به گزارش «اخبار خودرو»،صنایع خودرو و قطعه‌سازی در سال‌های گذشته به‌رغم موانع موجود و برای جبران مافات وارده در بازار داخلی، به دنبال بازارهای صادراتی بوده‌اند؛ بازارهایی که بتوانند محصولات خود را صادر و البته کار خود را وسعت بدهند. پس از شروع تحریم‌ها کار برای تولیدکنندگان داخلی سخت شد، تولیدکنندگانی که روزی با رنو کار می‌کردند و قطعه به این شرکت تحویل می‌دادند و به سمت حضور در زنجیره تامین این شرکت فرانسوی پیش می‌رفتند، خود را مقابل سد تحریم‌ها دیدند. از این حیث، حضور در دیگر بازارهای صادراتی برای قطعه‌سازان و خودروسازان ایرانی اهمیت بالایی دارد. روسیه نیز که با شروع جنگ اوکراین مورد تحریم‌های گسترده‌ای قرار گرفت، دچار مشکلات بسیاری در حوزه تولید خودرو و قطعات شده است. این موضوع برای قطعه‌سازان فرصت خوبی بود و در این زمینه چندین قرارداد و تفاهم‌نامه منعقد شد. قرارداد قطعه‌سازان ایرانی با شرکت‌ها و بازرگانان روسی یکی از مهم‌ترین موارد این بخش بوده است. هرچند به‌نظر می‌رسد به دلیل برخی مشکلات داخلی و خارجی این روند خیلی کند پیش می‌رود. در این بخش، ایرانی‌ها قطعه‌سازان چینی و ترک را هم به‌عنوان رقیب پیش روی خود می‌بینند. هرچند قطعه‌سازان ایرانی کیفیت و قیمت رقابتی را دلیل برتری خود بر طرف‌های دیگر می‌دانند، اما به‌هرحال حضور در بازار کشورهای دیگر نیازمند برخی الزامات است. اما در بحث کیفیت، روسیه انتظار اجرای استانداردهای اروپایی را از ایرانی‌ها دارد؛ موردی که قرار است با تشکیل کمیته‌ای مشترک بین طرف روسی و قطعه‌سازان ایرانی، بر اجرای صحیح آن نظارت شود. در همین زمینه با ابراهیم دوست‌زاده، فعال قطعه‌سازی و عضو هیات‌مدیره انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی کشور به گفت‌وگو پرداختیم.
حضور قطعه‌سازان در روسیه و ارتباط آن‌ها با روس‌ها چطور پیش رفت؟ آیا ارتباط موثری بین آن‌ها برقرار شده است؟
چند شرکت داخلی در این خصوص ارتباط برقرار کرده‌اند و نیازها و قطعاتی که مورد درخواست طرف روسی بوده، به چند سازنده قطعه خودرو در کشور منتقل شده است. اما به دلیل آنکه بخش خصوصی پیگیر این موضوع است، اطلاعات و محتوای مذاکرات آن‌ها چندان رسانه‌ای نمی‌شود. این بخش احتیاط بیشتری به خرج می‌دهد؛ هم به دلیل آنکه رقبایی در داخل و خارج کشور دارند و هم به علت ملاحظاتی که از نظر تحریم‌ها مانع کار آن‌ها می‌شود. به همین سبب، چندان مایل به ارائه اطلاعات به رسانه‌ها نیستند. به‌هرحال در این زمینه اتفاقات خوبی در شرف است. طی دو هفته گذشته هم تیمی از طرف روسیه با هماهنگی اتاق بازرگانی ایران به کشور آمده بود و هم قطعه‌سازان و هم سایر تولیدکنندگان مجموعه و اصناف دیگر مذاکراتی در این بخش داشتند. برای پایان آذرماه هم هیات تجاری دیگری با هماهنگی اتاق بازرگانی و انجمن قطعه‌سازان به روسیه خواهند رفت تا هم توافقات نمایشگاه روسیه را پیگیری کرده و هم توافقات و تفاهم‌نامه سفر روس‌ها به ایران را پیگیری کنند.
آیا این‌که گفته می‌شود مسائل مربوط به همکاری با روس‌ها کند پیش می‌رود یا متوقف بوده، درست است؟
واقعیت این است که قواعد و قوانین و مقررات پیچیده‌ای در کشور ما حاکم است و روس‌ها هم شرایط مشابهی دارند. نمی‌توان گفت که این اتفاقات سریع پیش رفت، اما صادرات و ارتباط با کشوری مانند روسیه که در زمینه صادرات سابقه و پیشینه‌ای با آن‌ها نداریم، برای نخستین‌بار نیازمند جاده‌سازی است. بخشی از سرعت پیش‌رفتن طبیعی است، اما بخشی از آن هم به کندی پیش می‌رود.
گفته می‌شود ترکیه در همکاری با روسیه بهتر از ایران پیش رفته است. آیا قطعه‌سازان در این رقابت می‌توانند جایگاهی برای خود در روسیه باز کنند؟
این موضوع بستگی به شرکت‌های ایرانی و حمایت‌های دولتی دارد. در کل هم ما نسبت به ترکیه دیرتر شروع به کار کرده‌ایم. چراکه شرکت‌های ترک پیش از نمایشگاه هم ارتباطاتی با روس‌ها داشته‌اند. در واقع جاده و زیربنای لازم را ساخته بودند و در حال توسعه آن هستند. ایرانی‌ها اما در بسیاری از بخش‌ها ارتباطی با روس‌ها نداشته و در برخی از بخش‌ها هم ارتباطات ضعیفی داشته‌اند. قالب جامعه آماری کشور در ارتباطات بین‌المللی سابقه خوبی ندارند و از طرف دیگر قوانین و مقررات و آئین‌نامه‌های دولتی هم متناسب با این بخش نوشته نشده و چابک نیستند. این دو امر باعث شده فعلا از ترک‌ها عقب بمانیم و احتمال دارد این فاصله افزایش یابد. اما باید تلاش کنیم این ارتباط را برقرار کنیم. البته موضوع دیگری هم در این میان مطرح است؛ آن هم نیاز مبرم روسیه به برخی قطعات است. زمانی که مشتری نیاز داشته باشد، به لحاظ قیمت و کیفیت قطعات را مقایسه می‌کند. در این میان قطعه‌سازانی در کشور داریم که قیمت و کیفیت بهتری نسبت‌به تولیدکنندگان ترکیه دارند. در چنین شرایطی قاعده متفاوت است؛ چنان‌چه به لحاظ قیمتی و کیفیتی مزیت رقابتی داشته باشیم، قاعده قبلی صدق نمی‌کند و می‌توانیم شاهد صادرات باشیم.
به لحاظ کلی خواسته روس‌ها از لحاظ کیفی در چه سطحی است. روس‌ها بسیاری از سایت‌ها را تعطیل کردند و حاضر به تولید به هر شکلی نشدند. به لحاظ کیفی چه استانداردهایی را از قطعه‌سازان ایرانی درخواست کرده‌اند. آیا حاضر هستند کوتاه بیایند و با کیفیت کمتر اما سرعت بیشتری به قطعه موردنظر برسند؟
تصور نمی‌کنم چنین انتظاری از روس‌ها داشته باشیم. انتظارات روس‌ها هم در قد و قواره استانداردهای کیفی اروپاست، اما از آن‌جا که ارتباط آن‌ها با اروپا قطع شده، قرار شد هیات همکاری مشترک در بخشی از کار خود، دسترسی به زبان مشترک و درک یکسانی از استانداردها و خواسته‌های طرفین را فراهم کند. یعنی مرجعی وجود داشته باشد که هم مورد تایید قطعه‌سازان و صنعتگران و تولیدکنندگان ایرانی باشد و هم روس‌ها، تا بتواند حداقل خواسته‌های طرفین را هم تعیین کند و زبان و درک مشترکی از الزامات کیفی طرفین داشته باشیم. به نظر من روس‌ها از خواسته‌های خود کوتاه نمی‌آیند. شاید نیازی هم در بسیاری از بخش‌ها وجود نداشته باشد که کوتاه بیایند. چراکه خودروسازان و قطعه‌سازان ایرانی در بسیاری از مقاطع قطعاتی تولید کرده‌اند که تاییدیه‌های خیلی معتبرتر از کشور روسیه در صنعت خودرو را دریافت کرده‌اند. به‌عنوان مثال، بسیاری از قطعه‌سازان ما تاییدیه‌های رنو و پژو فرانسه را دریافت کرده‌اند. این قطعه‌سازان می‌توانند با توجه به نیاز به کشور روسیه و متناسب با سطح کیفی قبلی قطعاتی را تولید کنند و صادرات داشته باشند. از این نظر در انجمن قطعه‌سازان نگرانی احساس نمی‌شود.
روس‌ها از نظر کیفیت به‌طور مشخص چه سطحی را مدنظر دارند؟
سطح موردنظر روسیه شبیه به استانداردهای اروپایی است که قطعه‌سازان ایرانی هم با آن آشنایی دارند و به‌صورت انبوه هم بسیاری از این قطعات را تولید کرده‌اند. بیشتر نگرانی ما روی آیین‌نامه‌ها و مقررات دولتی و از سوی دیگر بحث نقدینگی و مسائل مرتبط با گردش مالی با روسیه است. در این خصوص باید مسیرهای مشخصی ایجاد شود که نیازمند همکاری از سوی دوطرف است تا این ارتباط سرعت بگیرد.
با توجه به این که هر دو کشور تحریم هستند، آیا در زمینه نقل و انتقال مالی هم صحبت‌هایی شده است؟
در این زمینه در نمایشگاه جلساتی را با چند بانک روسی برگزار کردیم. یکی از اولین انتقالات مالی ریال به روبل، از طرف ایران با روسیه انجام شد. این مسیرها ایجاد شده است، اما قطعا مشکلاتی در این زمینه وجود دارد که برخی از آن‌ها رفع شده و برخی هم در حال پیگیری است. مسیر وجود دارد اما نیازمند توسعه است.
آیا قرار است کمیته فنی مشترکی بین دو کشور برای نظارت بر کیفیت قطعات و خودرو ایجاد شود؟
این پیشنهاد ما در حاشیه نمایشگاه بود و طرف روس هم از آن استقبال کرد. انجمن قطعه‌سازان روسیه و موسسات کیفی و استاندارد هم در این نمایشگاه حضور داشتند. یکی از موارد و سرفصل‌هایی که در سفر پایان آذرماه به روسیه خواهیم داشت، پیگیری تفاهم‌نامه و موارد و سرفصل‌های مطرح‌شده در جلسات قبلی و نمایشگاه است. یکی از این سرفصل‌ها ایجاد کمیته فنی مشترک برای دستیابی به یک نگاه یکسان و استاندارد جامع و یکسان و مشترک بین خودروسازان و قطعه‌سازان روسیه و ایران است.
