برخلاف گمانه‎زنی‎های برخی کارشناسان و پیش‎بینی‎های نمایندگان مجلس، شورای نگهبان درخصوص موضوع حذف تعرفه واردات خودروهای برقی و هیبرید ایرادی را اعلام نکرده است. بنا بر سخنان عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان این شورا تنها دو ایراد جزئی به طرح ساماندهی صنعت خودرو وارد دانسته است که هیچ کدام از آن‎ها به موضوع صفر شدن تعرفه واردات خودروهای برقی و هیبرید ارتباط ندارد.

بر این اساس، عضو کمیسیون صنایع‎ومعادن مجلس درباره ضرورت اجرایی شدن این موضوع به «دنیای خودرو» می‌گوید: «این طرح باید اجرایی شود تا ضمن افزایش قدرت انتخاب مردم برای خرید خودرو، خودروسازان هم برای توسعه تکنولوژی و ارتقای کیفی خودروهای داخلی که طی دهه‌های اخیر بسیار کند شده بود، تلاش بیشتری کنند.» این درحالی است که یک کارشناس صنعت خودرو در گفت‎وگو با «دنیای خودرو» معتقد است سیاست‌های پیشین برخی مسئولان مسیر پیشرفت و توسعه صنعت خودرو را سد کرده بود، حالا هم با حذف تعرفه واردات در این بخش دردی دوا نمی‌شود. همچنین واردکنندگان با توجه به محدودیت‌های ارزی، انتقال پول و بازگشت تحریم‌ها به طور کلی امکان واردات خودروهای را هیبرید ندارند. 

شهرام آزادی، کارشناس صنعت خودرو

ضرورت حمایت از خودروسازانی که برای تولید خودرو هیبرید اعلام آمادگی کرده‎اند

 این روزها مجلس در تلاش برای رساندن تعرفه وارداتی خودروهای هیبرید و برقی به صفر  است. آیا در شرایط تحریم امکان چنین وارداتی وجود دارد؟

بحث حذف تعرفه فقط زمانی کارساز است که بتوانیم واردات خودرو انجام دهیم. اما حالا که واردات خودرو چه هیبرید، برقی و چه عادی ممنوع است، فرقی ندارد تعرفه‌ باشد یا نباشد. 

در صورتی‎که مسئولان تصمیم به لغو قانون واردات خودرو بگیرند، با توجه به این شرایط و همچنین محدودیت‌های ارزی و تحریمی، آیا می‌توانیم خودرو هیبرید وارد کنیم؟

در مرحله اول مجلس باید به دنبال تصویب قوانینی باشد که از تولید داخلی در مقابل واردات حمایت کند. این به آن معناست که اگر می‌خواهیم خودروهای هیبرید در سطح شهر دیده شوند، ابتدا باید از خودروسازهایی که برای این بخش اعلام آمادگی کرده‌اند، حمایت شود. بنابراین اگر قرار به اختصاص امتیازاتی در این بخش است، باید تولید داخلی در اولویت باشد.

از سوی دیگر، زمانی می‌توانیم برای واردات خودروهای هیبرید برنامه‎ریزی کنیم که این خودروها به‎صورت تمام‎هیبرید و پلاگین وارد کشور شوند. یعنی اگر ما زیرساخت‌های لازم را نداشته باشیم و خودروهایی را وارد کنیم که به برق خانگی برای شارژ وصل نشوند، عملا مشکلی را برطرف نخواهند کرد.

همچنین این خودروها باید پلاگین باشند تا برای شارژ به برق بیرون هم وصل شوند و انرژی ‌مورد نیازشان را از برق بیرون هم تامین کنند. یعنی خودروها باید حجم باتری مشخصی داشته باشند تا واردات‌شان توجیه‌پذیر باشد. تنها در این صورت نمایندگان مجلس باید برای تسهیل واردات خودروهای هیبرید اقدام کنند.

در شرایط فعلی، حذف تعرفه خودروهای هیبرید تا چه اندازه به نفع کشور خواهد بود؟

این‎که در شرایط امروزی خودروهای هیبرید و برقی داشته باشیم و بتوانیم از آن‎ها در ناوگان حمل‎ونقل عمومی مثل تاکسیرانی بهره ببریم، هم از لحاظ مصرف سوخت و هم  از نظر پاکیزگی محیط‌زیست از اهمیت بالایی برخوردار است. پس می‌توانیم روی این بخش متمرکز شویم. البته این موضوع مشروط به این است که بخش تولید داخلی به‎جای واردات موردحمایت بیشتر قرار بگیرد.  

دلیلی که برخی نمایندگان مجلس برای واردات خودروهای هیبرید می‌آورند، این است که تاکنون به اندازه کافی با ایجاد تعرفه‌های سنگین برای خودروهای وارداتی از خودروسازان داخلی حمایت شده اما طی دهه‌های اخیر تغییر محسوسی در خودروسازی کشور دیده نشده است. نظر شما دراین‌باره چیست؟

این‎که صنعت خودرو طی دهه‌های اخیر پیشرفت چندانی نداشته، تنها به خاطر برخی سیاست‌های قبلی دولت است. دولت با بستن واردات خودرو و گذاشتن تعرفه‌های سنگین مسیر را برای رقابت در صنعت خودرو طی سال‌های اخیر بسته بود. از طرفی قیمت خودرو را نیز دستوری تعیین کردند و همین امر منجر به متضرر شدن خودروسازان و بر جای ماندن بدهی‌های سنگین در این بخش شد.

بدهی‌ها نیز باعث شد تولید کاهش یابد و خودروسازی به‎صرفه نباشد. از سوی دیگر، این سیاست‌ها منجر به افزایش قیمت تمام‎شده خودروهای تولیدی و درنهایت هم نارضایتی خودروساز و هم مشتری شد. تمام این‎ها نشان می‌دهند صنعت خودرو راه اشتباهی را رفته است. بنابراین هرگونه دخالت دستوری سازمان‌های بیرونی خارج از خودروساز و بازار خودرو باعث می‌شود تعادل به هم بخورد. این اتفاق گاهی باعث سوءاستفاده سودجویانی همچون دلالان می‌شود. 

 با این تفاصیل، پیشنهادتان برای خروج از این مشکلات چیست؟

پیشنهادی که برای این بخش دارم این است که در بحث قیمت خودرو، عرضه و تقاضا درنظر گرفته شود. اگر دولت می‌خواهد حمایتی داشته باشد، در چارچوب و در راستای توسعه محصولات جدید به‎ویژه محصولاتی که همراه با تکنولوژی است، باشد. 

 این حمایت باید در چه قالبی باشد؟

این حمایت باید در قالب وام‌های کم‎بهره، تعرفه قطعات و واردات سیستم‌های پیشرفته ازجمله قطعات خودروهای الکتریکی انجام شود. همچنین مالیات و هزینه‌های قانونی مرتبط با محصول هم باید کاهش داده شود تا محصولاتی با تکنولوژی و سطح ایمنی بیشتر و دوست‌دار محیط‌زیست تولید شوند.

رامین نورقلی‌پور، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی

مزایای مستثنی‎شدن واردات خودرو از تحریم 

 با ‌توجه به این‎که دولت به تداوم ممنوعیت واردات خودرو اصرار دارد، چرا مجلس بر تصویب قانون حذف تعرفه این خودروها تاکید می‌کند؟

موضوع ممنوعیت واردات خودرو در 6 ماه از سال 96 و نیز در سال 97 مطرح شد. چراکه واردات خودرو به ایران مشمول تحریم‎ها نیست و تحریم‌ها تنها روی مواد اولیه و قطعات خودرو تاثیر گذاشته‌اند. با این‎حال، نمایندگان مجلس معتقدند باید از برخی فرصت‎های ناشی‌از تحریم نبودن واردات خودرو، مانند ورود خودروهای برقی و هیبرید استفاده کرد.

از سوی دیگر، بحث نمایندگان محدود به حذف تعرفه خودروهای هیبرید نیست، بلکه ما در مجلس طرحی را بررسی و مصوب کردیم تا بازار خودرو سامان‌دهی شود و پیش‌بینی حذف تعرفه خودروهای هیبرید یکی از موضوعات آن است.

 درحال‎حاضر در بحث واگذاری شرکت‎های خودروسازی و نیز موضوع گارانتی، ایرادهایی ازسوی شورای نگهبان به طرح وارد شده که جزئی خوانده شده است. نظر شما در این خصوص چیست؟

با توجه به اینکه دوهفته است که مجلس جلسه علنی نداشته،‌ درباره جزئیات ایرادهای شورای نگهبان اطلاعات جامعی نداریم. به‎هرحال شورای نگهبان هر طرحی  را که در مجلس به تصویب ، بررسی می‌کند که نه فقط با قانون اساسی مغایرت نداشته باشد، بلکه برای دولت نیز بار مالی نداشته باشد. حالا اگر در این مورد ایراد گرفتند، باید بررسی کنیم و ببینیم به چه صورت می‌توان ایراد شورای نگهبان را برطرف کرد. 

 آیا مجلس موضوع کاهش تدریجی تمام تعرفه‎های مربوط به واردات خودرو را نیز بار دیگر در دستور کار قرار خواهد داد؟

برنامه مجلس حذف تعرفه‌ها نیست و تنها کاهش تعرفه‌ها را در بازده زمانی خاصی در نظر گرفته است. دلیل این امر هم ایجاد رقابت در بازار خودرو است. چراکه طی چند دهه گذشته، رقابتی در بازار خودرو وجود نداشت و خودروسازهای داخلی در کنار حمایت‌هایی که از دولت می‌گرفتند، همپای رقبای خارجی خود حرکت نمی‌کردند. از همین رو، در این صنعت تاکنون شاهد توسعه چندانی نبودیم.

یکی از دلایل این موضوع هم نبود بازار رقابتی، وجود تعرفه‎های سنگین برای واردات و حذف قدرت انتخاب مردم بود. تمام این‎ها باعث شدند خودروسازهای ما به‎جای پیشرفت تکنولوژی و ارتقای کیفیتی فقط درجا بزنند.

بنابراین این قوانین آمده‌اند تا محرکی برای بازار خودرو باشند. حالا هم که شورای نگهبان به این لایحه ایرادهای جزئی گرفته است، با رفع  آنها سعی می‌کنیم هرچه سریع‌تر با این اقدامات شرایطی رقابتی ایجاد کنیم.