به گزارش «اخبار خودرو»، مشکلاتی که طی سال جاری به‌واسطه تحریم‌ها و افزایش نرخ ارز صنایع مختلف را درگیر کرد، در خودروسازی کشور بیش از همه خود را در بخش خودروهای کاروتجاری نشان داد. این صنعت که پیش از این نیز نتوانسته بود بر مشکلات پیشین خود فائق آید، این بار با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شد.

درخصوص این مشکلات با مصطفی ممقانی، کارشناس بازار خودروهای کاروتجاری به گفت‎وگو نشستیم. ممقانی معتقد است راه‌حل برون‌رفت از رکود در این بازار، تسریع در نوسازی ناوگان فرسوده است و با این کار می‌توان، هم خودروسازان را از وضعیت رکود خارج کرد و هم ناوگان به‌روزی خواهیم داشت. 

با توجه به آن‎که صنعت خودرو کشور شاهد مشکلات عدیده‌ای در سال جاری بود، وضعیت بازار خودروهای سنگین را درحال‎حاضر چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بازار خودروهای سنگین کشور هم مانند بسیاری از صنایع، به‌دلیل افزایش قیمت، با کاهش شدید تقاضا روبه‌رو شده است. تفاوت این بازار با خودروهای سواری این است که تولید در این بخش تقریبا به کما رفته است. این درحالی است که قیمت‌ها به‌دلیل جهش نرخ ارز، افزایش چشمگیری داشته است. تمام این موارد با هم باعث شده است خریداری برای خودروهای کاروتجاری سنگین و نیمه‌سنگین وجود نداشته باشد، زیرا خرید کشنده و کامیون در کشور توجیه اقتصادی خود را از دست داده است. 

چه راهکاری برای برون‌رفت از این وضعیت وجود دارد؟

به نظر می‌رسد اگر جدیتی در نوسازی ناوگان تجاری و حذف خودروهای فرسوده سنگین وجود داشته باشد، بتواند کمی از مشکلات صنعت خودروهای سنگین بکاهد. این در حالی است که امسال اتفاقی در مسیر نوسازی ناوگان تجاری رخ نداد.

با این حال راهکاری که می‌تواند راهگشا باشد این است که واردات خودروهای دست‌دوم را با الزام استانداردها آزاد کنند. این راه چند سال پیش هم امتحان شد و موجی از خودروهای قابل قبول اروپایی وارد کشور شدند که همچنان به فعالیت در جاده‌ها مشغول هستند و کارکرد بسیار مناسب‌تری در مقایسه با مدل‌های چینی دارند.

به‎رغم انتقادات بسیاری که به پیشنهاد واردات کامیون‎های کارکرده وجود دارد، شما واردات آن‎ها را راهکاری مناسب دانستید. برای بهره‎گیری از این راهکار چه الزاماتی باید رعایت شود و از چه کشورهایی می‌توان این خودروها را وارد کرد؟

به‎طور قطع این خودروها باید از برندهای تولیدشده در اروپای غربی تامین شوند، یعنی برندهایی که پیش از این هم در ایران حضور داشته‌اند و نمایندگی‌ و خدمات هم در کشور دارند. با توجه به شرایط کشور، خودروهایی با استاندارد یورو4 به بالا می‌توانند برای واردات مناسب باشند.

از نظر سن نیز خودروهای کمتر از پنج سال مناسب خواهند بود، چراکه شرکت‌های اروپای غربی به‎طور معمول هر پنج سال یک بار ناوگان را نوسازی می‌کنند. خودرو سه‎ساله یا پنج‎ساله اروپایی در مقایسه با مدل‌های صفر چینی بسیار مطلوب‌تر است.

محصولات چینی نسبتا جدید را که در سال‌های اخیر وارد بازار کشور شدند، از نظر کیفی چگونه ارزیابی می‌کنید؟ کمبود کیفیت در این خودروها به تولیدکنندگان برمی‌گردد یا واردکنندگان؟

صنعت خودرو چین هنوز تجربه لازم را در زمینه تولید ندارد. تولید خودروهای سنگین با سواری متفاوت است و صرفا کپی‌کاری، کمکی به این بخش نمی‌کند بلکه پایه تکنولوژی و کیفیت لازمه تولید این خودروهاست. هرچند مدل‌های فعلی چینی در مقایسه با نسل‌های پیشین از کیفیت بالاتری برخوردار است اما برای بازار ایران چند مشکل دارد؛ نخست آن‌که ترانزیت با این خودروها قابل انجام نیست و تنها تا ترکیه امکان تردد دارند. البته یکی از تجاری‎سازان بزرگ داخلی کشنده‎ای چینی را معرفی کرده و گفته است این خودرو اجازه تردد در سطح اروپا را هم دارد، اما ظاهرا تولید آن در ایران با موانع بانکی داخلی و نیز بین‎المللی روبه‎رو است.

از سوی دیگر، همچنان ناوگان‌های اصلی ازجمله حمل‎ونقل مواد سوختی و ترانزیت به اروپا به استفاده از خودروهای باکیفیت اروپایی پافشاری دارند و به سمت استفاده از محصولات چینی نرفته‌اند. شاید از ناچاری به یک ناوگان دوگانه رسیده‌اند اما در نهایت اصرار به خرید محصولات اروپایی دارند. این در حالی است که محصولات چینی کفاف وضعیت داخل را نمی‌دهند.

زمانی واردات خودروهای سبک ممنوع بود اما خودروهای سنگین به‌روز وارد کشور می‌شد، چراکه در مورد این خودروها بحث ترانزیت مطرح است و اگر ناوگان مشکل داشته باشد، ترانزیت از دست می‌رود. همان‌طور که درحال‎حاضر این اتفاق افتاده است.

در دو سال اخیر عملا هیچ کاری برای ناوگان سنگین انجام نشده است. عرضه و تولید در این بخش در کمترین حالت بوده که نتوانسته است نیاز این ناوگان را تامین کند. اگر دو یا سه سال به ناوگان خودروهای سنگین رسیدگی نشود، از استاندارد خارج شده و از رقبا عقب می‌ماند و سهم خود را در ترانزیت کالا از دست می‌دهد. 

به نظر شما این‎که تولید خودروهای سنگین تقریبا متوقف شده است، چه تاثیری روی اقتصاد خواهد داشت؟

از آن‎جایی‌که این محصولات، خودروهای کار هستند، مشتریان این خودروها صرف علاقه اقدام به خرید این خودروها نخواهند کرد و به‌طور قطع بازار کار هم برای این محصولات در نظر دارند. چنان‎چه تولید داخل متوقف شود و عرضه و واردات هم به صفر تمایل پیدا کند، باعث می‌شود خودرویی در بازار نباشد. 

این اتفاقی است که درحال‎حاضر هم افتاده و تقریبا خودرو سنگینی به بازار عرضه نمی‌شود و این موضوع به‌طور مستقیم روی قیمت‌ها تاثیرگذار خواهد بود. با این تقاضای اندکی که وجود دارد به‌طور قطع قیمت‌ها بالاتر خواهد رفت و این وضعیت تشدید خواهد شد. درنتیجه کسی تمایل به سرمایه‌گذاری در این بخش نخواهد داشت، چون توجیه اقتصادی ندارد. هزینه خرید یک خودرو سنگین در مقابل درآمد آن هیچ توجیهی ندارد.

با توجه به افزایش قیمتی که طی ماه‌های اخیر روی این گروه خودرویی شاهد بوده‌ایم، تقاضا برای خودروهای دست‌دوم و کمتر کارکرده چگونه پیش رفته است؟

قیمت خودروهای دست‌دوم هم تابعی از محصولات صفرکیلومتر است. خودروهای نو در ماه‌های اخیر رشد قیمتی عجیبی را تجربه کردند و این موضوع به خودروهای دست‌دوم هم سرایت کرده است. 

این یکی از دلایلی است که امید به نوسازی ناوگان فرسوده را هم از بین برده است. حتی اگر بخواهیم یک خودرو سنگین چینی هم وارد کنیم، با این هزینه‌ها و قیمت ارز، توجیه اقتصادی نخواهد داشت و نیازمند یک وام سنگین خواهد بود. چنان‎چه این وام به‌راحتی هم پرداخت شود، مشکلاتی درخصوص بازپرداخت آن وجود خواهد داشت و به‌دلیل نبود بازار کار مناسب برای این خودروها، پرداخت اقساط آن بسیار دشوار خواهد بود. 

به‎طور کلی خرید و فروش در خودروهای سنگین، چه مدل‌های صفر و چه مدل‌های کارکرده دچار رکود شده و به‌نظر می‌رسد حدود 70درصد از بازار خودروهای سنگین از بین رفته است.