صنایع خودرو و قطعه کشور در سال‌های اخیر به‌رغم محدودیت‌های مربوط به‌تحریم‌ها توانستند به‌تولید خود ادامه دهند و درشرایط بسیار سخت، صنعت‌خودرو به‌لطف داخلی‌سازی و افزایش سرمایه‌گذاری، رشد تیراژ نیز داشته است. بر این اساس، میزان تولید خودرو در سال جاری نسبت به‌مدت مشابه سال قبل افزایش یافته است. این درحالی است که خودروهای مونتاژی و سی‌کی‌دی خودروسازان به‌پایین‌ترین میزان تولید خود در سال‌های اخیر رسیده و عمده‌محصولات تولیدی، همگی ساخت ایران است. در این شرایط البته قیمت‌گذاری دستوری همچنان معضل اصلی این دو صنعت است؛ قیمت مواداولیه افزایش یافته؛ اما قیمت خودرو به‌عنوان محصول نهایی یا ثابت بوده یا رشد بسیار کمتری داشته و به‌نوعی از تورم موجود جا مانده است.
این وضعیت برای بزرگ‌ترین خودروساز کشور چالش بزرگی محسوب می‌شود. به گفته یک فعال صنعت‌قطعه، درحال حاضر هزینه شرکت ایران‌خودرو هفت‌هزار میلیارد تومان در ماه است؛ اما ورودی به‌این شرکت تنها چهار هزار میلیاردتومان است. برای حل مشکل صنعت‌خودرو و بحث آزادسازی قیمت‌ها قرار است امروز دوشنبه جلسه‌ای با حضور رئیس شورای‌رقابت و رئیس بازرسی کل کشور برگزار شود.
در همین زمینه با امیرحسین جلالی، نایب‌رئیس انجمن صنایع‌همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو استان تهران و مدیرعامل شرکت ایسکرا به گفت‌وگو پرداختیم.
وضعیت صنایع خودرو و قطعه را طی سال‌های اخیر و به‌ویژه بعد از تحریم‌های این دوره چگونه می‌بینید و آیا شاهد پوست‌اندازی در این صنایع بوده‌ایم؟
طی ۱۰ سال گذشته یعنی از سال ۹۰ تا ۹۹ که با تحریم مواجه شده‌ایم، صنعت‌خودرو فرصت‌سوزی داشته است. شاید فکر نمی‌کردند این تحریم‌ها تکرار می‌شود و باید کاری درخصوص آن انجام دهند. اما دو سه‌سالی است که متوجه شده‌اند این تحریم‌ها ادامه دارد و باید اقداماتی انجام شود. به‌تبع تحریم‌ها، خیلی از قطعات داخلی‌سازی شد و خودروسازان به‌تولیدات داخل روی آوردند. این‌که امسال نیز نسبت به‌سال گذشته با افزایش تولید مواجه بوده‌ایم، نشان‌دهنده آن است که توانسته‌اند با این چالش مواجه شوند و عملکرد موفقیت‌آمیزی نیز داشته‌اند. البته اگر موضوع شورای‌رقابت و بحث قیمت‌گذاری نبود، وضعیت بسیار بهتر هم می‌شد.
صنعت قطعه در این مدت چقدر تغییر و تحول داشته است؟
صنعت قطعه با تغییرات گسترده‌ای مواجه بوده است و خیلی از قطعاتی که در گذشته از خارج وارد می‌شد، درحال‌حاضر توسط قطعه‌سازان تولید می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد عمق ساخت داخل قطعات بالا رفته و به‌طور کلی عملکرد قطعه‌سازان قابل دفاع است. طی سال جاری ارز کمی در کشور وجود داشت و میزان فروش نفت نیز پایین آمده است. دراین میان دلیل افزایش تیراژ خودرو، تنها تلاش قطعه‌سازان برای داخلی‌سازی قطعات است.
درحال حاضر بزرگ‌ترین چالش این دو صنعت چیست؟
در شرایط فعلی بزرگ‌ترین چالش خودروساز و قطعه‌ساز این است که قیمت خودرو ثابت مانده است. قیمت مواداولیه مانند فولاد، آلومینیوم و... با قیمت جهانی تغییر کرده است؛ اما به‌زور قیمت خودرو را ثابت نگه داشته‌اند. آمارهای عجیبی در صنعت‌خودرو وجود دارد. درحال‌حاضر هفت هزار میلیارد تومان در ماه هزینه ایران‌خودرو است؛ اما ورودی این شرکت چهار هزار میلیارد تومان است!
یعنی هر ماه سه‌هزار میلیارد تومان زیان تولید می‌شود. وقتی فولاد و همه مواداولیه را به‌قیمت جهانی خرید می‌کنید، اما قیمت فروش خودرو همچنان در گذشته باقی مانده، نتیجه آن زیان هر روزه خودروسازان است. این‌که به‌مدیریت خودروسازان انتقاد وارد می‌کنند، بحث دیگری است. اما وقتی خودروساز آلومینیوم ۱۵ هزار تومانی را به‌قیمت کیلویی ۴۰ هزار تومان خرید می‌کند، اما تغییری در قیمت خودرو ایجاد نمی‌شود، چگونه قرار است این هزینه‌ها جبران شود؟
جای تعجب است که چرا این موارد برای اصحاب رسانه اهمیت ندارد؟ مدام می‌پرسند که چرا خودروساز قیمت‌ها را افزایش داد؟ اما درخصوص این‌که قیمت مواداولیه افزایش یافته، سوالی نمی‌پرسند. حتی اگر قیمت در خودروسازی نیز افزایش پیدا نکند، در بازار که با واقعیت‌ها سروکار دارد، تغییر می‌کند. خودرو در بازار با نرخ بالایی به‌دست مصرف‌کننده می‌رسد. دراینجا باید این سوال مطرح شود که وقتی ورودی متغیر است، چگونه آقایان انتظار ثبات قیمت محصول خروجی را دارند؟
آیا افزایش تیراژی که قرار است اعمال شود سبب زیان بیش‌تر خواهد شد؟
قطعا اگر تیراژ افزایش یابد، اما قیمت‌ها تغییر نکند، به‌همان اندازه زیان بیش‌تر می‌شود. سوال ما این است که چرا شورای‌رقابت سراغ فولادسازانی که به‌صورت انحصاری ورق فولاد تولید می‌کنند، نمی‌رود؟ این درحالی است که چندین و چند خودروساز را در کشور داریم و در دوره‌ای واردات نیز داشته‌ایم. حالا خودروسازان را خطاب قرار داده‌اند که بازار در انحصار شماست.
آن نفراتی که خودروساز را مجبور به‌فروش با قیمت‌های دستوری می‌کنند، اگر می‌توانند با این قیمت‌ها خودروسازان را اداره کنند، مدیرعامل این شرکت‌ها شوند. وقتی دستوری قیمت تعیین می‌کنند، حتما دانش اداره کردن خودروسازی‌ها را نیز دارند! نمی‌شود که بالنده‌ترین صنعت کشور را زمین بزنند. ایران‌خودرو طی سال جاری ۴۳۰ هزار دستگاه خودرو تولید کرده که مابه‌التفاوت قیمت کارخانه و بازار آن چیزی حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان بوده است.
این ۱۰۰ هزار میلیارد تومان به‌جیب چه کسانی رفته است؟ شورای‌رقابت چه‌پاسخی برای این پرسش دارد؟ صرف‌نظر از این‌که مدیریت در خودروسازی‌ها خوب یا بد است، اما آن‌قدر مابه‌التفاوت در کارخانه و بازار بالاست که با معجزه نیز نمی‌توان خودروها را با قیمتی که آن‌ها می‌خواهند، فروخت.
قرار است یک‌سری تسهیلات جدید به‌خودروسازان ارائه شود. اصولا پرداخت این تسهیلات در شرایط فعلی چه‌تاثیری بر وضعیت آن‌ها دارد؟
بله؛ متاسفانه برخی منتقدان یک‌سونگر اظهار می‌کنند که خودروسازان هر سال در این زمان نیازمند نقدینگی هستند. ما می‌گوییم قیمت‌گذاری خودرو را برعهده خودروسازی قرار دهید؛ شاید اصلا دیگر نیازی به‌پرداخت وام نباشد. درصورتی‌که قیمت‌ها توسط خودروساز تعیین شود، ممکن است قیمت کارخانه‌ای تنها ۳۰ درصد افزایش یابد. اما قیمت خودرو در بازار به‌شدت افت می‌کند. در این صورت تیراژ افزایش پیدا می‌کند و قطعه‌ساز می‌تواند قطعات بیش‌تری تولید کند. این چه‌هیات‌مدیره و مدیریتی است که نمی‌تواند قیمت تعیین کند؟
ما از رسانه‌ها این خواهش را داریم که صرف‌نظر از اعتقاد یا عدم‌اعتقاد به‌مدیریت خودروسازی‌ها، این مساله را پیگیری کنند که چگونه وقتی قیمت مواداولیه روزانه افزایش پیدا می‌کند، خودرو باید با قیمت سال قبل به‌فروش برسد؟!
درخصوص قیمت خودرو آیا قرار است تصمیم جدیدی اتخاذ شود؟
امروز قرار است جلسه مهمی درخصوص قیمت خودرو با حضور رضا شیوا رئیس شورای‌رقابت، حجت‌الاسلام حسن درویشیان رئیس سازمان بازرسی کل کشور و همچنین قطعه‌سازان و خودروسازان برگزار شود. متاسفانه بسیاری مخالف افزایش قیمت خودرو هستند و ظاهرا می‌خواهند صنعت‌خودرو را زمین بزنند و بحث خودرو در کشور را به‌مسیر دیگری ببرند.
قرار است در این جلسه درخصوص چه‌مساله‌ای صحبت و تصمیم‌گیری شود؟
قرار است درمورد آزادسازی قیمت خودرو صحبت کنند. وزیر صمت درخواست کرده است قیمت خودرو آزاد شود تا قیمت‌ها در بازار نیز کاهش یابد و به‌نوعی کنترل شود.
رئیس شورای‌رقابت، فرمول جدید این شورا را به‌نوعی تشویقی خوانده و گفته است درصورتی‌که خودروساز تیراژ را افزایش دهد، قیمت نیز افزایش پیدا می‌کند. این مساله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
وقتی هزینه ماهانه یک خودروساز هفت‌هزار میلیاردتومان و میزان ورودی چهارهزار میلیاردتومان است، چگونه باید تیراژ را افزایش داد؟! چرا بانک‌مرکزی به‌هر خودروساز دو هزار و ۵۰۰ میلیاردتومان وام خواهد داد؟ برای این‌که خودروساز نمی‌تواند پول قطعه‌ساز را پرداخت کند. اگر پول به‌قطعه‌ساز پرداخت نشود، در پایان سال نمی‌تواند حقوق و عیدی کارگرانش را پرداخت کند.
این وضعیت متاسفانه هر سال تکرار می‌شود. واقعا موجب خجالت است که اجازه نمی‌دهند یک مساله‌ای حل شود و ۱۰ سال است که تکرار می‌شود. ضمن‌این‌که بابت این پنج‌هزار میلیاردتومان، یک‌هزار میلیارد تومان نیز هزینه مالی پرداخت می‌کنیم و این دور باطل همین‌طور ادامه دارد.
۱۶:۲۰ - ۱۳۹۹/۱۱/۱۳
