واحد مطالعاتی اکونومیست بر مبنای اطلاعات موجود در مورد ۱۳۸ کالا و خدمت در ۱۳۰ شهر مختلف جهان، هزینههای زندگی در این شهرها را فهرستبندی میکند. دادههای جدیدترین گزارش سالانه که اکنون حدود ۳دهه است به روزرسانی میشود، نشان میدهد در سال همهگیری جهانی کرونا، شاخص قیمتهای موردبررسی توسط این نشریه، ۰.۳ درصد رشد داشته است. این در حالی است که در گزارش اخیر، تهران بهعنوان نخستین شهر با بیشترین افزایش هزینههای زندگی معرفی شده و نسبت به سال گذشته میلادی، ۲۷شهر دیگر را پشت سر گذاشته است.
بر اساس این گزارش، تاثیر تحریمهای بانکی و نفتی، همراه با با افزایش فشارهای اقتصادی ناشیاز همهگیری کرونا، عامل اصلی رشد هزینه های زندگی و افت شدید ارزش پول ملی در ایران بوده، ازآنسو، کرونا تاثیر سنگینی هم بر حوزه حملونقل گذاشته که دادههای آماری «آژانس بینالمللی انرژی» نیز موید این تغییرات است.
در گزارش هزینههای زندگی در شهرهای دنیا که توسط اکونومیست منتشر شده، برای ردهبندی شهرهای دنیا در این گزارش، هزینه زندگی در نیویورک بهعنوان مرجع در نظر گرفته میشود و شاخص هزینه زندگی در این شهر برابر با ۱۰۰محاسبه شده است. شهرهای دیگر دنیا نیز بر اساس این شاخص مرجع، مورد مقایسه قرار گرفتهاند و در شهرهایی که هزینه ها بالاتر از نیویورک بوده شاخص بیش از ۱۰۰ و در شهرهایی که ارزانتر از نیویورک بودند شاخص کمتر از ۱۰۰ محاسبه شده است.
از افزایش هزینه های حمل و نقل تا رشد تقاضا برای رایانه
اما هزینههای زندگی در شهرهای مختلف جهان در سالی که مهمترین ویژگی آن همه گیری کرونا بود، چگونه تغییر کرده است؟ براساس این گزارش، در یکسال اخیر بالاترین رشد قیمت به وسایل الکترونیکی مصرفی اختصاص داشته، این در حالی است که بیشترین کاهش قیمت نیز به انواع پوشاک اختصاص دارد.
به گزارش «اخبار خودرو»، مطالعات نشان دادهاند قیمت وسایل تفریح و سرگرمی شامل خرید غذا، خرید کتاب کاغذی، یک تلویزیون هوشمند یا حتی کامپیوتر شخصی با شیب زیادی رشد کرده است و بالاترین نرخ رشد در این گروه از کالاها به وسایل الکترونیکی اختصاص داشته است.
در سال جاری قیمت کامپیوترهای شخصی ۱۸.۷ درصد نسبت به سال قبل افزایش یافته که این امر میتواند بهدلیل رشد تقاضا برای دورکاری باشد.
شاخص قیمت حملونقل نیز در سال ۲۰۲۰ معادل ۱.۳ واحد رشد کرد. در این بازه زمانی، شاخص قیمت انواع لباس و پوشاک معادل یک واحد کمتر شده، این در حالی است که برآیند شاخص هزینه های مصرفی در سال ۲۰۲۰ میلادی، ۰.۳واحد بیشتر از سال ۲۰۱۹ بود که نشان از سختتر شدن زندگی برای مردمی دارد که امسال شغل و درآمد خود را از دست دادهاند.
بر اساس این گزارش، در سال گذشته میلادی که مردم نمیتوانستند برای گذراندن وقت به خارج خانه بروند، مهمانی بگیرند یا بهمهمانی بروند یا در سینما و کنسرت و مراکز تفریحی دیگر حضور پیدا کنند، صرف وقت در مقابل تلویزیونهای هوشمند و باکیفیت و استفاده از بازیهای کامپیوتری برایشان اولویت پیدا کرد. رشد تقاضا برای این کالاها که بهدلیل تغییر سبک زندگی اتفاق افتاد و موجب افزایش قیمت آنها شد.
نکته مهم این گزارش را میتوان در معرفی گرانترین شهرهای دنیا برای زندگی و تغییر جایگاه شهرها طی یک سال اخیر دانست. در سال جاری سه شهر هنگکنگ، زوریخ و پاریس بهعنوان گرانترین شهرها معرفیشدهاند.
تهران، امسال نخستین شهر در میان ۱۳۰ شهر مورد مطالعه در زمینه افزایش هزینه های زندگی بوده، در سال ۲۰۲۰، تهران هفتادونهمین شهر گران جهان بود، ولی نکته این است در مقایسه با سال ۲۰۱۹، تهران ۲۷رتبه در این فهرست پایینتر آمده و در واقع، طی این مدت، هزینههای زندگی در آن از ۲۷ شهر دیگر گرانتر شده است.
بر اساس این گزارش، تحریمها موجب شدند ایران برای حفظ نرخ ارز مانع از واردات بخش زیادی از کالاها شود و در نهایت کاهش عرضه آن کالاها در بازار بسترساز افزایش قیمت آنها شد.
تاثیر کرونا بر حمل و نقل
اما بهطور مشخصتر، کرونا بر حملونقل در سراسر جهان چه تاثیری گذاشته است؟ دادهای «آژانس بین المللی انرژی» (International Energy Agency) نشان میدهند تا انتهای ماه مارس سال ۲۰۲۰، حملونقل جادهای در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۱۹، حدود ۵۰درصد کاهش داشته، این در حالی است که پروازهای تجاری نیز تا میانه ماه آوریل سال ۲۰۲۰، حدود ۷۵درصد درمقایسهبا مدت زمان مشابه سال قبل از آن، کاهش داشته است.
اما تردد در بخش حملونقل عمومی بیشترین کاهش را تجربه کرد، مثلا در مترو لندن بهعنوان یکی از پرترددترین متروهای جهان، کاهش ۹۵درصدی مسافران تجربه شد. کاهش ترددها اما میزان مصرف سوخت را هم کاهش داده است.
براساس دادههای «آژانس بینالمللی انرژی»، در فصل نخست سال ۲۰۲۰، مصرف سوخت در جهان ۵درصد کاهش یافت. این در حالی است که جابهجایی مسافران، بهتنهایی حدود ۴۰درصد مصرف جهانی نفت و ۱۵درصد انتشار گازهای گلخانهای را شامل میشود، بههمین دلیل، کاهش مسافرت و جابهجایی افراد در سراسر جهان، تاثیری عمیق بر حوزه حملونقل گذاشته است.