صنعت دوچرخه با فرازونشیب‌های زیادی همراه است تا جایی که برخی کارخانه‌های تولید این وسیله نقلیه پاک در سراشیبی افتاده‌اند. دوچرخه یکی از وسایل حمل‌ونقل است که از زمان های دور از آن استفاده می‌شد اما به مرور زمان، موتورسیکلت و خودرو جای آن را گرفتند. با این حال، ساخت این وسیله‌نقلیه که آلودگی ندارد و حتی باعث افزایش تحرک بدن و تناسب اندام هم می‌شود، مورد حمایت قرار نمی‌گیرد و تولیدکنندگان کمتر سراغ آن می‌روند. به‌همین‌دلیل بیشتر دوچرخه‌های موجود در کشور، وارداتی هستند.
بازار جهانی دوچرخه تا سال ۲۰۲۵ رشد می‌کند
با پیدایش و همه‌گیری بیماری کووید۱۹- و اجتناب مردم از وسایل حمل‌ونقل عمومی و تمایل به استفاده از دوچرخه، صنعت دوچرخه جهان با شوک عرضه نسبت‌به تقاضا روبه‌رو شد. طبق گزارش‌های رسمی کشورهای اتحادیه اروپا، آمریکا و کانادا با افزایش ۳۰ تا ۶۳درصدی تقاضای خرید دوچرخه روبه‌رو شدند. بسته‌شدن کارخانه‌های دوچرخه‌سازی در دوران پاندمی کرونا و عدم تولید قطعات و همچنین افزایش ناگهانی تقاضا برای دوچرخه، شوک بزرگی به صنعت دوچرخه جهان وارد کرد.
با توجه به گزارش «Global Bicycle Market» تا سال ۲۰۲۵ بازار این وسیله‌نقلیه رشد افزایشی خواهد داشت. هرچند در میانه دهه ۶۰ میلادی تولید دوچرخه و خودرو یکسان و حدود ۲۰ میلیون دستگاه بود اما در پایان سال ۲۰۰۳ این عدد برای خودرو به ۴۲میلیون و برای دوچرخه به ۱۰۰ میلیون دستگاه رسید.
این آمار با رشد نسبی در سال ۲۰۰۷ به ۱۳۰میلیون دوچرخه و ۵۲ میلیون خودرو رسید. پیش‌بینی می‌شود محرک‌های اصلی صنعت مانند افزایش درآمد، رشد شهرنشینی، رشد جمعیت، افزایش ترافیک، رشد آگاهی نسبت‌به مساله تناسب اندام و افزایش رقابت‌های دوچرخه‌سواری، به گسترش این بازار کمک کنند.
علل اُفت دوچرخه‌سازی در ایران
در ایران تولید دوچرخه از سال‌های دور آغاز شد و چند کارخانه مطرح شکل گرفتند و خیلی زود نام آنها بر سر زبان‌ها افتاد. صنعت دوچرخه درحال‌حاضر با فرازونشیب‌های زیادی همراه است تا جایی‌که برخی کارخانه‌های تولید این وسیله‌نقلیه پاک در سراشیبی افتاده و حتی تعطیلی شده‌اند. کارشناسان این حوزه عوامل متعددی را در افول دوچرخه‌سازی دخیل می‌دانند که شاید بتوان کمبود سرمایه در گردش به دلیل کوچک بودن بازار و رکود مداوم را یکی از اصلی‌ترین دلایل اُفت صنعت دوچرخه در ایران دانست.
به‌گفته تولیدکنندگان این وسیله نقلیه، مشکلات متعددی برای واردات مواداولیه ازجمله قیمت بالای این مواد به‌دلیل افزایش نرخ ارز در این میان تاثیر بسزایی دارند. این روزها برای ساخت برخی خودروها، قطعات آنها از چین وارد و در کشور مونتاژ می‌شوند. شاید بتوان گفت اغلب دوچرخه‌های موجود در بازار ایران نیز به همین شکل تولید می‌شوند.
با وجود اینکه واردات دوچرخه به کشور ممنوع است اما واردات قطعات ممنوع نبوده و دارای تعرفه اندکی است، در نتیجه بسیاری از افراد اقدام به واردات قطعات دوچرخه از چین و مونتاژ آن در کشور می‌کنند. ۹۵درصد دوچرخه‌های موجود در بازار ایران به این شکل تولید می‌شوند.
دوچرخه‌های سبک وزن و قابل حمل!
چندی قبل محمد خادم‌منصوری، رئیس اتحادیه فروشندگان دوچرخه و موتورسیکلت تهران خبر از تولید دوچرخه در کشور تا یک سال آینده داد و گفت: «تجاری که واردکننده دوچرخه بودند امروز به سمت تولید دوچرخه در داخل حرکت می‌کنند.»
وی با اشاره به‌اینکه درحال‌حاضر دوچرخه در تبریز تولید می‌شود ولی تکنولوژی این محصول باید به‌روز شود، ادامه داد: «به همت تولیدکنندگان، دوچرخه در داخل تولید و با قیمت مناسب به بازار مصرف عرضه شود.»
منصوری افزود: «تولید دوچرخه چندان پیچیده نیست؛ ولی باید از تولیدکنندگان به معنای واقعی حمایت شود.»
او در ادامه عنوان کرد: «وقتی تولیدکنندگان داخلی نتوانند با واردکنندگان رقابت کنند و درعین‌حال تولید، توجیه اقتصادی نداشته باشد، بدون شک تولیدکنندگان رغبتی به ادامه فعالیت از خود نشان نمی‌دهند.»
رئیس اتحادیه صنف فروشندگان دوچرخه و موتورسیکلت تهران افزود: «مشکل تولید دوچرخه در کشور فناوری نیست، قیمت تمام‌شده است.» وی با اشاره به اینکه واردکنندگان دوچرخه به تاسیس انجمن روی آورده اند و دنبال آن هستند محصول مورد نظرشان را در داخل تولید کنند، بیان کرد: «این اتحادیه یک‌هزار و۴۰۰ عضو در رسته دوچرخه، موتورسیکلت و لوازم یدکی وابسته دارد که از این تعداد ۴۰۰عضو؛ واردکننده و فروشنده دوچرخه هستند.»
او ادامه داد: «درحال‌حاضر دوچرخه گران شده و به همین دلیل بازار فروش آن رونق چندانی ندارد، بیشتر افراد به تعمیر دوچرخه‌های قدیمی خود روی آورده‌اند.» رئیس اتحادیه صنف فروشندگان دوچرخه و موتورسیکلت تهران گفت: «تجاری که دوچرخه وارد می‌کنند این توانمندی را دارند که در داخل دوچرخه تولید کنند زیرا از نظر فنی مشکلی ندارند و از اطلاعات کافی هم برخوردارند.»
وی با اشاره به اینکه مشکل‌ترین بخش تولید دوچرخه تنه و دوشاخ آن است، افزود: «تولیدکنندگان می‌گویند قادر به تولید تنه و دو شاخ دوچرخه در داخل هستند. درحال‌حاضر قطعات یدکی دوچرخه در کشور تولید می‌شود. اگر تنه و دو شاخ هم در داخل تولید شود که کار پیچیده‌ای نیست، امیدواریم طی‌یک سال آینده دوچرخه به صورت کامل درکشور تولید و به بازار مصرف عرضه شود.»
وی با بیان اینکه دوچرخه‌ها روزبه‌روز سبک‌تر می‌شوند و وزن آنها گاه به ۶۰۰ گرم هم می‌رسد به‌همین‌دلیل به‌راحتی قابل‌حمل هستند، تصریح کرد: «جنس این دوچرخه‌ها از آلومینیوم است که از کشور تایلند وارد می‌شود. نباید فراموش کرد تکنولوژی ساخت دوچرخه در دنیا درحال ارتقا و به‌روز شدن است.»
