به گزارش «اخبار خودرو»، این روزها در بیشتر محافل رسمی و غیررسمی، یک واژه تکراری است، «فیلتردوده». دستگاهی که هنوز پایش به ناوگان حمل‌ونقل کشور باز نشده، داد بسیاری را درآورده است و مشخص نیست چه کسانی از حضور یا عدم‌حضورش در کشور سود می‌برند. حتی ردپای دلالان نیز به آن باز شده و سود و زیانش را اندکی دچار اما و اگر کرده است. واقعیت ماجرا چیست؟ مخالفان و موافقان چه استدلالی دارند؟
چرا فیلتر دوده، مخالف دارد؟
چندی پیش، حذف فیلتر دوده از خودروهای دیزلی با درخواست یکی از شرکت‌های خودروسازی و ابلاغ معاون‌اول رئیس‌جمهور کلید خورد. اقدامی که شورای شهر تهران با آن موافقت کرد اما به نظر می‌رسد فعالان محیط‌زیست و کارشناسان معاونت حمل‌ونقل ترافیک، نظر دیگری در این باره داشته باشند.
محمد علیخانی، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل شورای شهر تهران، معتقد است کارایی فیلترها، آن‌ها و رانندگان صنف اتوبوسرانی را قانع نکرده و بسیاری از رانندگان اتوبوس، آن را از خودروهایشان باز کرده‌اند.
او در مخالفت با این طرح گفت: «وقتی چیزی کارآیی ندارد، چه اصراری است از آن استفاده کنیم؟ اظهارات کارشناسان معاونت مبنی‌بر کارآیی فیلترها چندان مرا قانع نکرد. درباره اتوبوس‌ها هم ثابت شد این فیلترها کارآیی لازم را ندارند.»
وی همچنین درباره هزینه‌های گزاف این فیلترها عنوان کرده است: «اگر هر فیلتر دوده را با قیمت قبل یعنی ۷۰میلیون‌تومان بخریم، برای ۲۰۰ دستگاه اتوبوس ۱۴میلیارد تومان هزینه می‌شود اما قیمت جدید (حدود ۲۸میلیارد تومان) می‌تواند صرف خرید ۲۰ دستگاه اتوبوس شود.»
فیلتر دوده آلودگی را می‌کاهد؟
درحالی‌که اعضای شورای شهر به عدم کارآیی این فیلترها اشاره می‌کنند، فعالان محیط‌زیست معتقدند این فیلترها در کاهش آلودگی هوا موثر هستند. بهروز بهزاد، استاد دانشگاه و فعال محیط‌زیست در این باره به «دنیای‌خودرو» می‌گوید: «تاثیر این فیلترها در کاهش آلودگی هوا قطعی است چون اگر چنین نبود، اصلا ساخته نمی‌شد. هرکس به عدم کارآیی آن اعتراض دارد، احتمالا دانش کافی در زمینه محیط‌زیست ندارد.»
او ادامه می‌دهد: «بیشترین ماده‌ای که باعث افزایش میزان آلودگی هوا در پایتخت می‌شود غبار، دوده و ذرات معلق است که این فیلترها کاهنده آن هستند.»
این استاد دانشگاه درخصوص اعتراض برخی رانندگان اتوبوس به نصب این فیلتر تاکید می‌کند: «با اعتراض اصناف، پیش‌تر هم در موارد مشابه مواجه بودیم. به‌عنوان‌مثال زمانی که صحبت گازسوز کردن خودروها به میان آمد، بسیاری از رانندگان اعتراض کردند، زیرا استفاده از بنزین، راحت‌تر و آسان‌تر از استفاده از گاز بود، سرعت خودرو پایین نمی‌آمد، نیازی به ورود به پمپ بنزین هرچند ساعت یک‌بار نبود و ... این اتفاق مشابه نصب فیلتر دوده بوده، یعنی مخالفت‌ها طبیعی است.»
نقش دلالان را نمی‌توان تکذیب کرد
بهزاد درخصوص اینکه بسیاری نقش دلالی را در افزایش هزینه این فیلترها موثر می‌دانند و به همین دلیل با آن مخالف هستند، ادامه می‌دهد: «واقعیت این است نمی‌توان نقش دلالی را تکذیب کرد اما دلال به‌تنهایی کاری از پیش نمی‌برد. احتمالا افرادی که فکر منافع شخصی خود هستند، در سازمان‌ها به این دلال‌ها مجال حضور می‌دهند.»
ساخت فیلتر با 18 هزارتومان
این فعال محیط‌زیست درباره اینکه چنین فیلترهایی می‌توانند در کشور ساخته شوند یا نه می‌گوید: «ساختار این فیلترها، بسیار ساده است، به حدی که می‌توان آن را به یکی از دانشکده‌های فنی سپرد تا آن را بسازد. اما دلالان نمی‌خواهند این اتفاق بیفتد.»
او با اشاره به اینکه در گذشته با هزینه‌ای اندک، امکان ساخت این فیلترها وجود داشت، می‌گوید: «سال‌ها پیش در مناظره‌ای با مرحوم دکتر تقی ابتکار، عنوان کردم می‌توان با 18هزارتومان این فیلترها را ساخت. ساختمان این فیلترها یک جعبه ساده است که سال‌ها پیش فیلتر کاغذی در آن بود اما این روزها فیلتر مایع جایگزین آن شده. در این فیلتر، سنسوری وجود دارد که می‌تواند دوده را جذب کند.»
بهزاد ادامه می‌دهد: «سال‌ها پیش که در دانشکده فنی تدریس می‌کردم، دانشجویان می‌گفتند می‌توانند این فیلترها را با ارتقای عملکرد تا حدود 85 درصد تولید کنند اما متاسفانه به حدی نقش دلالان پررنگ است که حتی آن‌ها هم نتوانستند کاری از پیش برند.»
هرچند مصوبه استفاده از فیلتر دوده لغو شده است اما باید دید در آستانه روزهای سرد و آلوده تهران، مسئولان چه تدبیر دیگری برای کاهش معضلی اندیشیده‌اند.
