به گزارش «اخبار خودرو»،افزایش قیمت و عدم تامین ارز ارزان برای تولیدکنندگان باعث شده است وضعیت تولید در شرایط نامناسبی قرار بگیرد. ضمن این‌که عدم ثبات نرخ ارز و نوسان شدید آن، قدرت برنامه‌ریزی را از شرکت‌ها سلب کرده است. از این رو، به ناگزیر افزایش دوباره قیمت خودروها در راه است و شاید قیمت‌ها به قدری افزایش پیدا کنند که دیگر مشتریان هم قدرت خرید خودرو را نداشته باشند. همچنین ممکن است خودروسازان در معرض تعطیلی قرار بگیرند. در همین زمینه با بابک‌صدرایی، کارشناس و تحلیلگر صنعت خودرو به گفت‌وگو پرداختیم.
در شرایطی که نرخ ارز چندبرابر شده است و عدم ثبات در قیمت آن نیز وجود دارد، طی ماه‌های آینده شاهد چه اتفاقاتی در این خصوص خواهیم بود؟
وضعیت بازار و صنعت خودرو به‌صورت یک تیغ دولبه درآمده است. از یک سمت خودروسازان و مونتاژکننده‌های خودرو با نرخ روز ارز که بسیار هم بالاست، ارز قطعات و مواد اولیه موردنیاز خود را خریداری می‌کنند و از طرف دیگر توان خرید مشتریان تا یک جایی تاب همراهی دارد. قطعا در چندماه آینده شاهد یک شوک و توقف در بازار خودرو خواهیم بود. باید ببینیم دولت درخصوص وضعیت نرخ ارز چه راهکاری را در نظر خواهد گرفت. همچنین باید منتظر ماند و دید شرایط و مناسبات اقتصادی تا چه حد در ماه‌های پیش رو تا پایان سال تغییر خواهند کرد.
تجربه افزایش قیمت خودرو در سال‌های قبل را داشته‌ایم، آیا ممکن است قیمت‌ها کاهش پیدا کند و بازار دوباره رونق بگیرد؟
اوایل سال 90 تا اواخر سال 91 چنین شرایطی پیش آمد و در اثر تحریم‌ها دلار گران شد و از قیمت 1200 به 3500 تا 4هزار تومان هم رسید. در آن زمان قیمت خودروها نیز تا سه‌برابر افزایش پیدا کرد و همه معتقد بودند بازار خودرو متوقف خواهد شد. البته بازار در آن زمان توقف داشت و بعد از مدت کوتاهی دوباره رونق گرفت. اما درحال‌حاضر قیمت‌ها به‌صورت کاملا غیرمعقولانه بالا می‌رود و همین امر قطعا باعث می‌شود شاهد توقف در بازار باشیم. البته بعید می‌دانم کاهش قیمتی در بازار رخ بدهد. یعنی قطعا کاهش قیمتی در بازار نخواهیم داشت چراکه درحال‌حاضر هم خودروسازان بخش خصوصی و هم خودروسازان دولتی با ضرر به تولید می‌پردازند و متحمل زیان بسیاری شده‌اند. درواقع حاشیه سود خودروسازان در حال از بین رفتن است. به‌همین‌دلیل به‌نظر من کاهش قیمتی در بازار نخواهیم داشت. البته مناسبات جدید تا حدودی در بازار جا خواهد افتاد اما در مقابل، اندازه بازار نسبت‌به قبل اندکی افت خواهد کرد.
به‌طورکلی کشش بازار چقدر است؟ مردم تا چه اندازه می‌توانند با این افزایش قیمت‌ها همراهی کنند؟
خودرویی که سال گذشته در بازار 200میلیون‌تومان قیمت داشت، درحال‌حاضر به 600 میلیون‌تومان رسیده است. این وضعیت کاهش قدرت خرید مردم را در بردارد. در بحث خودروهای داخلی نیز کاهش قدرت خرید باعث کاهش تقاضا خواهد شد. زیرا دستمزدها در این مدت تغییری نکرده و مانند دلار افزایش نیافته‌اند. حتی فردی که کسب‌وکاری دارد، کالا و محصولش را با 30درصد افزایش به بازار عرضه می‌کند، درصورتی‌که قیمت دلار 300 تا 400درصد در ماه‌های اخیر افزایش یافته است. این عدم تناسب بین بالارفتن هزینه‌ها و درآمدها باعث می‌شود بازار افت کند. جا دارد دولت تمهیداتی در این زمینه بیندیشد و قیمت دلار را کنترل کند. باید از تولیدکنندگان حمایت شود، درغیراین‌صورت واقعا صنعت خودرو ایران به سمت ورشکستگی حرکت خواهد کرد. با این قیمت‌های افسارگسیخته توقف فروش را در ماه‌های آینده شاهد خواهیم بود.
به‌نظر شما اگر همین وضع طی چند ماه آینده نیز ادامه پیدا کند، چه شرایطی پیش‌روی صنعت خودرو خواهد بود؟
اگر وضع همین‌گونه پیش برود، خودروسازان داخلی هم مانند واردکنندگان با یک رکود بی‌سابقه روبه‌رو می‌شوند، به‌گونه‌ای که انبارها پر از خودروهایی خواهد شد که برای آنها مشتری و خریداری وجود ندارد.
به لحاظ سیستم فروش باید چه تغییراتی به‌منظور همراهی با شرایط فعلی دلار ایجاد شود؟ باتوجه به آن‌که قیمت دلار همچنان در نوسان است، آیا تغییر شیوه فروش می‌تواند بقای خودروساز را تامین کند؟
تسهیلات برای فروش خودرو زمانی ایجاد می‌شود که قیمت ارز ثابت باشد. وقتی قیمت ارز ثابت نیست و نوسان دارد، بنابراین تا زمانی که ثبات ارزی و اقتصادی به کشور باز نگشته است، تسهیلات فروش معنی ندارد. شما نمی‌توانید کالایی را به ریال به فروش برسانید، وقتی نمی‌دانید نرخ دلار تا دو سال بعد چه میزان خواهد بود. اگر قیمت دلار تثبیت شود و دولت آن را مهار کند، شرکت‌ها می‌توانند تسهیلات فروش هم قائل شوند. تا زمانی که قیمت دلار ثبات نرسد، تسهیلات فروش هم ایجاد نخواهد شد.
بسیاری از تولیدکننده‌های کشور با چینی‌ها همکار هستند. به نظر شما چینی‌ها برای مهار این نوسان ارزی و به‌منظور از دست ندادن بازار ایران چه برنامه‌هایی دارند؟
این موضوع دراختیار خودروسازان چینی یا غیرچینی نیست آنچه در ایران در حال رخ دادن است، این‌که درحال‌حاضر همه نظاره‌گر بازار هستند و منتظرند ببینند چه اتفاقاتی رخ می‌دهد. تا زمانی‌که موقعیت دلار و ارز کشور تثبیت نشده است، نمی‌توان برنامه‌ریزی برای این مساله داشت. یعنی اتفاق خاصی رخ نخواهد داد. چراکه اصلا نمی‌توان برنامه‌ریزی انجام داد. وقتی قیمت ارز روزبه‌روز افزایش پیدا می‌کند، هیچ برنامه‌ریزی در زمینه افزایش حجم بازار یا کاهش قیمت خودرو نمی‌توان انجام داد و چنین کاری اصلا امکان‌پذیر نیست. چون جو روانی نیز در آن تاثیرگذار است. حتی تولیدکننده و سرمایه‌گذار هم جرات ثبت سفارش و خرید بالا را ندارد. زیرا قیمت‌ها به‌شکل غیرمنطقی درحال افزایش هستند. درحال‌حاضر تولیدکننده با این قیمت دلار و نرخ‌های مختلفی که خریداری می‌کند، قطعا زیان خواهد کرد.
درحال‌حاضر وضعیت خرید دلار در سامانه‌های مختلفی که وجود دارند، به چه شکل است و برای خرید قطعات سی‌کی‌دی چقدر باید هزینه پرداخت کرد؟
در این مورد می‌توان گفت قیمت‌های گوناگونی وجود دارد، قیمت دلار از 9 هزارتومان بوده و حتی گاهی تا 13 هزار تومان هم رسیده اما نکته اصلی این است که سی‌کی‌دی خودرو در پارت‌های مختلف وارد می‌شود. در یک پک، بدنه خودرو وارد می‌شود، در یک پارت، موتور و گیربکس و در پارت دیگر قطعات تزئینی وارد می‌شود. این‌ها هرکدام در فاصله زمانی متفاوتی و با قیمت‌های متفاوت خریداری می‌شوند. یعنی این قطعات با دلار 4200تا 13 هزارتومان خریداری می‌شوند. به‌همین‌دلیل شاهد افزایش قیمت‌ها هستیم. این نکته را باید اضافه کنم که هنوز افزایش قیمت‌ها در حدی که نرخ دلار بالا رفته، اعمال نشده است. بسیاری از تولیدکننده‌ها و واردکننده‌ها به‌دلیل مساله دلار تحت‌فشار هستند. ازآنجا که قیمت دلار به شدت افزایش یافته است، در بسیاری از موارد در سامانه نیما در دسترس نیست. ضمن این‌که هزینه‌های سربار، هزینه‌های به تعویق افتادن چرخه تولید و بسیاری از هزینه‌های این‌چنینی واقعا خودروسازان را به زانو درآورده است. این‌ها مسائل ساده‌ای نیستند. مشتریان از دور درحال تماشا هستند و می‌گویند چرا قیمت‌ها را افزایش می‌دهید، اما نمی‌دانند در داخل خودروسازی‌ها چه می‌گذرد و خودروسازان با چه مشکلاتی در حال دست‌وپنجه نرم کردن هستند.
آیا به سمت واردات خودروهایی با قیمت پایین و در سگمنت پایین‌تر حرکت خواهید کرد؟ همچنین آپشن خودروها تغییر می‌کنند یا صرفا خودروها در سگمنت پایین‌تری عرضه می‌شوند؟
خودروسازان دنیا درحال حرکت و پیشرفت هستند. اگر شرکتی یک خودرو اقتصادی و ارزان وارد کند، آن‌هم درحالی‌که استانداردها در حال ارتقا هستند، باید منتظر افت تقاضا باشد. در این صورت، خودروهای وارداتی نیز در حد خودروهای داخلی که انتقاد بسیاری نسبت به آنها وجود دارد، خواهند بود. خودروهای روز دنیا حداقلی از استانداردها و آپشن‌ها را دارند و نمی‌توان به منظور کاهش قیمت آنها را حذف کرد. درنتیجه باید شرایط به ثبات برسد تا بتوان تصمیم‌گیری کرد باتوجه به قیمت ارز، در چه سگمنت‌هایی می‌توان به فعالیت بیشتری پرداخت.
وضعیت خدمات پس‌از فروش و تامین قطعات یدکی باتوجه به شرایط ارزی چگونه خواهد شد؟
به‌طور کلی در بحث خودروهای وارداتی و سی‌کی‌دی مشکلات بیشتری وجود خواهد داشت و تا دو، سه ماه آینده با یک مشکل جدی در بحث خدمات پس‌ازفروش این خودروها روبه‌رو خواهیم شد. داخلی‌ها فعلا قطعات برای خدمات پس‌از فروش دارند.
باتوجه به نرخ ارز، شرایط خودروسازان چه خواهد شد؟
تصور اشتباهی که درباره صنعت خودرو وجود دارد، این است که می‌گوییم به این میزان درصد، تولید داخل داریم که تولید خودرو را محفوظ نگه می‌دارد. این در حالی است که تولید داخل ما هم وابسته است و هم هزینه‌های سربار تولید به قیمت ارز بستگی دارد. قیمت آهن و فولاد با نرخ ارز محاسبه می‌شود و این موضوع بر کالاها تاثیرگذار است. اگر شرایط به همین صورت پیش برود، شاهد اتفاقات خوشایندی در صنعت خودرو نخواهیم بود. این امر می‌تواند صدمات بسیاری به بدنه اجتماعی و اقتصادی کشور وارد کند. چراکه خودروسازی، مادر صنایع دیگر و موتور مولد است و اگر حمایت لازم از آن نشود، باتوجه به تحریم‌ها شاهد از بین رفتن سرمایه‌گذاری‌ها خواهیم بود.
