به گزارش «اخبار خودرو»،شاید اگر خودروسازان سال را خوب شروع نمی‌کردند و به پایان نمی‌رساندند، سال 97 به چیزی در حدود نیمی از تیراژ خودرو در سال 96 می‌رسیدیم؛ یعنی سقوط آزاد به سال 92 که تولید خودرو به 700هزار دستگاه در سال رسیده بود. وقفه چندماهه در سال 97 و عدم تصمیم‌گیری موثر باعث شد خودروسازان نتوانند به اهداف خود در این سال دست پیدا کنند، هدفی که تولید بیش‌از یکمیلیون و 600هزار دستگاه را نشانه گرفته بود. ضمن اینکه تحریم‌ها فرصت همکاری‌های جدید با خودروسازان خارجی را که برای نخستین‌بار به‌صورت سرمایه‌گذاری مستقیم در صنعت خودرو ایران حضور یافتند، معلق کرد. این همکاری قرار بود میزان تولید خودرو در کشور را تا 650هزار دستگاه در سال افزایش دهد. اینکه تحریم‌ها چه تاثیری بر صنعت خودرو گذاشته و در صورت نبود تحریم‌ها چه وضعیتی را می‌شد برای صنعت خودرو متصور بود، موضوعاتی هستند که در خصوص آن‌ها با پویا عباسیان، کارشناس صنعت خودرو و تجارت بین‌الملل به گفت‌وگو پرداختیم.
به‌نظر شما تحریم‌ها چه تاثیری بر صنعت خودرو در یک‌سال اخیر گذاشته است؟
تحریم‌ها اثر خود را به صورت کوتاهمدت و بلندمدت بر صنعت خودرو گذاشته و خواهد گذاشت. در کوتاهمدت مانند آنچه از اواخر بهار سال گذشته در بازار و صنعت خودرو رخ داد، تیراژ به شکل محسوسی رو به کاهش رفت. بههرحال وقتی منابع ورود کالا و قطعات و مواد اولیه به کشور مسدود و محدود می‌شود، اثر خود را با کاهش تولید نشان می‌دهد. مهم‌ترین اثر تحریم‌ها کاهش ورود قطعات و مواد اولیه به کشور است و درنهایت باعث می‌شود میزان تولید نیز روند کاهشی به‌خود بگیرد. البته تحریم‌ها بهتنهایی این مشکل را بهوجود نیاورده و بحث افزایش قیمت ارز نیز مزید بر علت شده است تا صنعت خودرو کشور با چالش جدی روبه‌رو شود. در بلندمدت نیز تحریم‌ها به شکل درجا زدن صنعت خودرو خود را نشان می‌دهد. به این صورت که به‌دلیل مشکل در تامین قطعات، نبود نقدینگی برای تولید، مساله بسیار مهم تحقیقوتوسعه و همچنین به‌دلیل خروج شرکای استراتژیک خودروسازان، صنعت خودرو با یک خلأ در توسعه مواجه خواهد شد.
چرا در این شرایط توسعه صنعت خودرو به تاخیر می‌افتد؟
خودروساز نمی‌تواند قطعات وارد کند، قطعه‌ساز هم امکان واردات قطعات نیمه‌آماده و مواد اولیه را ندارد، همچنین وقتی پولی برای تحقیقوتوسعه موجود نیست، بنابراین تولید جدیدی رخ نخواهد داد. محصولات جدید به‌دنبال تحقیقوتوسعه توسط خودروساز و ایجاد تغییر در خط تولید قطعه‌ساز تولید می‌شوند.
متاسفانه در شرایط فعلی هیچ‌کدام از این موارد موردنیاز در این دو صنعت یا وجود ندارند یا به‌شکل بسیار ضعیفی به آن پرداخته می‌شود. ازسوی‌دیگر، خودروسازان خارجی که پس از برجام با قراردادهای متفاوت و همراه با آورده مالی وارد کشور شدند. به‌دلیل تحریم‌ها دیگر حضور ندارند و همین امر باعث می‌شود در درازمدت صنعت خودرو کشور توسعه نداشته باشد.
بههرحال عرضه خودروهای جدید در همکاری با خودروسازان خارجی و ایجاد خطوط تولید خودروهای به‌روز، سبب ورود تکنولوژی (هرچند به شکل محدودتر) به صنعت خودرو می‌شد. مثال دیگر را می‌توان در عرضه خودروهای ساخت داخل جدیدتر به بازار مشاهده کرد. با شروع تحریم‌ها و به‌علت عدم ورود برخی قطعات، تولید و فروش این خودروها نیز متوقف شده یا شرکتی که مدت‌هاست از خودرو جدیدش رونمایی کرده، به‌دلیل عدم تامین قطعات این خودروها که به‌روزتر و پیشرفته‌تر از خودروهای قدیمی هستند، نمی‌تواند آن را به تولید انبوه برساند.
اگر بخواهیم در کنار تحریم‌ها دلایل دیگری را بهعنوان اصلی‌ترین مساله دستوپاگیر خودروسازان مطرح کنیم، به چه موردی خواهیم رسید؟
تحریم و مشکل نقدینگی، دو مساله عمده این روزهای صنعت خودرو هستند. شاید بتوان گفت بهنوعی تحریم‌ها روی تامین نقدینگی خودروسازان نیز تاثیرگذار بوده است. می‌توان گفت اگر تحریم‌ها اعمال نمی‌شد، خودروسازان تا این حد با مشکل نقدینگی نیز مواجه نمی‌شدند. خودروسازانی مانند پژو، سیتروئن و رنو می‌توانستند آورده خوبی برای خودروسازان داشته باشند. بههرحال انجام قراردادهای چندصدمیلیون یورویی این شرکت‌ها با شرکای ایرانی خود می‌توانست نیاز این شرکت‌ها را به نقدینگی برطرف کند. ضمن اینکه درصورت ادامه همکاری خودروسازان با شرکای خود و نبود تحریم‌ها می‌توانستیم به این موضوع که خودروسازان تامین نقدینگی را از طریق این کشورها یا فاینانس‌های مالی ارزان تامین کنند، امیدوار باشیم.
گفته می‌شود بحث تغییر و تنوع در صنعت خودرو و محصولات عرضهشده توسط خودروسازان موضوع دیگری بود که به‌دنبال تحریم‌ها از دست رفت. در جدیدترین اظهارنظرها در این خصوص گفته می‌شود تولید سالانه 650هزار دستگاه خودرو جدید و به‌روز به‌دلیل تحریم‌ها از بین رفت. در این زمینه چه تغییراتی می‌توانست ایجاد شود؟
ادامه همکاری به‌صورت جوینت‌ونچر با خودروسازان خارجی می‌توانست معادلات صنعت خودرو را کاملا تغییر دهد. عرضه سالانه خودروهای جدید و افزایش تیراژ آن‌ها باعث می‌شد خودروسازان خطوط تولید قدیمی و همچنین خودروهای قدیمی خود را برای همیشه کنار بگذارند. متاسفانه تحریم‌ها بار دیگر این فرصت را به تعویق انداخت. درنهایت به نظر می‌رسد تا زمانی که تحریم‌ها برداشته شوند، خودروهای قدیمی همچنان تولید خواهند شد، مگر اینکه خودروسازان با همکاری قطعه‌سازان بتوانند کار بزرگی انجام دهند و توسعه محصولات جدید و به‌روزتر را پیش ببرند. در غیر این‌صورت وضعیت صنعت خودرو درجا زدن یا توسعه و رشد بسیار ضعیف خواهد بود.
آیا استراتژی جدید صنعت خودرو باتوجه به شرایط تحریم، حفظ تولیدات قدیمی است؟
قطعا در شرایط تحریم و نبود نقدینگی که تامین قطعات خودروهای قدیمی هم با مشکل مواجه شده و میزان تیراژ خودروسازان افت کرده است، نمی‌توان برای تولید خودروهای جدید انتظار کوتاهمدت داشت. در این شرایط، حفظ تیراژ محصولات قدیمی برای حفظ بازار و جلوگیری از بیشتر نجومیشدن قیمت خودروها در اولویت خودروسازان خواهد بود.
آیا می‌توان امیدوار بود استراتژی صنعت خودرو در این شرایط تغییر کند؟
چاره‌ای جز تغییر استراتژی وجود ندارد. زیرا دیگر خودروسازان خارجی را در کنارمان نداریم. به نظر می‌رسد افزایش داخلی‌سازی در این شرایط می‌تواند به کمک صنعت خودرو کشور بیاید. افزایش داخلی‌سازی یا تامین قطعات به هر شکل ممکن باعث خواهد شد تولید خودرو در کشور ادامه پیدا کند.
طی یکی دو سال گذشته واردات خودرو با چالش مواجه و به‌طور کلی متوقف شده است. اصولا واردات خودرو تاثیری بر صنعت خودرو خواهد گذاشت؟
واقعیت این است واردات خودرو هیچ نقش منفی برای تولید خودرو در کشور ما ندارد. واردات وقتی می‌تواند برای صنعت خودرو چالش ایجاد کند که تعرفه واردات بسیار پایین باشد. درحالحاضر هر خودرویی وارد کشور شود، قیمت بسیار بالایی خواهد داشت و اصولا رقابتی با تولیدات داخل نخواهد کرد. اما هرچقدر که واردات بر صنعت خودرو بی‌تاثیر باشد، ممنوعیت واردات تاثیر چشمگیری بر خودروسازان گذاشته است و عملا فشار بیشتری روی آن‌ها می‌آورد. چراکه محصولات داخلی به‌صورت مداوم و بیش‌ازپیش با خارجی‌ها مقایسه می‌شوند و این برای خودروسازان حاشیه ایجاد کرده است. شاید اگر واردات در شرایط فعلی آزاد بود و حتی تعرفه پایینی هم برای آن دریافت می‌شد، خودروسازان داخلی تحت‌فشار قرار نمی‌گرفتند.
