صنعت قطعه طی دو، سه سال اخیر و با خروج شرکای خارجی و بحث تحریم‌ها پیشرفت قابل توجهی داشته است. بسیاری از قطعه‌سازان از مونتاژکاری و وابستگی صرف به‌شرکت‌های خارجی، رها شده‌اند و به‌طراحی و تولید قطعات روی آوردهاند. هرچند این صنعت همچنان با چالش‌های بسیاری مواجه بوده و برای سرپا ماندن و تبدیل شدن به‌یک صنعت مستقل، نیازمند تامین به‌موقع نقدینگی است. در همین راستا قرار است اوراق گام (گواهی اعتبار مولد) حداقل ۳۰ درصد نیاز بسیاری از قطعه‌سازان را تامین کند.
سازوکار این اوراق تقریبا مشخص شده و سه‌شرکت بزرگ قطعه‌سازی به‌صورت پایلوت قرار است از این اوراق به‌منظور خرید مواداولیه استفاده کنند. به‌نظر می‌رسد با رفع مشکل تامین نقدینگی، شرکت‌های قطعه‌ساز به‌سمت طراحی و افزایش کیفیت محصولات حرکت کنند. شرکت‌هایی که حالا وابستگی چندانی به‌قطعه‌سازان بزرگ دنیا ندارند و به‌نظر می‌رسد درصورت رفع تحریم‌ها نوع همکاری با آن‌ها نیز تغییر کند.
در همین زمینه با مازیار بیگلو، دبیر انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو کشور به‌گفت‌وگو پرداختیم.
ظاهرا در خصوص انتشار اوراق گام و تامین مالی از این طریق جلسه‌ای بین قطعه‌سازان و بانک‌مرکزی برگزار شده است. دراین راستا قرار است چه‌اقداماتی صورت گیرد؟
صحبت‌های اولیه درمورد اوراق گام برمبنای اوراق صکوک بیش‌تر از ۱۰ ماه پیش انجام شد، اما مسکوت مانده بود. این صحبت‌ها در یک ماه گذشته با شدت از سر گرفته شده و بانک‌مرکزی اعداد خوبی را در نظر گرفته است تا از طریق این اوراق بتواند به‌تولید اعتباربخشی کند. همچنین اقدامات خوبی در این زمینه انجام شده است و در جلسات مختلف نحوه عملیات به‌طور کامل توضیح داده شد. درعین حال نظرات قطعه‌سازان و خودروسازان مطرح شد و درحال‌حاضر نیز این اقدام درمرحله‌ای است که شرکت‌های پایلوت باید کد سجام دریافت کنند. از آن‌جا که بستر نقدشوندگی این اوراق بازار سرمایه است، باید کد سجام بورسی در اختیار استفاده‌کنندگان قرار بگیرد.
همچنین مبحثی مطرح شده است که شرکت‌های تولیدکننده مواداولیه مانند فولاد، آلومینیوم، مس و پتروشیمی‌ها اوراق گام را قبول کنند. در این صورت، حجم خوبی از خرید قطعه‌سازان به‌سمت اوراق گام میل پیدا خواهد کرد. برآورد ما این است که با رفع این مشکلات، بین ۳۰ تا ۴۰ درصد گردش نقدینگی قطعه‌سازان به‌سمت اوراق گام می‌رود که از محل اعتبارات انجام می‌شود. سایر اقدامات مانند گردش نقدی و خرید دین از مکانیزم‌های خود انجام می‌شود. اوراق گام بسیار موثر است و به‌عنوان یک ابزار مالی کمک‌کننده خواهد بود.
آیا برای تامین مالی از این محل، سقفی تعیین شده است؟
عدد اعلام‌شده در این خصوص بالغ بر ۱۰۰ هزار میلیاردتومان بود. این رقم برای کل صنعت و انجمن‌هایی است که از این اوراق بهره می‌برند. البته تصور این است که بزرگ‌ترین بخش آن مربوط به‌قطعه‌سازان باشد. این رقم بسیار قابل توجه بوده و ماهیت این اوراق به‌شکلی نیست که کل اعتبارات را پوشش دهد و قرار است تنها یک ابزار مالی باشد.
نیاز صنعت‌قطعه از این ۱۰۰ هزار میلیاردتومان چقدر است؟
صنعت‌قطعه به‌طور کلی حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان گردش مالی دارد؛ اما بخشی از آن مربوط به‌خدمات است که اوراق گام آن را پوشش نمی‌دهد و تنها در مقابل کالاست. بخشی از شرکت‌هایی هم که قصد دارند از این اوراق بهره ببرند، هزینه مالی و مشکلات دریافت کد سجام دارند و عملا نمی‌توانند از بازار سرمایه استفاده کنند. عموما شرکت‌های بزرگ از این اوراق استفاده کرده و بیش‌تر به‌سمت استفاده از مواداولیه سوق پیدا خواهند کرد. به‌عنوان مثال خریدهایی را که از فولاد انجام می‌دهند، به‌سمت اوراق گام خواهند برد که این امر امتیاز زیادی به‌دنبال دارد.
درحال‌حاضر شرکت‌های تولیدکننده مواداولیه با این روش موافق هستند؟
در آخرین جلسه با بانک‌مرکزی که مدیرکل اعتبارات وزارت صمت نیز حضور داشت، قرار شد جلسه مشترکی طی هفته آینده برگزار شود. باید در نحوه فروش مواداولیه تغییراتی اعمال شود و این مهم به‌رعایت اقدامات قانونی نیاز دارد. در این جلسه مشترک، اقدامات مذکور در نظر گرفته خواهد شد و بر مبنای آن حرکت خواهیم کرد. به‌نظر ما این اقدام معقولی است و در تمام دنیا نیز از این روش استفاده شده است.
آیا روی قیمت مواداولیه و تامین آن هم تاثیرگذار خواهد بود؟
خیر؛ قیمت مواداولیه متاسفانه سازوکار خود را دارد و مبنای آن قیمت جهانی است که سالیان سال محل بحث بوده است. اما متاسفانه قطعه‌سازان نیز همچون اقشار دیگر به‌ریال درآمد دارند و به‌دلار خرج می‌کنند.
اوراق گام از سال ۱۴۰۰ عملیاتی می‌شود یا قرار است به‌زودی امکان استفاده از این ابزار فراهم شود؟
همان‌طور که گفتم سه‌شرکت قطعه‌سازی به‌عنوان پایلوت انتخاب شده‌اند و به‌محض این‌که این سه شرکت کد سجام خود را دریافت کنند و تکلیف موضوعات مربوط به‌مواداولیه در همین هفته روشن شود، می‌توان کار را آغاز کرد. یعنی قبل از آغاز سال ۱۴۰۰. زیرا اعتبارات مورد نیاز آن آماده شده و کارهای آن نیز انجام شده است.
بحث پرداخت تسهیلات پنج‌هزار میلیاردتومانی به‌کجا رسید؟
شورای پول‌واعتبار تقریبا ۱۰ روز پیش پنج‌هزار میلیاردتومان را مشروط بر این‌که ۸۰ درصد به‌قطعه‌سازان پرداخت شود، مصوب کرد و هر دو خودروساز در فرآیند انجام کار هستند. برآورد این است که مانند سنوات گذشته، حداکثر در اسفندماه این پول توزیع شود و پیش از تعطیلات عید به‌دست قطعه‌سازان برسد و آن‌ها بتوانند مواداولیه را برای سال آینده
سفارش دهند.
