به گزارش «اخبار خودرو»، همان‌طور که می‌دانیم قطعات داخلی موتور از فلزات مختلفی ساخته شده‌اند. این قطعات در زمان روشن‌بودن موتور، استهلاک را تحمل می‌کنند و درصورتی‌که روغن‌موتور به‌عنوان روان‌کننده، ضدسایش و خنک‌کننده بین اجزای موتور در جریان نباشد، موتور قادر به انجام وظایف خود نیست. اصطکاک بین قطعات که به تولید براده‌ها و ذرات ریز آهنی منجر می‌شود، از یک سو و از سوی دیگر، ورود دوده و آلودگی ناشی از احتراق موتور همگی باعث ایجاد ناخالصی در روغن‌موتور می‌شوند. این‌جاست که فیلتر به کمک روغن‌موتور می‌آید و با خارج کردن این ذرات و آلودگی‌ها، باعث تصفیه روانکار می‌شود.
مراقب کبد خودرویتان باشید!
در واقع عملکرد فیلتر روغن، مثل کبد در بدن است. روغن موتور بعد از آلوده شدن با گذر از فیلتر روغن تصفیه می‌شود و این کار باعث افزایش طول عمر و بازدهی بالاتر موتور در شرایط خاصی مثل استارت اولیه در شرایط آب‌وهوایی سرد و حرارت بالای موتور در سرعت‌های بالا خواهد شد. واضح است که پس از مدتی، فیلتر روغن هم مانند سایر فیلترها دچار تجمع آلودگی و جرم می‌شود و روغن را به سختی از خود عبور می‌دهد. حال تصور کنید خودرویی با یک فیلتر روغن فاسد و فاقد کارایی مشغول به کار است، در چنین شرایطی باید انتظار صدمه دیدن پمپ روغن، کاهش یافتن قدرت موتور و حتی شکسته شدن سوپاپ‌ها را داشته باشیم.
البته شرکت‌های سازنده، برای جلوگیری از آسیب به موتور در چنین شرایطی، سوپاپ اطمینانی را داخل فیلتر روغن تعبیه کرده‌اند که در مواقع بالابودن فشار در موتور، روغن را بدون فیلتر، وارد مدار کرده و از صدمات احتمالی جلوگیری می‌کند. برای شرح بهتر این اتفاق شاید بهتر باشد ابتدا تعریفی از دو نوع فیلتر روغن مورد استفاده در بازار داشته باشیم.
فیلترهای دورانی که تمام مجموعه فیلتر درون محفظه فلزی قرار داده شده است. در این نوع فیلترها سوپاپ اطمینان در همان محفظه فلزی نصب شده و در زمان بالا رفتن فشار روغن عمل می‌کند. فیلترهای کارتریجی که در آن، سوپاپ و محفظه فلزی به بدنه کارتر روغن خودرو متصل است و تنها کارتریج روغن یا همان قسمت کاغذی فیلتر تعویض می‌شود.
مضرات عدم تعویض فیلتر روغن
اغلب تولیدکنندگان فیلتر و روغن موتور معتقدند که تعویض فیلتر پس از هر بار تعویض روغن، لازم و واجب است. اما برخی از اتوسرویس‌کاران خودرو بر این باورند که شرکت‌های مذکور به‌دلیل کسب سود بیشتر، این توصیه را مطرح می‌کنند. تولیدکنندگان فیلتر روغن، تعویض روغن و فیلتر را پس از هر ۳هزارمایل یا ۵هزارکیلومتر، یا پس از پایان ۳ ماه پیشنهاد می‌کنند.
دلیل این توصیه این است که فیلتر روغن شاید مصرفی‌ترین قطعه خودرو باشد که به‌دلیل تماس با مواد بسیار آلوده‌تری همچون قطعات فلزی روغن، باید هرچه زودتر تعویض شود. در نظر داشته باشید که اگر فیلتر روغن هنگام تعویض روغن موتور تعویض نشود، فیلتر ناخالصی‌های روغن اول را می‌گیرد و دیگر نمی‌تواند روغن را تصفیه کند.
کبدهای چربی که پیوند داده می‌شوند!
با توجه به مثال ذکر شده در مورد شباهت عملکرد فیلتر و کبد انسان، می‌توان فیلتر استفاده شده برای روغن اول را همچون کبد چربی دانست که توانایی تصفیه خون از آن گرفته شده و باید با پیوند کبد تازه، فرد بیمار را از مرگ نجات داد، اما وقتی با وجود تعویض روغن، فیلتر را در جای خود نگه می‌دارید، در واقع به بدن فردی که خون تازه و تمیز دارد، کبد چربی پیوند زده‌اید که درنهایت باعث می‌شود این فرد (در اینجا روغن تازه تعویض‌شده) نیز بیمار شود.
از سوی دیگر باید توجه داشت کاغذی که وظیفه فیلتراسیون را بر عهده می‌گیرد، دارای منافذی است که از عبور ناخالصی‌ها و مواد اضافی جلوگیری می‌کند و منافذ فیلتری که هنگام تعویض روغن قرار است دوباره استفاده شود، دیگر نمی‌تواند به مقدار کافی، روغن را از خود عبور دهد. از این رو فشار پشت فیلتر افزایش پیدا می‌کند و خودبه‌خود سوپاپ اطمینان باز می‌شود. در واقع روغن دوم بدون فیلتر، راهی پمپ روغن می‌شود و در طول حیات خود، عموما مسیر فیلتراسیون را دور می‌زند.
تشخیص خرابی فیلتر روغن
ممکن است متوجه شوید روغن زیادی زیر خودرو شما روی زمین ریخته است؛ یکی از دلایل این مشکل می‌تواند خراب شدن فیلتر روغن موتور باشد.
همان‌طور که می‌دانید فیلتر روغن به محفظه روغن چسبیده است و درصورت خرابی می‌تواند روغن را به بیرون نشت دهد. در برخی مواقع نیز فشار روغن به‌شدت کم می‌شود، در چنین شرایطی نیز به احتمال بسیار زیاد ایراد از فیلتر است، زیرا اگر فیلتر کثیف باشد، فشار روغن کم می‌شود.
البته مشکل به اینجا ختم نمی‌شود، چراکه وقتی با این فشار کم موتور خودرو نمی‌تواند به‌درستی کار کند، در نتیجه یکباره خاموش می‌شود و مشکلات زیادی را برای پیشرانه به‌وجود می‌آورد. بنابراین توجه داشته باشید که وقوع این حالت بسیار خطرناک است. از نشان‌دهنده‌های خراب‌شدن فیلتر روغن موتور، روشن شدن چراغ چک است.
چراغ چک روغن موتور از چراغ‌های هشداردهنده در مجموعه نشانگرهای پشت آمپر است که روشن شدن آن دلایل متعددی دارد. یکی از دلایل آن، خرابی فیلتر روغن است. بنابراین با روشن شدن این چراغ حتما به تعمیرکار خود مراجعه کنید.
