یک ارزانی، پر از حکمت! این‌بار پای یکی از مهم‌ترین سیالات مورداستفاده در خودرو در میان است: مایع ترمز که ما ایرانی‌ها به اشتباه روغن ترمز صدایش می‌زنیم و تقریبا هیچ دانشی نیز درباره ترکیبات، نحوه استفاده و حتی زمان تعویض آن در خودرو نداریم. برای راننده‌های ایرانی مایع ترمز، نیازی به تعویض ندارد و تنها وقتی کمی از سطح مایع ترمز خودرو کم شد، باید با اضافه‌کردن روغن آن را جبران کرد. اما این سیال مهم به‌دلیل جذب رطوبت به آرامی خاصیت هیدرولیکی خود را از دست می‌دهد و در سرعت‌های بالا و زمانی‌که مایع ترمز در سیستم ترمز خودرو به حداکثر دمای ممکن می‌رسد می‌تواند به دلیل دارا بودن آب در ترکیبش به قاتلی برای سرنشینان خودرو تبدیل شود.
ابهامی بزرگ در کیفیت مایع ترمزهای ایرانی
مایع ترمز نیز مانند دیگر سیالات مورداستفاده در خودرو از استانداردهای بین‌المللی تبعیت می‌کند. استانداردی که از حروف اول اداره حمل‌ونقل آمریکا گرفته شده و به DOTشهرت یافته است.
در دنیا DOT1 و DOT2تقریبا منسوخ شده‌اند و شرکت‌های بزرگ، تنها به تولید مایع ترمزهایی با استاندارد DOT3،4 و 5مشغول هستند. اما نکته حائزاهمیت استانداردهای روز اروپا و آمریکا برای خودروها و مایع ترمزهایی است که می‌توانند در سیستم ترمزگیری از آن استفاده کنند. از سال 2006تا به امروز تمامی خودروهای روز دنیا مکلف به استفاده از مایع ترمز با استاندارد DOT4 شده‌اند، درحالی‌که عمده شرکت‌های ایرانی همچنان به تولید محصولات خود با استاندارد DOT3 مشغول هستند.
اگرچه تولیدکنندگان ایرانی این محصول، در تبلیغات و مشخصات ذکر شده روی قوطی محصولات خود ادعای تولید مایع ترمز با استاندارد DOT4را دارند، اما در بین کارشناسان این ابهام وجود دارد که باتوجه‌به مواداولیه کاملا وارداتی موردنیاز برای تولید این سطح از مایع‌های ترمز، آیا این شرکت‌ها قصد جذب سهم بازار را دارند یا توان تولید چنین محصولاتی در کارخانه‌هایشان وجود دارد؟
مایع ترمزهای ایرانی، یک‌دهم قیمت نمونه‌های خارجی
وقتی پای استفاده از مواداولیه وارداتی به میان می‌آید و قرار است مایع ترمزی با پایه غیرنفتی تولید شود، به‌راحتی می‌توان به مقایسه قیمت‌ها بین نمونه‌های تولید داخل و تولیدات شرکت‌های بزرگ دنیا پرداخت.
کافی است سری به بازار تهران بزنیم و قیمت‌های پرتیراژترین مایع ترمزهای بازار را با نمونه‌های خارجی مایع ترمز در سایت‌های معتبری همچون آمازون مقایسه کنیم. با جست‌وجویی کوتاه به نتایج عجیب و غریبی دست خواهید یافت و می‌بینید یک مایع ترمز با قوطی آبی که تولیدکننده مدعی پاس‌کردن استاندارد DOT4برای آن است، به یک‌دهم قیمت نمونه‌های خارجی به فروش می‌رسد.
نتیجه کار وقتی جالب‌تر می‌شود که این روغن ترمز که باید از مواداولیه‌ای خاص و افزودنی‌های شیمیایی پیچیده‌تری ساخته شود، در یکی از بزرگ‌ترین سایت‌های فروش اینترنتی کشور، ارزان‌تر از مایع ترمز DOT3 همین شرکت به فروش می‌رسد.
این محصول که هر 250سی‌سی آن در ایران نزدیک به 15هزارتومان قیمت دارد، برای نمونه‌های خارجی در بازار کشورهای دیگر حداقل 8دلار ارزش‌گذاری می‌شود و به فروش می‌رسد. قیمتی که اگر با نرخ ارز آزاد محاسبه شود، حداقل 90هزارتومان برای هرقوطی 250سی‌سی خواهد بود.
شاید جالب باشد بدانید که این شرکت ایرانی درحالی اختلاف قیمتی برای محصول DOT3و 4خود قائل نیست که دربازارهای جهانی تفاوت قیمت چشمگیری بین این دو محصول وجود دارد.
مایع ترمز بی‌کیفیت و خرابی ABS خودرو
در ترکیبات مایع ترمزهایی که با استاندارد DOT4 تولید و روانه بازار می‌شوند، باید از پایه پلی گلیکول اتر استفاده شده باشد. پایه‌ای غیرنفتی که صنایع پتروشیمی کشور برای تولید نمونه باکیفیت آن که موردتایید کارخانه‌های تولیدکننده مایع ترمز باشد، هنوز راه زیادی درپیش دارند و به همین دلیل است که کارخانه‌های تولیدکننده باید برای ساخت این سطح از مایع ترمز دست به واردات پلی گلیکول اتر بزنند. در این بین اما نکته‌ای که کمتر راننده‌ای به آن توجه می‌کند، آسیب دیدن سیستم ABSخودرو در اثر استفاده از مایع ترمز DOT3و پایین‌تر است.
جای خالی مایع ترمز DOT5 در سبد شرکت‌های داخلی
باید در تولید مایع ترمزهایی که از استاندارد DOT3،4 و 5.1 استفاده می‌کنند از پایه پلی گلیکول اتر استفاده شده باشد. اما مایع ترمزهای DOT5با خیزی بلند از پایه گلیکول استر تولید شده و در روند ساخت آن نیز از افزودنی‌های شیمیایی گران و پیشرفته‌ای استفاده می‌شود.
این نوع از مایع ترمز مخصوص خودروهای پیشرفته وارداتی است و به دلیل گران‌بودن مواداولیه آن و پیچیده‌بودن تکنولوژی ساخت نمی‌توان امیدی به ساخت آن در کارخانه‌های ایرانی داشت.
اگر خودرو شما به سیستم ترمز ABSو سیستم ESPیا همان کنترل پایداری مجهز است، بهتر است سری به دفترچه راهنمای اصلی خودرو بزنید تا متوجه شوید در نسخه‌های اصلی و ترجمه نشده دفترچه راهنمای خودرو، به این توصیه برخورد خواهید کرد که مایع ترمز مناسب خودرو شما به احتمال زیاد باید از استاندارد DOT5تبعیت کند.
خورندگی؛ ویژگی بارز مایع ترمزهای کم‌کیفیت
شاید شما هم شنیده باشید که ریختن کمی مایع ترمز روی رنگ خودرو می‌تواند آسیب جدی به رنگ و بدنه وارد کند. اما چرا مایع ترمزهای ایرانی دشمن رنگ خودرو لقب گرفته‌اند؟ دلیل آن گران‌بودن یک پکیج خاص از ادتیوهای ضدخورندگی است که باید در تولید مایع ترمز استفاده شود اما به دلیل بالابودن قیمت آن تولیدکننده‌های داخلی تن به خرید و استفاده از آن نمی‌دهند و به همین دلیل مایع ترمزهای ساخت ایران به‌شدت خورنده هستند.
در پایان اگر تا به امروز سیال ترمز خودرو را هر سال تعویض نمی‌کردید، بهتر است خیلی زود به فکر بیفتید و آن را با یک نمونه استاندارد و باکیفیت عوض کنید؛ مایع ترمزی که با استانداردهای خودرو شما همخوانی داشته باشد و بتوان روی توان ترمزگیری آن حساب کرد.
چراکه کیفیت مایع ترمز را نمی‌توان تنها با اضافه‌کردن یک رقم بیشتر به انتهای استانداردDOTبالا برد؛ کاری که به‌نظر می‌رسد بعضی شرکت‌های ایرانی در سایه کمبود دانش فنی راننده‌های ایرانی انجام می‌دهند.
