صنعت خودرو در ایران با چند دهه قدمت همچنان مونتاژکار است. بسیاری از کارشناسان معتقدند مونتاژکار بودن به معنای بی‌ارزش بودن کار خودروسازان نیست اما وقتی در یک صنعتی صرفا مونتاژ در دستور کار قرار می‌گیرد و خودروسازی‌ها تحت لایسنس شرکت خارجی ادامه فعالیت می‌دهند، نمی‌توان در بحث صادرات چندان عملکرد مفیدی داشت. در این شرایط، اصولا قرارگرفتن در زنجیره تامین خارجی سخت است، بهخصوص اگر تولیدات مونتاژی در داخل کشور، محصولات قدیمی باشند یا به لحاظ اقتصادی تولید آن‌ها در داخل و صادرات آن‌ها صرفه اقتصادی بالایی نداشته باشد.
به گزارش «اخبار خودرو»، در همین زمینه، بیوک علیمرادلو؛ کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه صنعت خودرو در کشورمان صنعت مونتاژ است، می‌گوید: «بی‌تعارف ما مونتاژکار هستیم. اگر کسی غیر از این می‌گوید دروغ گفته است. در تمام شرکت‌ها صنعت، صنعت مونتاژ است پس نباید در خصوص صادرات صحبت کنیم.»
وی می‌افزاید: «وقتی ما تحت لایسنس تولید می‌کنیم، صاحب برند به ما می‌گوید چگونه تولید کنید، چگونه بفروشید و به کجا صادرات داشته باشید. خارج از این هیچ‌کاری نمی‌توانیم انجام دهیم. پس تعارف نکنیم و نگوییم که صنعت داریم. ما یک صنعت مونتاژ داریم و با آن ادامه می‌دهیم.»
صنعت خودرو می‌خواهیم اما...
علیمرادلو در خصوص اینکه آیا ما صنعت خودرو می‌خواهیم یا خیر، می‌گوید: «من جزو کسانی نیستم که می‌گویند صنعت خودرو نمی‌خواهیم. صنعت خودرو با زندگی میلیونها انسان در کشور و میلیاردها انسان در جهان گره خورده است و بسیاری به آن نیاز دارند. اما این را باید بدانیم که 80درصد صنعت و بازار خودرو در جهان در اختیار 17خودروساز است. پس این‌ها در دنیا تعیین‌کننده هستند که چه خودرویی سوار شوید و با چه قیمتی خریداری کنید.»
وی در ادامه تاکید می‌کند: «بحث داشتن یا نداشتن صنعت خودرو یک تصمیم کلی و کلان است و باید کل کشور تصمیم بگیرد که آیا صنعت خودرو می‌خواهد یا خیر. در دنیا برای مثلا یک بازه 10ساله برنامه‌ریزی می‌کنند که برای توسعه صنعت خودرو چه دارند و چه می‌خواهند. صنعت خودرو یک صنعت پرچالش است و ما باید در این بازه زمانی فرصت‌ها و چالش‌ها را تشخیص دهیم.»
علیمرادلو با بیان اینکه برای حضور در بازارهای جهانی و حضور در کنار آن 17شرکت اصلی نمی‌توانیم خارج از سیکل این تعداد خودروساز باشیم، اظهار می‌کند: «اگر می‌خواهیم در بازار جهانی باشیم، خارج از ارتباط با این 17شرکت نمی‌توانیم فعالیت کنیم.»
سال‌های سال است که روی این مورد تاکید بسیار وجود دارد و بسیاری معتقدند که صرف تولید یک خودرو در کشور، باعث انتقال تکنولوژی و صادرات خودرو از کشور مونتاژکار به کشورهای دیگر نمی‌شود. بحث بر سر داخلی‌سازی و تشکیل جوینت‌ونچر و این موضوع است که اصولا تولید یک محصول در یک کشور صرفه اقتصادی داشته و امکان صادرات آن مهیا باشد. یعنی همان مساله‌ای که طی سالیان اخیر در کشورمان دیده نشده و محصولات مونتاژ شده در ایران نتوانستهاند در بازارهای دیگر به فروش برسند و صرفا تولید خودرو برای بازار داخلی انجام شده است.
با لایسنس اروپایی و CKD چینی به جایی نمی‌رسیم
این کارشناس صنعت خودرو که سابقه مذاکره با نمایندگان رنو برای حضور در صنعت خودرو ایران را دارد، می‌گوید: «البته روی این نکته تاکید دارم که با لایسنس و تولید CKD نمی‌توانیم خودروساز شویم.
من چندین سال است که می‌گویم مرگ بر لایسنس، مرگ بر CKD. چون با این‌ها ما به جایی نمی‌رسیم. چون با این وضعیت، سال‌های سال همین می‌مانیم که هستیم و در جا می‌زنیم. امروز با یک شرکت کار می‌کنیم و فردا با شرکتی دیگر.»
علیمرادلو در این خصوص تاکید دارد: «با سیکیدیکاری یک روز باید معطل اروپایی می‌شدیم و یک روز دیگر معطل چینی‌ها. چینی‌هایی که وقتی من در مهرکام پارس بودم، یک میلیون دلار به بنده دادند تا برویم در کشورشان داشبورد تولید کنیم و حالا برای من سخت است که می‌بینم باید برویم از آن‌ها درخواست کنیم که برایمان داشبورد بسازند.»
وی می‌افزاید: «چرا وقتی یک مدیر، خوب کار می‌کند، عزلش می‌کنیم؟ فقط در صنعت خودرو نیست، بلکه در همه جا این اتفاق رخ می‌دهد.»
به عقیده کارشناسان، برای خودروساز شدن و صاحب صنعت خودرو شدن نیازمند زیرساخت‌ها و البته مدیریت صحیح و اصولی در سطح وزارت صمت و خودروسازان هستیم؛ مدیرانی از جنس صنعت خودرو که تمامی چالش‌های ساخت خودرو را می‌شناسند و می‌توانند به صورت زیربنایی کار کنند.
نمی‌توان بدون برنامه و البته بدون مدیرانی متخصص در این صنعت پیشرفت کرد. برای ورود به زنجیره تامین جهانی در صنعت خودرو نیاز به موارد متعددی است که برخی از آن‌ها در ایران وجود ندارد یا اگر هم ظرفیتی هست، متاسفانه بهصورت ناقص و با مدیریت ضعیف در حال از بین رفتن است.
