به گزارش «اخبار خودرو»، چند وقتی است صنعت خودرو با مشکلات عدیده‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند. رضا انصاری، عضو صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی نیز همین روزها با تاکید این موضوع گفته است که دلال‎بازی، گرانی مواداولیه، کاهش ارزش پول ملی و تبدیل خودرو به کالای سرمایه‌ای ازجمله دلایل اصلی افزایش قیمت خودرو به‌حساب می‌آید و نوسانات ارزی و بازگشت تحریم‌ها نیز مزید بر علت شده است تا این صنعت با مشکل روبه‎رو شود. به همین بهانه، سراغ ابوالفضل خلخالی رفتیم. مشروح گفت‌وگوی روزنامه «دنیای‌خودرو» با این کارشناس صنعت ‌خودرو درخصوص مشکلات این بخش را در ادامه می‌خوانید.

با توجه به مواردی که آقای انصاری، نماینده مجلس به‌عنوان دلایل مختل شدن صنعت خودرو برشمرده‎اند، به نظر شما کدام مورد معضل مهم‌تری برای این بخش شناخته می‌شود؟

در بین مسائلی که این نماینده مجلس اشاره کرده است،‌ شاید موضوع ثبات نرخ ارز از اهمیت بیشتری برخوردار باشد. چراکه شروع مشکلات صنعت خودرو هم از زمانی بود که نرخ ارز افزایش پیدا کرد و به همان میزان باعث بالا رفتن قیمت مواد اولیه صنعت خودرو شد. در کنار این مساله، با افزایش دستمزدها، دستمزد کارگران این صنعت هم افزایش یافت و همه این‌ها دست‌به‌دست هم دادند تا قیمت خودرو روند صعودی را طی کند.

ازسوی‌دیگر سیاست دولت که باید جلوی واردات بسته باشد، در روند فعالیت واحدهای تولیدکننده اختلال ایجاد کرد. همچنین تامین برخی قطعات که به‎طور کامل از طریق واردات انجام می‌شد نیز متوقف شده است. این تصمیم هم دلیلی شد تا قیمت خودرو بازهم افزایش یابد. دلیل اتخاذ چنین تصمیمی این است که دولت می‌خواهد جلوی نوسانات ارزی را با این شیوه بگیرد. 

 با این تفاصیل، به نظر شما تحریم‌های خارجی باعث مشکلات صنعت خودرو شده یا مشکلات داخلی؟

با این‎که تحریم‌های خارجی هم جلوی واردات برخی اجناس را گرفته اما مشکل امروز خودروسازان نه تحریم‌های خارجی بلکه تحریم‌های داخلی یا بهتر بگویم جلوگیری از واردات مواد اولیه است که باعث افزایش قیمت تولیدات دو شرکت خودروساز شده، چنین اقدامی به این دلیل است که هرچقدر واردات افزایش یابد،‌ تقاضای ارز هم به همان میزان روند افزایشی خواهد داشت؛ این موضوع باعث افزایش نرخ ارز می‌شود. به همین دلیل دولت برای کنترل ارز جلوی واردات را به طور کامل گرفته است. 

 باتوجه به این‎که این روزها سیاست‌ حمایت از تولید داخلی در دستور کار است، می‌توانیم بگوییم بخشی از ممنوعیت واردات به‌دلیل حمایت از کالای ایرانی است؟

نه؛ اصلا همچین مساله‌ای مطرح نیست. چراکه در همین دولت هم شاهد واردات کالا بودیم. بنابراین، چنین تصمیم‌گیری فقط به‌دلیل حمایت از تولید داخل نیست، بلکه به صورت کوتاه‎مدت برای کنترل نرخ ارز اعمال شده است. 

 درحال‌حاضر این نگرانی وجود دارد اگر سرمایه‌گذاران درراستای بومی‌سازی قطعات وارد میدان شوند، بعد از اتمام زمان ممنوعیت واردات، امکان دارد تولیدکنندگان داخلی نتوانند در این فضای رقابتی باقی بمانند. آیا ‌این درست است؟

بله؛ درست است. برای جلوگیری از این معضل باید سیاست‌های کلان خارج از دولت وجود داشته باشد تا اجازه ندهد اگر امروز برای داخلی‌سازی برخی قطعات خودرو سرمایه‌گذاری کرده‌اند و در آینده واردات آزاد شود، سرمایه‌گذارها متضرر شوند.

این سیاست‌ باید به نحوی باشد که نه‎تنها از تولید داخلی حمایت کند، بلکه با تغییر دولت هم دچار تحول نشود. بنابراین اگر تصمیم به داخلی‌سازی قطعات داریم، باید جلوی واردات آتی قطعاتی را که ممکن است امروز یا حتی چند سال بعد داخلی‌سازی شوند، بگیریم. 

 با این شرایط آیا شما موافق داخلی‌سازی قطعات آن هم در این بازه زمانی کوتاه هستید؟

اگر بخواهیم با این شرایط داخلی‌سازی قطعات را کلید بزنیم تا مشکل امروز برطرف شود و مدتی بعد به دنبال ثبات اقتصادی، همان سیاست قبلی یعنی واردات قطعات را درپیش بگیریم، موافق بومی‌سازی قطعات نیستیم.

از طرفی داخلی‌سازی قطعات خودرو کاری نیست که بتوان در مدت خیلی کوتاه آن را به ثمر رساند. اگر امروز نیاز به استفاده از قطعات داخلی داریم، باید برای انجام آن حداقل 10سال پیش برنامه‌ریزی می‌کردیم. چون این موضوع به‌صورت کوتاه‎مدت در عمل قابل‌انجام نیست. 

 پس دلیل تبلیغات درباره تولیدداخلی قطعات چیست؟

در هر حال این نگرانی وجود دارد که نکند سیاست‌گذاران از این شیوه به عنوان راهکاری برای التیام روانی استفاده می‌کنند و هر موقع که بتوانند عوامل تاثیرگذار بر نرخ ارز را کنترل کنند، دوباره به سیاست‌های قبلی و واردات قطعات خودرو برمی‌گردند.

اما درصورتی که سیاست‌گذاران به سرمایه‌گذاران این تضمین را بدهند که بعد از بومی‌سازی، قطعات دوباره از خارج کشور وارد نشود، سرمایه‌گذاران به طور حتم به این بخش ورود می‌کنند. درخواست این تضمین هم کاملا طبیعی است.

 با این توضیحاتی که درباره شرایط فعلی صنعت خودرو دادید، آیا واردات قطعات تسهیل و مشکل صنعت خودرو از طریق خارجی برطرف شود؟

به طور کلی با واردات قطعات خودرو مخالف هستم و معتقدم هیچ‌کدام از قطعات خودرو نیست که امکان تولیدش در داخل کشور نباشد و بدون صرفه اقتصادی باشد. بنابراین باید تمام قطعات موردنیاز خودروسازان در کشور تولید شود. اما این داخلی‌سازی هم شرایط خاص خود را دارد.

برای مثال نباید فقط دست به کپی‌کاری قطعات خودروهای قبلی بزنیم. باید به سمتی برویم که طراحی خودرو و قطعات توسط طراحان صنعتی و قطعه‌ساز خودمان انجام شود. همچنین از دانش‌فنی کل دنیا بهره ببریم، اما با دانش‌فنی بومی خودمان خودرو ملی تولید کنیم. علاوه بر این، باید تضمین‌های جدی وجود داشته باشد که وقتی قطعه‎ساز وارد این بخش شد، با حل‎وفصل مشکلات واردات دوباره متضرر نشود. 

 به نظر شما درحال‎حاضر که مشکلات بر سر صنعت خودرو سایه انداخته است، باید چه تصمیمی گرفت؟

حتی در شرایط کنونی که مشکل جدی داریم و بسیاری از خودروها ناقص هستند، با یک سیاست‌گذاری صحیح می‌توان این معضل را در یک بازه زمانی شش‎ماهه تا یک‎ساله حل کرد. اگر یک سیاست‌گذاری شفاف وجود داشته باشد و توانایی قطعه‌سازان را هم به‎درستی بسنجیم، می‌توانیم با وارد کردن بانک‌ها برای سرمایه‌گذاری در این بخش دست به تولید قطعات خودروها در یک بازه زمانی کوتاه بزنیم.

بنابراین باید بانک‌ها را به این سمت بکشانیم تا از قطعه‌سازانی که برای خودروهای ناقص دست به تولید قطعه می‌زنند، حمایت مالی کنند تا مشکل امروز را نیز برطرف کنیم. البته حمایت بانک باید به‎صورت اختصاص وام‌هایی با بهره پایین باشد.

البته سازمان استاندارد نیز باید سختگیری‎های آن‎چنانی خود را در مورد برخی خودروها برای یک بازه زمانی یک‎ساله کاهش دهد تا مشکل امروز صنعت خودرو کشور برطرف شود. به‌طور کلی معتقدم تمام قطعات را می‌توانیم در داخل کشور تولید کنیم. این امر مستلزم سرمایه‌گذاری مناسب است. در این راستا، شرکت‌های دانش‎بنیان برای تولید این قطعات اعلام آمادگی کرده‌اند. بنابراین شرایط تولید فراهم است فقط مسئولان هستند که باید در راه بومی‌سازی قطعات قدم بگذارند.