زمانی که خلبان پرواز 1549 شرکت هواپیمایی یو.اس.ایر پس از خاموش شدن موتورهای هواپیمای ایرباس320 آن را روی رودخانههادسون نیویورک فرود آورد، نتیجه پژوهشهای فراوان درباره نشستن هواپیما روی آب را به نمایش گذاشت، پژوهشهایی که طبق نتیجه آنها شرکتهای سازنده، هواپیماهای خود را برای مقابله با چنین مواردی طراحی میکنند.
شناور شدن هواپیما روی آب
اکنون بیشاز 50 سال از آغاز آزمایشهای فرود اضطراری هواپیما روی آب میگذرد؛ آزمایشهای جدی که تاثیر فراوانی بر طراحی ظاهر هواپیما و آیرودینامیک آن گذاشته است. اطلاعات بهدست آمده از فرود اضطراری هواپیماها در جنگ جهانی دوم دگرگونیهای چشمگیری را در توسعه سامانههای آزمایشی به وجود آورده است.
این آزمایشها یکی از پایههای اصلی صدور مجوز برای هواپیماهای جدید است. امروز، دستگاههای پیچیده ثبت اطلاعات دیجیتالی و ثبت اطلاعات همراه با مدلهای بسیار سبک ساخته شده از مواد مرکب امکان آزمایشهای دقیقتر شناور شدن هواپیما روی آب را فراهم ساخته است.
مدل کامل
خوشبختانه فرود اضطراری هواپیماهای مسافری روی آب به ندرت روی میدهد. فرود اضطراری روی آب هر چند نادر است ولی باز هم رخ میدهد و احتمال نجات سرنشینان بیشتر از آن حدی است که همه تصور میکنند.
در ژانویه سال 2001 یک فروند بوئینگ737 در رودخانه بنگاوان سولو در جاوه فرود آمد. هواپیما به قدر کافی روی آب شناور ماند تا از 60سرنشین آن 59 نفر به سلامت خارج شدند. در موردی دیگر، یک فروند بوئینگ767 شرکت هواپیمایی اتیوپی ربوده شد.
پس از اتمام سوخت و خاموش شدن موتورها، هواپیما در کنار جزیره گراند کوموروس نزدیک ماداگاسکار در اقیانوس هند فرود اضطراری داشت. بال هواپیما در لحظه تماس با آب به طرف چپ برگشت و هواپیما در آب سقوط کرد. 56نفر سرنشین آن به صورت معجزه آسایی زنده ماندند.
یکی از موارد بسیار چشمگیر فرود اضطراری هواپیما بر سطح آب، نشستن هواپیمای جت نیمراد ارتش انگلستان است که در سال 1995 روی داد. هفت سرنشین هواپیما سالم ماندند.
فیلمهای گرفته شده نشان میدهد آنچه که روی داد مشابه محاسباتی است که طراحان هواپیما در نظر داشتند.
ارتباط بالقوه
آخرین مدل هواپیما که در آزمایش فرود روی آب استفاده شد، شباهت زیادی به ایرباس320 دارد. هنگام آزمایش یکی از موتورها از بال جدا شد (مانند سانحه رودخانههادسون). محل اتصال بال به بدنه نیز شکست و باعث شد تا الگوی پخش شدن ویژه ای از آب در اطراف هواپیما تشکیل شود.
این موارد به همراه جدا شدن درِ بار و خم شدن بدنه، باعث شد تا آب به محفظه زیر هواپیما راه یابد و بخشی از بدنه هواپیما به زیر آب برود. بنابراین هواپیما بیشتر در آب فرو رفت و بلافاصله پس از باز کردن درهای اصلی هواپیما، آب به داخل هواپیما سرازیر شد.
مشارکت خدمه
دیدن این آزمایشها میتواند نکات آموزشی فراوانی داشته باشد. بهعنوان نمونه خلبانان میتوانند با دیدن حالتهای مختلف نشستن روی آب آشنا شوند و همانجا ببینند که چه اتفاقی برای هواپیما روی میدهد. بسیاری از خلبانان آزمایشی، با دیدن مدل سه متری هواپیمایی که آزمایش میکنند، از واکنش آن هنگام نشستن روی دریای پر از موجهای بلند شگفت زده میشوند. همه آزمایشها با در نظر گرفتن قوانین و مقررات مربوط به تایید مجوز پرواز هواپیماها صورت میگیرد.
جعبه سیاه و اطلاعات بهدست آمده از کتاب و دستورالعملهای ایرباس320 کارشناسان را قادر ساخت تا بتوانند نشستن هواپیما بر رودخانه هادسون را شبیهسازی کنند. با این شبیهسازی و فیلمبرداریهای پیشرفته، کارشناسان با دقت بیشتری عملکرد هواپیما را ارزیابی کردند. یافتههای این آزمایش کمک شایانی در طراحیهای بهتر و آموزشهای پیشرفتهتر میکند. در ضمن کارشناسان با شناخت نقاط ضعف هواپیما، آن را ایمنتر طراحی میکنند.