با وجود اعمال تحریم‌های بیشتر از سمت ایالات‌متحده روی شرکت‌های خصوصی روس، بسیاری از کارشناسان معتقدند صنایع مهم و اصلی روسیه با این تحریم‌ها صدمه نخواهند دید، چراکه این صنایع وابستگی شدیدی به بازار داخلی روسیه دارند و هنوز تقاضای بالایی برای محصولاتشان در روسیه وجود دارد. اگرچه دسترسی این شرکت‌ها به بازار بین‌المللی محدود خواهد شد، اما در سمت دیگر کمپانی‌های اروپایی هستند که به‌خاطر بسته شدن مسیر انتقال روغن بین اروپا و روسیه، باید به‌دنبال تامین‌کننده دیگری باشند که روغن را با قیمتی به مراتب بالاتر از بازار روسیه در اختیارشان خواهند گذاشت. این درحالی است که ارزش معاملات شرکت‌های روسی با اروپایی‌ها، سالانه بیش از یک‌میلیون دلار بوده است. اما در عمل آنچه رخ خواهد داد این است که شرکت‌های خصوصی تولیدکننده روانکار روسی، با حفظ حجم تولید، روی بازار داخلی خود تمرکز خواهند کرد و با کاهش قیمت محصول نهایی، مشتریان روس را بیش از گذشته به استفاده از محصولات داخلی خود ترغیب خواهند کرد. از سوی دیگر فشار برای عدم عرضه محصول نهایی، باعث می‌شود روس‌ها برای صادرات روغن پایه به روش‌های مختلفی روی آورند و حتی به‌صورت پنهانی با شرکت‌های خارجی به تبادل بپردازند؛ روشی که مشابه آن را می‌توان در مورد صنعت روغن ایران نیز مشاهده کرد که با غفلت از عرضه محصول نهایی در بازار صادراتی، روغن پایه را تحویل شرکت‌های خارجی می‌دهند. اما تفاوت شرکت‌های روسی و ایرانی در این‌جاست که روس‌ها با پیشرفت صنعت خودرویشان، تلاش کرده‌اند که به تکنولوژی‌های سطح بالای روغن‌موتورها هم دسترسی پیدا کنند. به‌خاطر چابکی شرکت‌های خصوصی، آنها خیلی سریع سراغ تامین‌کنندگان دیگری می‌روند که می‌توانند روغن‌پایه‌های سطح بالاتر را برای آنها تامین کنند. این موضوع در مورد تامین ادتیوهایی که روسیه از ایالات‌متحده تامین می‌کرد نیز صادق است و این شرکت‌ها در تلاش هستند که منابع تامین ادتیوهای خود را تغییر دهند.
بی‌نیاز از افزودنی‌ها
کمپانی DYM که یک تامین‌کننده آلمانی روغن‌پایه و ادتیو برای بازار روسیه، آسیای مرکزی و بخشی از اروپا است، تاکید کرده که با وجود وابستگی شدید تولیدکنندگان روغن‌های باکیفیت بالا به ادتیوها، شرکت‌های روسی از قبل انبارهای خود را پر کرده‌اند. اما درنهایت با محدودشدن روند تامین ادتیوها، شرکت‌های ترکیب‌کننده یا بلندرهای روسی صدمه خواهند دید. لازم به توضیح است که مهم‌ترین تامین‌کننده ادتیو به‌صورت OEM برای شرکت‌های روسی، جوینت‌ونچر مشترکی بین ایالات‌متحده، بریتانیا و هلند بوده که با فشارهای وارده از سوی دولت آمریکا، حضور این جوینت‌ونچر در روسیه کم‌رنگ شده است. بنابراین شرکت‌های خصوصی روسی برنامه‌ریزی کرده‌اند که تا سال ۲۰۲۲ تامین ادتیوها از این جوینت‌ونچر را به‌طور کامل متوقف کنند.
پیشرفت برای تولید
تجارت روغن پایه روسیه به نحوی انجام می‌شود که برای برخی از شرکت‌های تولیدکننده این ماده کلیدی، سود خالص بالایی طی سه‌ماه دوم سال میلادی جاری ثبت شده است. گفتنی است که حجم معادلات روغن‌پایه توسط شرکت‌های روسی حدود ۲ونیم‌میلیون تن در هر سال گزارش شده است. اما این حجم بالا باعث شده است روس‌ها، خود به دنبال تولید تجاری روغن پایه‌های گروه دو و سه بروند که در حال حاضر به ترتیب ۹۰ و ۱۱۰هزارتن از این دو روغن‌پایه در سال، توسط شرکت‌های روسی تولید می‌شوند. این در حالی است که با جوینت‌ونچر ایجادشده در سال ۲۰۱۷ بین دو شرکت روسی گازپروم و روسنفت قرار است ۱۰۰هزارتن به ظرفیت تولید روغن پایه گروه۳ افزوده شود. در پایان باید به برنامه یکی از تولیدکنندگان روسی برای تولید روغن‌پایه گروهای بالاتر از ۳ با ظرفیت سالانه ۳۵هزارتن از سال ۲۰۲۱ اشاره کرد.
از آینده نگران نیستیم
برنامه اصلی روس‌های برای عبور از دیوار تحریم، تلاش برای رسیدن به روغن‌پایه‌های سطح بالا حتی در تیراژ پایین است تا بتوانند در سال‌های آتی حداقل در این مورد خود را از خارج کشور بی‌نیاز کنند. مازیو، مدیرعامل یکی از تولیدکنندگان روغن پایه روسی ضمن اشاره به حجم بالای معاملات روغن‌پایه بین روسیه و اروپا گفت: «تحریم‌ها برای قراردادهای تجاری که ما می‌بندیم، خوب است. ما راه‌های جدیدی برای کاهش ریسک و تحویل محصول به مشتریان اروپایی یا سایر نقاط جهان پیدا می‌کنیم. هرچه تحریم‌ها سخت‌گیرانه‌تر می‌شوند، تلاش ما برای پیدا کردن همکاران جدید نیز بیشتر خواهد شد. بنابراین تحریم‌های برنامه‌ریزی‌شده برای فشار بیشتر به شرکت‌های خصوصی، به‌سختی می‌تواند شرایط را برای ما تغییر دهد». از سوی دیگر کمپانی‌های بین‌المللی که در روسیه مشغول ترکیب‌کردن مواد اولیه و در واقع بلندینگ هستند، همچون شل، فوکس و توتال، نمی‌خواهند تجارت پرسود تامین نیاز داخلی روسیه را از دست بدهند و برای این کار در رقابت با یکدیگر هستند تا راهی پیدا کنند و در این بازار بمانند. بنابراین عمده کارشناسان صنعت روانکارهای روسیه معتقد هستند که تحریم‌ها فقط باعث می‌شوند بازار این کشور مستقل‌تر راه خود را ادامه دهد و با وجود احتمال خروج برخی برندهای بین‌المللی و محدودتر شدن گزینه‌های پیش روی مصرف‌کنندگان، سود شرکت‌های روسی از طریق بازار داخلی تضمین شده و طی درازمدت اثر تحریم‌ها کمتر شود. تمام این روند به‌خاطر خصوصی بودن فعالیت این صنعت در روسیه رخ خواهد داد و در واقع رقابت بین همین کمپانی‌ها باعث خواهد شد آنها راه‌های بهتری برای ادامه حیات خود پیدا کنند. این در حالی است که بین تولیدکنندگان ایرانی رقابت چندانی برای گذر کردن از تحریم‌ها و رسیدن به تکنولوژی‌های سطح بالا، حتی در ابعاد پایین نیز وجود ندارد که شاید مهم‌ترین دلیل آن دولتی بودن 4شرکت بزرگ تولیدکننده روغن‌موتور و روغن‌پایه در ایران است.
