به گزارش «اخبار خودرو»، قیمت شرکتی خودروهای داخلی در حال افزایش یا به قول خودروسازان «واقعیشدن» است و در هر پیشفروش قیمت تعدادی از خودروها تغییر می‌کند. اما همچنان اصلی‌ترین مشکل پیش‌روی خودروسازان، عرضه خودرو و انجام تعهدات معوق مشتریان است. زیرا تولید خودرو به شدت افت کرده و این امر می‌تواند خودروسازان را با مشکل بزرگی روبه‌رو کند. در این شرایط، خودروسازان چگونه می‌توانند به ادامه تولید امیدوار باشند؟
در همین زمینه با حسنکریمیسنجری، کارشناس صنعت خودرو به گفت‌وگو پرداختیم. وی معتقد است تا زمانی که شرایط سیاسی و اقتصادی حاکم بر خودروسازی همین شکل بماند، قطعا بحران توقف تولید در شرکت‌های خودروسازی ادامه خواهد یافت و به مرور شرایط بحرانی‌تر هم می‌شود.
با افزایش قیمت خودرو و فروش در حاشیه بازار مشکل این صنعت مرتفع می‌شودیا خیر؟
افزایش قیمت خودرو باعث می‌شود شرکت‌های خودروساز از حاشیه زیان خارج شوند. بههرحال باید پذیرفت قیمت تمام نهاده‌های تولید خودرو از مواد اولیه‌ای چون فولاد، مس، موادشیمیایی و پلیمری که مستقیم در افزایش نرخ قطعات خودرو موثر هستند گرفته تا هزینه‌های ثابت و سربار شرکت‌های خودروساز افزایش یافته است. اما نکته مهم روش تعیین قیمت خودرو است.
قیمت‌گذاری خودرو به عوامل متعددی در کنار یکدیگر بستگی دارد. به‌عبارت بهتر قیمت‌گذاری خودرو باید به‌گونه‌ای باشد که نخست انگیزه‌های دلالی در خرید به قیمت کارخانه و فروش به قیمت بازار را از بین ببرد.
دوم آنکه بالارفتن نرخ باید در حد قدرت خرید متقاضیان خودرو در بازار راکد این روزها بوده و درنهایت باید از بهای تمامشده خودرو بالاتر باشد تا شرکت‌های خودروساز را از حاشیه زیان خارج کند.
اگر به قیمت خودرو صرفا درصدی اضافه شود، ممکن است واکنش بازار این باشد که بلافاصله به‌همان نسبت یا اندکی متفاوت قیمت‌های خورو در کف بازار را افزایش دهد هرچند این امر نمی‌تواند به حذفشدن جریان دلالی در خرید از کارخانه منتج شود.
البته نکته بسیار مهم در تعیین قیمت به روش حاشیه بازار اهمیت استمرار عرضه خودرو متناسب با نیاز بازار و تقاضا توسط شرکت‌های خودروساز است. چراکه اگر جریان عرضه کندتر از نیاز بازار باشد، بازهم نمی‌توان به حذف جریان دلالی امیدوار بود.
بنابراین بهتر است روش قیمت‌گذاری براساس حاشیه بازار ابتدا در مورد خودروهایی اتفاق بیفتد که امکان تولید و عرضه آن‌ها به بازار فراهم است، ازجمله خودروهایی که وابستگی کمتری به تامین قطعه از خارج دارند.
خودروسازان در 9ماه سال جاری نسبت‌به مدت مشابه سال گذشته با کاهش تولید 342هزار دستگاهی روبه‌رو شدند. ادامه این روند به‌نظر شما چه تاثیری بر فروش خودرو در حاشیه بازار خواهد گذاشت؟ آیا مشکل بیشتری را برای ادامه فعالیت خودروسازان به‌وجود خواهد آورد؟
روند کاهش تولید ناشی‌از پارامترهایی است که خارج از کنترل خودروسازان بوده، به‌عبارتی شرایط بد اقتصادی و تحریم‌ها باعث شده‌اند چرخه تولید در شرکت‌های خودروسازی کند شود. درحالحاضر خودروسازان هم در تامین قطعات مشکل دارند و هم جریان نقدینگی آن‌ها متناسب با نیازشان نیست و بهشدت افت کرده، بنابراین طبیعی است با افت تولید روبه‌رو شوند. با هر شرایطی و از هر روشی که برای قیمت‌گذاری استفاده شود، این افت تولید تاثیر خود را در بحران قیمت می‌گذارد.
تفاوتی نمی‌کند که در حاشیه بازار قیمت‌گذاری شده یا براساس بهای تمامشده تعیین شود. به هرحال عرضه خودرو این روزها متناسب با نیاز بازار نیست و به‌همین دلیل بین قیمت بازار و قیمت فروش کارخانه شکاف افتاده است.
با این حال در روش قیمت براساس حاشیه بازار، از آنجاکه افزایش قیمت بازار و کارخانه با هم اتفاق می‌افتد، لااقل سود ناشی‌از افزایش قیمت خودرو بهجای آنکه به جیب جریان دلال برود، به جیب تولیدکننده می‌رود.
در آن‌صورت شرکت‌های خودروساز ترغیب می‌شوند برای جلوگیری از افت تقاضا بخشی از سود خود را به فروش‌های اعتباری تخصیص دهند. البته در تعیین‌قیمت به روش حاشیه بازار اتفاق دیگری هم می‌افتد، زمانی‌که قیمت کارخانه و بازار یکسان و واقعی شود، تقاضاهای کاذب ریزش می‌کنند و در آن‌صورت، تقاضا در بخشی از مدل‌های خودرویی نمی‌تواند مثل امروز از عرضه پیشی بگیرد و باعث افزایش کاذب قیمت‌ها شود. ضمن آنکه افزایش قیمتی که در بازار اتفاق می‌افتد، بهجای آنکه نصیب دلالان شود، به شرکت خودروساز و تولیدکننده می‌رسد.
خودروسازان به فروش در حاشیه بازار تمایل داشتند که درحالحاضر به آن نزدیک شده‌اند. این موضوع چگونه مدیریت خواهد شد تا هم عرضه بالا برود و هم قیمت‌گذاری در حاشیه بازار را از دست ندهند؟
البته قیمت‌هایی که درحالحاضر اعلام شده است، ربطی به حاشیه بازار ندارد. اما به‌فرض آنکه قیمت در حاشیه بازار تعیین شود، به دو دلیل امیدوارم بین عرضه و تقاضای خودرو تعادل برقرار شود. نخست آنکه شرکت‌های خودروساز برای توقف ارائه سود مشارکت و جرایم تاخیر در تحویل خودرو تمایل دارند هرچه سریعتر خودروهای دارای تعهد معوق خود را تحویل دهند. به‌عبارتی تحویل خودروهای دارای‌تعهد برای شرکت خودروساز مهم‌تر از ایجاد تعهدات جدید است.
از سوی دیگر همانطور که پیشتر نیز اشاره کردم، برابری قیمت کارخانه و بازار باعث می‌شود حجم زیادی از تقاضا که صرفا به‌دلیل بهره‌مندی از فاصله قیمت دو نقطه یعنی کارخانه و بازار به ثبت‌نام و خرید خودرو انجام می‌شد، حذف شود و تنها تقاضاهای واقعی باقی بماند.
این امر به تعدیل طرف تقاضا و درنهایت به متعادل شدن قیمت در بازار کمک می‌کند. البته از این موضوع نیز نباید گذشت که دلایل اصلی افزایش قیمت، ریشه در موضوعاتی خارج از حوزه خودروسازی دارد که هنوز پابرجا هستند.
یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت خودرو را باید در افت تولید جستوجو کرد که این امر به تحریم و کاهش توان نقدینگی شرکت‌ها برمی‌گردد. هزینه‌های سربار و ثابت در شرکت‌های خودروساز حتی در صورت توقف تولید نیز وجود دارند و این موضوع باعث کاهش توان مالی این شرکت‌ها شده است.
به‌نظر شما این افت تولید در سال آینده هم ادامه پیدا خواهد کرد؟
تا زمانی که شرایط سیاسی و اقتصادی حاکم‌بر خودروسازی همین گونه بمانند، قطعا بحران کاهش تولید در شرکت‌های خودروسازی ادامه خواهد یافت و به مرور شرایط بحرانی‌تر هم می‌شود، مگر آنکه در عرصه سیاسی و تعامل با شرکت‌های خارجی اعم‌از چینی و اروپایی و در حوزه بانک و تبادلات پولی تحولی ایجاد شود یا اتفاق جدیدی بیفتد.
درحالحاضر مسیرهای توسعه صنعت خودرو تقریبا مسدود شده است. هرچند فعالیت تولیدی در شرکت‌های خودروساز براساس پلت‌فرم‌های وارداتی بوده و ادامه این روند تنها بدون لحاظکردن رشد و توسعه امکانپذیر است اما برای افزایش کیفیت و ایجاد توسعه در صنعت خودرو بازشدن مسیرهای مسدودشده ضروری است و در صورت ادامه بیتوجهی به این صنعت بحران در سال آینده تازه شروع خواهد شد.
با ادامه این شرایط آیا توقف تولید خواهیم داشت؟
احتمال رسیدن به نقطه توقف تولید وجود دارد. البته این‌امر در شرایطی خواهد بود که خودروساز قطعه‌ای برای تولید نداشته باشد. اما این همه ماجرا نیست. درواقع باید به این موضوع توجه داشت که توقف تولید مساوی با بحران‌های مختلف است.
بههرحال خودرو کالایی است که طیف وسیعی از طبقات اجتماعی جامعه را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. اگر خودرو افت تولید داشته باشد، افزایش قیمت خواهد داشت و تاثیر منفی بر ذی‌نفعان این شرکت‌ها نظیر مشتریان، کارکنان و حتی سهامداران می‌گذارد. بحران بیکاری کارکنان خودروسازی و قطعهسازیها را باید جدی گرفت.
در بحث کیفیت هم ممکن است مجبور به تامین قطعه از مسیرهای دیگر شویم که در برخی قطعات با افت کیفیت مواجه خواهیم شد. البته تاکنون این اتفاق نیفتاده و هنوز خودروسازان با معیارهای گذشته خود، قطعه را تامین می‌کنند و تولید را ادامه می‌دهند. از این رو، هنوز در این معیارها تغییری ایجاد نشده است.
آیا به نقطه‌ای خواهیم رسید که با هر کیفیت و به هر قیمت تولید را ادامه دهیم؟
خودرو یک محصول مبتنی‌بر ساختار ایمنی است. ایمنی در خودرو اولویت دارد. ممکن است سطح ایمنی و کیفیت در جوامع گوناگون، متفاوت باشد اما استانداردها از یک کف و سقفی برخوردارند. اگر کیفیت از کف استانداردها پایین بیاید، امکان تولید وجود نخواهد داشت. بنابراین یا تولید با رعایت حداقل استانداردها ادامه می‌یابد یا در صورتی که رعایت این میزان حداقلی از استانداردها ممکن نباشد در آن‌صورت تولید کلا متوقف می‌شود.
آیا درست است تا زمانی که تحریم‌ها وجود دارند، امکان افزایش استانداردها را نخواهیم داشت؟
تمام این موارد درواقع یک مجموعه و پروتکل به‌هم وابسته هستند. نمی‌توان توقع داشت استانداردهای روز اروپا در خودروهایی لحاظ شود که عملا در یک شرایط بحرانی تحت‌عنوان تحریم تولید می‌شود. تمام موضوعات مرتبط با تولید یک خودرو باکیفیت باید با هم هماهنگ و همزمان باشند. طبیعتا تولید باکیفیت نیاز به تامین مجموعه‌ها، آپشن‌ها و قطعاتی دارد که کف استاندارد آن‌ها بالاتر است.
