد بود؟ 

مبادلات فولاد، مس و مشتقات آن به‌واسطه عرضه دربورس کالا شفاف شده و تجربه سال‌های گذشته کشور نشان داده است هر زمان عرضه محصول یا کالایی در بورس تضعیف شده، شاهد بروز رانت و فساد و حضور واسطه‌ها بوده‌ایم. شرکت‌های فولادی خواهان عرضه در بورس کالا هستند؛ بورسی که شفافیت معاملات را بالا برده است.

بنابراین قیمت ‌گذاری دستوری که تاکنون سبب شده است عرضه فولاد در بورس کالا با افت و خیزهای زیادی همراه باشد، باید کنار گذاشته شود و قیمت‌ها در یک فضای رقابتی و براساس مکانیزم عرضه و تفاضا تعیین شود.