در ماه‌های گذشته انباشت خودروهای ناقص و ته‌نشین‌شدن آن‌ها در خودروسازی‌ها، مشکلاتی جدی در صنعت و بازار خودرو ایجاد کرد. قطعه‌سازان به دلایل مختلف ازجمله کمبود نقدینگی، خطوط تولید را تامین نکردند که این موضوع به تولید ناقص حدود 180هزار خودرو در دوخودروساز بزرگ کشور منجر شد. با وجود این، در هفته‌های اخیر بین 16 تا 20هزاردستگاه از این خودروها تکمیل و به مشتریان تحویل داده شد و به گفته مدیران و فعالان این بخش، روند تکمیل و تحویل این خودروها قرار است با جدیت بیشتر پیگیری شود و ادامه یابد. یکی از راه‌هایی که برای تکمیل این خودروها بسیار موردتاکید قرار دارد، افزایش خودکفایی و همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان عنوان می‌شود.
تصمیم افزایش داخلی‌سازی باید 10سال قبل گرفته می‌شد
یک فعال صنعت خودرو درخصوص تاثیر همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان در تامین و تکمیل خودروهایی که به دلیل نبود قطعات پیشرفته (های‌تک) امکان تجاریشدن نیافته‌اند، به «دنیای خودرو» اعلام کرد: «این تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری بسیار خوبی است. اما مدتزمانی که این اقدام به نتیجه موثر می‌رسد، یک‌سال و در خوش‌بینانه‌ترین حالت 9ماه خواهد بود. در حالی که وضعیت این خودروها بهگونهای است که درحالحاضر باید درمورد آن‌ها تصمیم‌گیری سریع صورت گیرد.»
این مدیر قطعه‌ساز که خواست نامی از او برده نشود، با اشاره به اینکه درحالحاضر میزان تامین نقص قطعات برای خودروهای سایپا با سرعت بیشتری نسبت به ایران‌خودرو پیش می‌رود، گفت: «تاکید بر افزایش عمق ساخت داخل تصمیمی نبود که امروز و در شرایط فعلی گرفته شود. بلکه باید حداقل از 10سال قبل برای این موضوع برنامه‌ریزی می‌شد.»
وی با بیان اینکه میانگین قیمت خودروهای پرتیراژ سایپا حدود 4500دلار و خودروهای پرتیراژ ایران‌خودرو کمی بیش‌از 6هزار دلار برآورد می‌شود، تاکید کرد: «این در حالی است که خودروهای سایپا نزدیک به یکهزارو800دلار و خودروهای ایران‌خودرو در حدود 2هزار و 800 دلار ارزبری دارند. در این شرایط باید مشخص شود عمق ساخت داخل از لحاظ وزنی محاسبه می‌شود یا قیمت، یا قطعه.»
این فعال قطعه‌سازی ادامه داد: «تصور کنید همه قطعات داخلی‌سازی شود. اما برخی مواداولیه شامل بعضی از محصولات پتروشیمی، آلومینیوم، فولاد و... باید وارد شود. در این شرایط هنوز داخلی‌سازی کامل اتفاق نیفتاده است. به این ترتیب به نظر می‌رسد هدف اصلی و مشکل اساسی گم شده است.»
دولت یارانه بدهد، تولید بسیاری از قطعات اقتصادی می‌شود
وی در بخش دیگری از اظهارات خود با توضیح این مطلب که داخلی‌سازی شامل حوزه‌های مختلف می‌شود، خاطرنشان کرد: «قطعات خودرو شامل سه‌گروه پیشرفته، نیمه‌پیشرفته و معمولی است. درمورد قطعات معمولی مشکل قابل‌توجهی وجود ندارد. اگر هم بعضی از این قطعات تولید داخل ندارد، به این دلیل است که داخلی‌سازی آن‌ها اساسا صرفه اقتصادی نداشته است. دولت باید ارزیابی کند که آیا پرداخت مابه‌التفاوت و یارانه برای این قطعات را می‌پذیرد یا خیر. در غیراین‌صورت توان تولید آن‌ها در کشور وجود دارد. چالش اصلی تامین و تولید قطعات پیشرفته موردنیاز خودروسازی است.»
این فعال حوزه قطعه‌سازی در ادامه با اشاره به اینکه در شرایط فعلی برای اعلام بسیاری از اعداد، ارقام و درصدها، سندی ارائه نمی‌شود، گفت: «تا زمانی که لیست دقیقی از قطعاتی که درحالحاضر داخلی‌سازی می‌شود و آن‌ها که داخلی‌سازی ندارند، منتشر نشود، هیچ کس به‌طور دقیق نمی‌تواند ادعا و اعلام کند که کدام محصول خودروسازان تا امروز چند درصد داخلی‌سازی شده است.»
وی با بیان اینکه تمام قطعه‌سازان که بیشتر آن‌ها فعال بخش خصوصی هستند، به دنبال حفظ بازار و توسعه هستند، تاکید کرد: «همین قطعه‌سازان فعلی اگر مشکل نقدینگی و کمبود سرمایه نداشتند، خود همه این نیازها را تامین می‌کردند. به این ترتیب از قطعه‌سازان فعلی به ندرت می‌توانند در اجرای این طرح همکاری داشته باشند. به این ترتیب با اضافه‌شدن شرکت‌های جدید برای تامین نقص قطعات، منابع (سورس) جدید به این خانواده بزرگ اضافه خواهد شد.»
به گفته وی، باید مشخص شود با اضافه شدن این منابع جدید در آینده نزدیک، آیا برای همه اینها کار وجود دارد، یا در یک دور باطل باز هم شرکت‌ها باید قطعات مشابه یکدیگر را تولید کنند. به این ترتیب می‌توان گفت این اقدام مانند یک تصمیم احساسی بدون وجود برنامه‌ریزی دقیق است.
