پایتخت، سالهای زیادی است که دچار نفستنگی شده، معضلی که به نظر میرسد دیگر بنیهای برای مقابله با آن را ندارد. اکنون سوال این است آیا تنها عامل دودزا بودن پایتخت، خودروها و موتورها هستند؟ بهگفته یک کارشناس شهری، پاسخ به تمام این پرسشها منفی است.
تهران بنیه این حجم آلاینده را ندارد
امیر ساعدیداریان، کارشناس مسائل شهری در گفتوگو با «دنیای خودرو» گفت: «شاید بهتر باشد، بحث آلودگی هوا را از دو بُعد ببینیم. ابتدا؛ بحث منبع آلودگی هوا بوده و مشخص است خودروها عامل اصلی هستند.
بعد دوم؛ ظرفیت شهر تهران است و این پرسش که آیا تهران تحمل این حجم از آلودگی هوا را دارد یا خیر؟
وی تاکید کرد: «بعضی طرحها و برخی قوانین در سالهای اخیر باعث شدهاند تهران هم از نظر جمعیت و هم از نظر ساختوساز وارد مرحلهای شود که دیگر توانایی و بنیه این حجم از آلاینده را نداشته باشد.»
برج هایی که روی باغ ها سبز شدند
این استاد دانشگاه در حوزه عمران به ساختوسازهای غیرقانونی اشاره میکند و معتقد است ساختوسازها میتوانند تا حد زیادی در آلودگی هوا موثر باشند، او گفت: «طرحی در شورای شهر پیشین تصویب شد به نام طرح «برجباغها»، این طرح اجازه میداد شما یک باغ را تاحدود ۳۰درصد نابود کنید و به جای آن برج بسازید.»
بهگفته این کارشناس شهری، اقدام شورای شهر قبلی تیشه به ریشه تعداد زیادی از باغات منطقه ۱ ،۳ و ۵ وارد کرد. او معتقد است این باغها منبع اصلی تزریق هوای پاک به شهر تهران بودند.
دودکش ها شهر را به آسمانخراش تبدیل کردند
وی، در پاسخ به این پرسش که آیا ساختوسازهای منطقه ۲۲ نیز در افزایش آلودگی هوا موثر بوده است، گفت: «زمانی که منطقه ۲۲ احداث شد، از آن بهعنوان محل تزریق هوای پاک یاد میکردند، اما رفتهرفته با صدور مجوزها در این منطقه برجهای مرتفعی ساخته شد که به نوعی دودکش تهران را از بین بردند و باعث تجمع آلاینده در شهر شدند.»
این کارشناس شهری با انتقاد از بحران مدیریتی در حوزه شهری ادامه داد: «متاسفانه ما در این روزها، ظرفیت تهران در برابر آلایندهها را کاهش دادیم، اکنون نه میتوانیم باغها را احیا کنیم و نه برجها را تخریب، تنها میتوانیم ظرفیت تهرانِ در معرض آلودگی هوا را کمتر از این نکنیم.»
ازدیاد جمعیت، ازدیاد آلودگی هوا
این استاد دانشگاه با اشاره به رشد جمعیت شهر تهران که باعث افزایش آلودگی هوا نیز است، تاکید کرد: «در چشماندازی که در طرح جامع تهران دیده بودیم، جمعیت این شهر مناسب برای حدود ۸ میلیون نفر دیده شده بود، اما اکنون این جمعیت به حدود ۱۲میلیون رسیده است که با شهرهای اقماری تا ۱۷میلیون هم تخمین زده میشود.»
ساعدی ادامه داد: «رشد جمعیت یعنی افزایش خودرو و افزایش خودرو یعنی میزان آلودگی بیشتر.»
طرح تفضیلی را باید از نو نوشت
این کارشناس شهری، درباره طرح تفضیلی که مدرن شدن آن تاحد زیادی میتواند باعث کاهش آلایندهها در شهر شود، تاکید کرد: «طرح تفضیلی ما برگرفته از طرح تفضیلی یا نقشه ساختوساز کشور فرانسه در دهه ۸۰ است و برای تهران کنونی کارایی ندارد، حتی نمیتوان آن را احیا کرد؛ بلکه باید این طرح را بار دیگر نوشت.»
وی در پاسخ به این پرسش که آیا طبق طرح تفضیلی نباید هیچ آسمانخراشی در شهر ایجاد کرد تا هوا پاک بماند، ادامه داد: «تهران یک اَبَرشهر است و در هر اَبَرشهری هم باید آسمانخراش وجود داشته باشد.»
ساعدی ادامه داد: «نیویورک و دوبی، تعداد زیادی آسمانخراش دارند، آیا تهران در مقیاس با آنها شهری با آسمانخراش محسوب میشود؟ قطعا نه، اما طبیعتا به جای اینکه در یک خیابان تعداد زیادی ساختمان با ارتفاع متوسط ساخته شود باید یک آسمانخراش داشتهباشیم.»
به گفته وی، اگر طرح تفضیلی یا نقشه ساختوساز در شهر، مدرن شود و ما به جای ۲۰ برج ۱۰طبقه، یک برج ۲۰۰طبقه داشته باشیم، نه تنها فضای بیشتری به شهر میدهیم، بلکه حتی راه تنفس آن را هم باز میگذاریم.
ساعدیداریان در پایان درباره اینکه چگونه باید ظرفیت کم تهران را درمقابل آلودگی هوا تا همین حد هم حفظ کرد، افزود: «در گام اول باید تلاش کنیم جمعیت را از این حد بیشتر افزایش ندهیم که آن هم همت دولت را میطلبد، قدم دوم زیر و رو کردن طرح تفضیلی و نحوه ساختوسازها در شهر تهران است و مرحله نهایی هم قطعا به تجهیز و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی بازمیگردد.»