صنعت خودرو در جهان بهشدت در حال تغییر است و تکنولوژی‌های جدیدی در حال اضافه شدن به نسل بعدی خودروها است؛ خودروهایی که ارتباط تنگاتنگی با بحث آی‌تی و اینترنت پیدا کرده‌اند و می‌توان در آینده نزدیک آن‌ها را با تلفن‌های همراه کنترل کرد، جابه‌جا کرد و البته از قرار گرفتن در آن لذت برد. این همان چیزی که در صنعت خودرو کشورمان به هیچ وجه دیده نمی‌شود و همچنان این صنعت بدون نقشه راه معین و دست به گریبان با تحریم‌ها و محدودیت‌ها به مسیر خود ادامه می‌دهد، صنعتی که در نبود عزم جدی از تولید موتور و گیربکس که بخش مهم و البته دستیافتنیتر یک خودرو است، عاجز مانده است. اما صنعت خودرو در کشورمان از چه تحولاتی در جهان جا مانده است؟
در همین زمینه امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو به «دنیای خودرو» می‌گوید: «هیچکس به فکر این صنعت خودرو نیست. هرچند برخی دوستان مانند آقای منطقی روی مسائل جدید کار می‌کنند، اما هیچ جایگاهی در نظام تصمیم‌گیری برای صنعت خودرو در حال و آینده وجود ندارد.»
وی با بیان اینکه عدم تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی در مورد صنعت خودرو بسیار اسفناک است، می‌افزاید: «ما به کندی در مسیر تحولات صنعت خودرو حرکت می‌کنیم.»
پنج تحول با استارت صنعت 4.0
این عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت، با بیان اینکه صنعت خودرو در دنیا در حال تحول اساسی در حد یک انقلاب اساسی در فناوری و اقتصاد است، می‌گوید: «حداقل پنج تحول اساسی در حال رخ دادن است. ورود به دوران صنعت ۴.۰، خودروهای خودران، تغییر اساسی کسب‌وکار از فروش خودرو به فروش حمل‌ونقل، قوای محرکه جدید و ابر ادغامها این پنج تغییر در صنعت خودرو هستند.»
وی در تبیین ورود به دوران صنعت 4.0 توضیح می‌دهد: «صنعت ۴.۰ به معنای صنعتی کاملا رباتیک در کنار اتصال کامل به شبکه و قابل کنترل از راه دور است. در این روش که سرعت و دقت کار و بهره‌وری بسیار بالا می‌رود، شما عملا در خط تولید آدمیزاد نمی‌بینید. البته به موازات این روش که کاملا در حال اجرایی شدن است و بسیاری از خطوط در اروپا و آمریکا در حال پوست‌اندازی بر مبنای‌آن هستند، روشهای تولید سریع هم به سرعت در حال توسعه و اقتصادی‌شدن هستند. خدا را شکر که هنوز این فناوری‌ها غیراقتصادی هستند! وگرنه کلا روشهای تولید خودرو در دنیا زیر و رو می‌شد و ما دیگر حرفی برای گفتن نداشتیم!»
از خودروهای خودران تا مفهوم جدید خودرو اشتراکی
کاکایی می‌افزاید: «خودروهای خودران مفهوم گسترده دیگری است که به سرعت در حال تغییر مفاهیم محصولی به نام خودرو است. امروز دیگر خواسته مشتریان از خودرو، جابهجایی سریع و یا مصرف سوخت و یا آلایندگی کمتر نیست. مفهوم جدید به شما اجازه می‌دهد در حالی که در مسیر پرترافیک هستید، انواع کار دفتری را انجام دهید و از دیدن یک فیلم سینمایی یا سریال هیجان‌انگیز لذت ببرید. همچنین با مرتبط‌شدن خودروها، احتمال تصادفات به صفر می‌رسد و مفهوم خدمات پس از فروش کاملا تغییر می‌کند.»
مفهوم امکان به اشتراک‌گذاری خودرو مورد دیگری است که این کارشناس صنعت خودرو به آن اشاره می‌کند. کاکایی معتقد است در نتیجه امکان‌پذیری این مفهوم و کاهش هزینه رفتوآمد، مفهوم جدید به نام فروش خدمات حمل‌ونقل بهجای فروش خودرو مطرح می‌شود.
وی اظهار می‌کند: «دیگر شما نیازی ندارید که خودرو را بخرید، بلکه هر موقع از روز که نیاز داشته باشید می‌توانید خدمات حمل‌ونقل با خودرو دلخواه خود را در اختیار داشته باشید. از این طریق هم هزینه مصرف‌کننده پایین می‌آید، هم ترافیک کمتر می‌شود و هم نیاز به پارکینگ تغییر پیدا می‌کند.»
کاکایی تاکید می‌کند: «مفاهیم حمل‌ونقل هم به تدریج در شهرها تغییر پیدا خواهد کرد؛ همانطور که نمونه‌های اولیه این مفهوم با حضور نرم‌افزار اسنپ چنین تحولی را در حمل‌ونقل تهران ایجاد کرد. البته نمونه اسنپ در مقابل مفهوم خودرو اشتراکی جدید، نمونه‌ای در حد انسانهای اولیه در مقابل انسانهای هوشمند امروزی است.»
ابرادغامها و شبکه‌های تودرتوی همکاری
این مدرس دانشگاه با نمایشی خواندن بحث قوای محرکه در ایران می‌گوید: «تحول بعدی تغییر قوای محرکه است که در دنیا نه روی مفهوم آن، بلکه روی عملیاتی بودن و ارزانی آن کار می‌شود. متاسفانه این موضوع در ایران به حد یکسری نمایش بی‌معنا تقلیل پیدا کرده و همگان سعی دارند ثابت کنند که خودروسازی کاری در این زمینه نکرده و جوانان ما هستند که قرار است صنعت را با مقالات و ساختن اسباب‌بازی‌ها نجات دهند. در حالی که رقابت در دنیا در این زمینه جدی‌تر از این حرفهاست.»
وی با مقایسه ساختار و تعداد خودروسازی‌ها در ایران و جهان می‌گوید: «اما در نهایت تحول مهمی که در دنیا برای اقتصادی شدن و رقابت‌پذیری در این مفاهیم جدید در حال رخ دادن است، ایجاد انواع ابرادغامها و شبکه‌های تودرتوی همکاری در عین رقابت است. این در حالی است که ما با ۳۰خودروساز کوچک و بزرگ همچنان دنبال ایجاد خودروسازهای جدید هستیم.»
کاکایی تاکید می‌کند: «واقعا چه زمانی می‌خواهیم از خواب بیدار شده و متوجه شویم که با حرفزدن از آرزوها و صدور دستورات بی‌پشتوانه نمی‌توان مسائل بزرگ را حل کرد. باید با قدرت با واقعیات روبه‌رو شد و با شجاعت و درایت تصمیم گرفت و جهادی عمل کرد و اگر باری تعالی عنایت کند، در این رقابت سخت پیروز شد.»
