به گزارش «اخبار خودرو»،تبلیغات ازجمله ابزارهایی است که برندهای تجاری را به مردم معرفی می‌کند. یکی از روش‌های تبلیغات که طرفداران بیشماری دارد و می‌تواند بازخورد قوی هم داشته باشد، بیلبورد است. بیلبوردها جزو تبلیغات گران و تاثیرگذارند. معمولا صاحبان برند بیلبوردها برای مدت زمان مشخص اجاره می‌کنند و مبالغ کلانی هم می‌پردازند. به همین دلیل هرچند وقت یک‌بار محتوای تبلیغاتی روی بیلبورد تغییر می‌کند. بیلبورد تبلیغاتی محلی برای درج آگهی و اعلانات پر زرق و برق و همچنین یکی از رایج‌ترین شیوه‌های تبلیغات محیطی است. بیلبوردها معمولا در مکان‌هایی مانند شریان‌های اصلی و فرعی میدان‌های شهری، بزرگراه‌ها و جاده‌ها نصب می‌شوند.
تبلیغات خطرساز!
در سال 1999 میلادی نتایج یک پژوهش که در آمریکا انجام شد، توجه عمومی را به خطرات و تهدیدهای بیلبوردهای پیرامون جاده‌ها جلب کرد. این پژوهش نشان داد ۷۰درصد رانندگان بیلبوردهای کنار جاده‌ها را می‌بینند و به آن توجه می‌کنند و ۶۷درصد از آنان محتوای نوشتاری روی بیلبوردها را می‌خوانند. نتایج این تحقیق صاحبان کالاها و مالکان بیلبوردها را خوشحال کرد و بازارشان را رونق بخشید اما مردم، پلیس و نیروهای امدادی نگران شدند. نگرانی از این بابت بود که آمارهای مربوط به تصادفات در جاده‌ها رابطه مستقیمی با دیدن و خواندن بیلبوردها داشت. هدف از نصب تابلوهای تبلیغاتی جلب‌توجه کاربران به محصول یا یک سرویس خاص است. این اتفاق می‌تواند سبب توجه کمتر رانندگان هنگام رانندگی شود و عاملی برای حواس‌پرتی باشد.
با گذشت زمان و توسعه تکنولوژی‌های رسانه‌ای و تبلیغاتی، میزان توجه رانندگان به تبلیغات محیطی و بیلبوردهای کنار جاده‌ها بیشتر شد اما درمقابل آمار تصادفات در بسیاری از کشورهایی که نکات ایمنی و مهندسی دقیق تبلیغات در کناره جاده‌ها را رعایت نمی‌کردند، افزایش قابل‌توجهی یافت.
در ایران نیز از دهه 80 تبلیغات در جاده‌های بین‌شهری رونق قابل‌توجهی گرفت و از همان زمان نیز پلیس راهور به این موضوع توجه بیشتری داشت. اما به‌طور ویژه در سال ۸۵ ابراز نگرانی و اعمال قانون ازسوی پلیس راهور، شهرداری تهران را مجاب به تغییر در جانمایی و حذف بسیاری از بیلبوردهای شهری کرد. اما این تمام ماجرا نبود. علاوه بر بیلبوردهای شهری، بیلبوردهای جاده‌ای نیز جانمایی و مهندسی دقیقی نداشتند. خطر بیلبوردهای جاده‌ای از بیلبوردهای شهری به‌مراتب بیشتر بود. از یک‌سو سرعت خودروها در خارج شهرها و اتوبان‌های بین‌شهری بیشتر از سرعت در اتوبان‌های شهری و ازسوی‌دیگر دوری مسافت در جاده‌ها بیش‌از داخل شهرهاست درنتیجه خستگی راننده در طول سفر بیشتر بوده و به همان میزان احتمال اشتباه وجود دارد.
در ایران نیز با گذشت دو دهه از فراگیر شدن این پدیده تبلیغاتی متاسفانه به‌رغم تاکیدهای پلیس راهور ازیک‌سو و انتقادهای عمومی مردم، رسانه‌ها و کارشناسان هنوز بسیاری از شاخص‌های مهم در جانمایی و مهندسی تبلیغات بیلبوردهای جاده‌ای استاندارد نیستند. در دنیا قوانین تبلیغات محیطی تحت کنترل است اما این موضوع در کشور ما صدق نمی‌کند، این درحالی است که تبلیغات محیطی روزبه‌روز در حال افزایش بوده اما قانونی در این زمینه نیست. بیلبوردها نیز بدون توجه به تبعات ترافیکی و اجتماعی فقط به‌دلیل گردش بالای مالی در گوشه و کنار خیابان‌ها و مسیرهای تردد نصب می‌شوند و در صورت بروز تصادف یا اتفاق، کسی پاسخگو نیست.
فکر کنید راننده‌ای بخواهد مسیری پنج، شش ساعته را در روز یا به‌ویژه شب طی کند. چند بیلبورد در مسیرش وجود دارد؟ نوردهی بیلبوردها، جانمایی آنها، محتوای منتشرشده در آنها و... مجموعا چه تاثیری بر تمرکز و بینایی رانندگان دارند؟
کارشناسان انتظامی در این باره می‌گویند: «همکاران ما در حوزه راهور جلسات متعددی با اعضای شورای ترافیک داشته‌اند که براساس آن به‌منظور پیشگیری از تصادفات، برخی بیلبوردها یا محتواهای تصویری باید حذف یا جابه‌جا شوند.»
چه کسی مسئول است؟
در تبصره 1 و 2 ضوابط و مقررات تبلیغات محیطی ماده 14 آمده است: «نصب هرگونه تابلو عمود بر ساختمان و معبر عمومی، روی درختان و عناصر طبیعی، جوی و کانال آب و همچنین دیوارنویسی ممنوع است.» با این وجود چنین غول‌های تبلیغاتی بی‌ضابطه‌ای در معابر ازجمله پیاده‌روها، تقاطع‌های دور برگردان، فضاهای تفریحی و... به وفور دیده می‌شوند و شهر در محاصره این ادوات تبلیغاتی در حال انفجار است. هرچند به‌نظر می‌رسد مسئولیت بیلبوردهای شهری برعهده شهرداری باشد اما مسئولان این نهاد می‌گویند: «مسئولیت بیلبوردهای تجاری با وزارت ارشاد است و نرخ تبلیغات را هم کارشناسان رسمی دادگستری تعیین می‌کنند.» بنا به اعلام مدیران شهری، بیلبوردها و تابلوهای تبلیغاتی به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ دسته اول مربوط به تبلیغات فرهنگی و اطلاع‌رسانی‌های شهری است که به صورت مناسبتی نصب می‌شوند و مسئولیت این تبلیغات با شهرداری است. دسته دوم بیلبوردها مربوط به تبلیغات تجاری و بازرگانی است و طبق قانون، مسئولیت آن با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده و شهرداری فقط صاحب ابزار تبلیغاتی از طریق مزایده عمومی است. نصب هرگونه پلاکارد، داربست، تابلوهای تبلیغاتی مانند بیلبورد، استند و... باید با مجوز شهرداری نصب شود در غیر این صورت شهرداری می‌تواند رأسا نسبت به جمع‌آوری و یا امحای این موارد اقدام کند. الهام ابراهیمی، کارشناس حوزه شهری در این خصوص به روزنامه «دنیای‌خودرو» می‌گوید: «مساله ساماندهی تبلیغات محیطی از قبل هم مطرح بوده و مدیریت شهری در دوره پیشین (شورای شهر پنجم) به این مساله ورود کرد و طرح مناسبی نیز تدوین شد اما به دلیل تغییرات پیایی شهرداران پایتخت به مرحله اجرا نرسید. البته این مساله با نهادهای مرتبط نیز در میان گذاشته شده تا در این مورد مشارکت داشته باشند. نماهای شهری و اجزای تفکیکی در مباحث طراحی شهری مهم است.»
